Chất lượng giáo dục đại học Việt Nam đang bộc lộ nhiều bất cập, từ chương trình đào tạo đến đội ngũ giảng dạy. Đã đến lúc cần một cuộc cải tổ quyết liệt để đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai các bước cải cách nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đại học, vẫn còn những khâu thực hiện chưa thực sự đúng hướng. Chính vì vậy, sau nhiều năm đổi mới, nhìn lại hiện trạng hiện nay, chúng ta vẫn chưa thể an tâm.
Nhiều sinh viên hệ cử nhân tài năng có thể đạt đến mặt bằng quốc tế, nhưng sinh viên hệ đại trà vẫn còn nhiều hạn chế, cả về kiến thức và kỹ năng. Chương trình đào tạo giữa các trường còn thiếu thống nhất, chưa đạt chuẩn mực quốc tế. Trong khi đó, phương pháp giảng dạy vẫn nặng lý thuyết, chưa khuyến khích tư duy độc lập, tự nghiên cứu và giải quyết vấn đề.
Đề xuất: Cần xây dựng khung chương trình cơ bản thống nhất cho từng ngành; trường nào không đủ năng lực đào tạo theo chuẩn sẽ không được phép tuyển sinh.
Dù công nghệ và thông tin phát triển, người thầy ở bậc đại học vẫn giữ vai trò then chốt: không chỉ truyền đạt kiến thức, mà còn truyền cảm hứng, hướng dẫn tư duy, khơi dậy khao khát học hỏi và năng lực sáng tạo cho sinh viên. Những giáo sư giỏi luôn là trung tâm lan tỏa trí tuệ và phẩm chất tới cộng đồng học thuật.
Khẳng định: “Không thầy đố mày làm nên” – trong giáo dục đại học, điều này chưa bao giờ lỗi thời.
Việc mở ngành, mở trường ồ ạt trong nhiều năm qua theo tư duy “chạy theo số lượng” và thương mại hóa giáo dục đã để lại nhiều hệ lụy: thiếu giảng viên, cơ sở vật chất yếu, chương trình lỗi thời. Đây là thời điểm cần chấn chỉnh, loại bỏ những đơn vị không đáp ứng yêu cầu chất lượng.
Cảnh báo: Ngay cả các trường quốc tế tại Việt Nam – với ít lợi thế hơn – vẫn đào tạo ra sản phẩm tốt hơn, cho thấy điểm nghẽn cốt lõi chính là ở cơ chế quản lý.
Chất lượng giáo dục đại học là yếu tố then chốt quyết định năng lực hội nhập của quốc gia. Đã đến lúc cần một cuộc cải cách toàn diện, đồng bộ, có bản lĩnh và căn cứ khoa học, nhằm khắc phục triệt để những điểm yếu cố hữu và nâng tầm giáo dục Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.