Năm 2001, khi làng Hương Câu trùng tu đình làng, dân làng Phúc Linh ủng hộ được 20 triệu đồng, 6 vạn ngói và hàng trăm người tham gia dỡ mái ngói cũ.
Quy ước giữa 2 làng Phúc Linh – Hương Câu lập ra, trai gái 2 làng cũng không được lấy nhau. Cứ như thế, trải qua hàng trăm năm, nhân dân 2 làng gắn bó keo sơn, giúp đỡ nhau cùng nhau phát triển.
Không yêu đương, không xích mích…
Ông Đồng Văn Tiến – Phó Chủ tịch UBND xã Hương Lâm xác nhận, đến nay, chưa có một đôi trai gái nào của 2 làng Đông Lâm – Nga Trại và Phúc Linh – Hương Câu đăng ký hết hôn. Chính quyền không ngăn cấm, mặt khác tôn trọng hương ước giữa các làng.
Phóng viên đặt câu hỏi, liệu tục “kết chạ” có phải là một rào cản đối với tình yêu trai gái của những làng này với nhau?
Vị Phó chủ tịch xã trả lời: “Trải qua hàng trăm năm nay, hương ước của các làng đã lập ra với nhau, con trai, con gái từ bé đã được gia đình tuyên truyền, giáo huấn về phong tục này, tự họ ý thức được đó giống như người anh, người chị hoặc người em trong gia đình mà không nảy sinh tình cảm.
Bên cạnh đó, việc kết chạ giữa các làng cũng khiến cho tình hình an ninh trật tự trên địa bàn các thôn cũng ổn định hơn. Thanh niên, trai tráng ra đường có va chạm hay hiềm khích gì, nhưng khi biết là người làng mà làng mình “kết chạ” thì lại bỏ qua, bắt tay làm hòa.
Điều đó đã ăn sâu vào gốc rễ tiềm thức của người dân, là một nét truyền thống văn hóa tốt đẹp mà không phải chỉ xây dựng trong một sớm một chiều có ngay được”, ông Tiến chia sẻ.
Ông Đồng Văn Tú – Chủ đám đình làng Đông Lâm cho hay, “kết chạ” là một phong tục lâu đời của địa phương. Theo các cụ truyền lại, tục lệ này tính đến nay đã tồn tại trên 300 năm.
Ông Đồng Văn Tú – Chủ đám đình làng Đông Lâm
“Chúng tôi coi đây là một nét văn hóa truyền thống tốt đẹp từ đời ông cha để lại. Hai làng chúng tôi coi nhau như anh em ruột thịt. Chỉ cần người nào, nhà nào giữa 2 làng có xích mích với nhau, gia đình phải mang lễ đến đình làng kia để tạ lỗi. Thế nên không có chuyện đánh nhau hay trộm cắp xảy ra giữa 2 làng”, ông Tú tâm sự.
Cứ 6 năm một lần, 2 làng Đông Lâm và Nga Trại lại tổ chức rước lễ long trọng. Các bô lão của làng này sẽ rước Thánh của đình làng mình sang ngự ở làng kia và 6 năm sau sẽ rước trở lại. Trong 6 năm đó, năm nào 2 bên cũng cử những bô lão uy tín sang làng nhau tế lễ.
Ông Tạ Đăng Thùy – Trưởng ban khánh tiết đình làng Phúc Linh cũng cho biết, dù không biết 2 làng Phúc Linh – Hương Câu “kết chạ” từ bao giờ nhưng các cụ 80-90 tuổi hiện còn sống trong làng kể, từ đời ông, đời cụ của họ đã có tục lệ này. Thế nên, tục lệ ít nhất cũng tồn tại lên đến vài trăm năm.
Sau nhiều năm “kết chạ”, đến năm 1988, để duy trì và củng cố tình thâm, cả hai làng đã thống nhất lập lại quy ước mới có tên "Mối tình Hương - Phúc".
Quy ước mới này gồm 5 điều bắt buộc: Tình cảm hai làng luôn phải tuân theo sự chỉ đạo của Đảng, chính quyền; Dân hai làng phải khiêm nhường, tôn kính lẫn nhau; Thương yêu, đùm bọc lẫn nhau không kể người già hay trẻ nhỏ; Thường xuyên quan tâm đến nhau về mặt tinh thần, thăm hỏi, chia sẻ lẫn nhau những lúc khó khăn hoạn nạn; Nếu muốn thay đổi hương ước chung cần phải có sự đồng thuận của cả hai bên.
Đặc biệt, tuy “kết chạ” nhưng giữa Đông Lâm với Nga Trại và Phúc Linh với Hương Câu không phân biệt làng nào là làng anh, làng nào là làng em. Vì vậy, trong giao tiếp hằng ngày giữa người làng này với người làng kia, họ tôn trọng, cung kính lẫn nhau, gọi nhau là anh, là chị mà không phân biệt tuổi tác.