Tại World Cup 2022, khi Bồ Đào Nha có lực lượng hùng hậu thì Ronaldo lại luống tuổi. Hiếm đội bóng ở châu Âu có dàn cầu thủ tốt như Bồ Đào Nha. Trên hàng công, họ sở hữu Bernardo Silva, Bruno Fernandes, Joao Felix, Rafael Leao, Andre Silva,... đều có thể chơi thứ bóng đá tốc độ, biến đội bóng của ông Santos thành một trong những đội bóng hủy diệt ở Qatar. Hơi tiếc cho sự vắng mặt của Diego Jota vì bị chấn thương.
Phía dưới, Bồ Đào Nha cũng có nhiều cầu thủ tốt như Ruben Dias, Joao Cancelo, Ruben Neves, Vitinha, Nuno Mendes. Ngày trước, Bồ Đào Nha thường bị hiểu lầm rằng họ chỉ sản sinh được các cầu thủ chạy cánh tốt, vì quan niệm những cầu thủ tài năng là những người rê dắt bóng giỏi.
HLV Fernando Santos không chịu làm mới ĐTQG Bồ Đào Nha. Ảnh: Reuters. |
Tại Euro 2016, ông Santos chọn giải pháp không sử dụng trung phong thực thụ nào, bố trí hai cầu thủ được đào tạo để chạy cánh là Ronaldo và Nani dẫn dắt hàng công trong sơ đồ 4-4-2. Hiện tại, giới đào tạo bóng đá Bồ Đào Nha thay đổi quan niệm về tài năng, họ tạo ra cầu thủ giỏi ở các vị trí, trung vệ, tiền vệ, trung phong, và ít cầu thủ chạy cánh hơn.
Nhưng có vẻ ông Santos là một đầu bếp không quá giỏi. Ông có trong tay nhiều nguyên liệu nhưng không tạo ra thực đơn hợp lý. Euro 2016, với ít sự lựa chọn, ông chọn cách chơi khắc khổ, đội tuyển may mắn thành công. Về sau đó, khi có thêm nhiều cầu thủ tốt trong tay, nhà cầm quân này vẫn giữ cách tiếp cận bảo thủ và thực dụng đó, thay vì xây dựng một lối chơi cầm bóng tấn công uyển chuyển và tốc độ.
Trong 6 năm kể từ vinh quang năm 2016, Bồ Đào Nha chỉ có vài trận thật sự ấn tượng, ví dụ ở chung kết Nations League 2019, họ đánh bại Hà Lan. Ở trận thắng 4-1 trước Croatia năm 2020, Bồ Đào Nha chứng tỏ họ có thể chơi thứ bóng đá vừa quyến rũ vừa hiệu quả, khiến các CĐV tin rằng đội bóng nên lựa chọn cách chơi lên bóng từ phía sau, không hề sợ hãi, bất kể đối thủ có là ai. Nhưng ông Santos lại không tin như vậy.
Bồ Đào Nha còn có thêm một điểm không hay, là chơi không tốt khi đấu với các đội chơi với hệ thống 3 hậu vệ. Điển hình là trận thua Đức 2-4 tại Euro 2020. Các trận gặp Serbia hay Ireland ở vòng loại World Cup cũng vậy. Đối thủ dâng cao, tỳ mặt hai hậu vệ cánh Cancelo và Mendes, không cho họ dâng cao, vậy là hạn chế được các phương án tấn công của Bồ Đào Nha, đẩy lui họ về phía sau.
Ông Santos chắc chắn sẽ trung thành với phương pháp bảo thủ của mình như suốt 8 năm qua. Nếu ông muốn thay đổi, cũng không có thời gian nữa. Vẫn sẽ tín nhiệm Ronaldo trong đội hình xuất phát, lãng phí tài năng của các cầu thủ còn lại. Và như vậy, Bồ Đào Nha khó tiến sâu trong giải đấu này. Và sau World Cup, Bồ Đào Nha cần một HLV mới, trẻ hơn, giàu ý tưởng hơn.