Mang những thắc mắc vào trong bữa cơm, tôi đặt câu hỏi, bấy lâu nay bà con vùng đệm sống dựa vào rừng, đến mùa lại vào hái nấm. Bây giờ, việc thu hái lâm sản là trái phép mà người của Vườn lại được phép. Mất nguồn thu như trước thì sao bà con đồng ý?
Nghe đến đây, anh Tal Ngôn Lực (33 tuổi, trú xã Đắc Pre) thành viên đội tuần tra, bảo vệ rừng cho hay, nếu gặp người dân, đội tuần tra sẽ yêu cầu người dân ra khỏi khu vực.
“Chúng tôi tuyên truyền để bà con biết là Vườn Quốc gia hái nấm không phải để bán mà đem về để nghiên cứu trồng nấm tại nhà. Sau này phát cho bà con trồng, không phải vào rừng nữa mà vẫn có nấm để bán kiếm tiền mua gạo, mua thịt. Mình nói tại rừng rồi đi tuyên truyền các thôn bản liên tục rồi bà con cũng hiểu ra và hợp tác”, Tal Ngôn Lực nói.
Bữa trưa ăn rồi trò chuyện được tầm 30 phút, bầu trời đang nắng như đổ lửa bỗng gió rít qua khe đá, rồi mây đen ập đến. Bhnước Yên nói chúng tôi mau thu xếp đồ đạc rồi di chuyển trở về vì mưa giông sắp ập tới. Dù vội nhưng Yên vẫn không quên đưa cho chúng tôi vài bao nilong để bảo vệ máy ảnh, điện thoại. Ra đến bìa rừng thì mưa đổ như trút kèm giông sét, Yên cười bảo chúng tôi “hên” chứ không sẽ ở lại trong rừng một đêm.
Về đến trụ sở, ông Phạm Hữu Nghĩa - cán bộ Vườn Quốc gia Sông Thanh chỉ tay về dãy phòng làm việc “khoe” các máy móc nghiên cứu để nuôi cấy nấm lim đã được nhập về để thực hiện đề án. Số nấm lim thu hoạch được sẽ được phân tách bào tử, tạo men nấm và nghiên cứu cấy lên giá thể là chính cành, thân của cây lim bản địa. “Việc cấy nấm lên giá thể là chính cây lim xanh sẽ cho chất lượng, hàm lượng dược liệu gần đúng nhất so với nấm lim tự nhiên. Vì từ trước đến nay, đa số nấm lim nuôi trồng nhân tạo trên thị trường hiện tại chủ yếu là mùn cưa của cây cao su, keo lá tràm”, ông Nghĩa nói.
Ông Nghĩa cũng cho biết thêm, đề tài đến nay triển khai nghiên cứu được 2 năm, đã có những kết quả khả quan ban đầu. Sau khi nghiên cứu thành công, đơn vị sẽ nhân rộng mô hình và cung cấp cho người dân có nhu cầu nuôi trồng và chuyển giao kỹ thuật. Cùng với đó, đơn vị cũng sẽ liên hệ với các bên thu mua để lập chuỗi thu mua bao tiêu sản phẩm.
Với giá một ký nấm lim trồng hiện tại hơn 1 triệu đồng, bà con vùng đệm sẽ có được một nguồn thu bền vững mà không cần tác động vào rừng. Từ đó bà con sẽ cùng chung tay với chúng tôi giữ rừng, giữ sự đa dạng sinh học của khu vực.
Cùng với việc nghiên cứu nấm lim xanh, Ban Quản lý Vườn Quốc gia Sông Thanh đến nay đã trồng được 400.000 cây Ươi bản địa hơn 1 năm tuổi. Ban Quản lý đang triển khai cho người dân trên địa bàn 8 xã vùng đệm (địa bàn huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam) đăng ký để nhận giống Ươi về trồng phân tán theo chủ trương trồng 1 tỷ cây xanh của Thủ tướng Chính phủ.
Nếu sinh trưởng tốt, thời tiết thuận lợi thì đến năm thứ 7 - 8 sẽ cho hạt. Cây Ươi là một cây có giá trị kinh tế cao với giá thành 200.000 đồng/kg hạt.