Gửi bình luận
Theo sự chỉ dẫn của nhiều người làm nghề thu mua vỏ chai nhựa, PV đã tìm về thôn Xà Cầu (xã Quảng Phú Cầu, Ứng Hòa, Hà Nội), địa phương nổi tiếng với nghề tái chế nhựa phế thải.
Từ đầu đường vào thôn, chúng tôi đã choáng ngợp trước “núi” vỏ chai nhựa các loại được xếp thành từng đống lớn và đang chờ công đoạn xử lý, sơ chế. Tiếng máy móc ầm ầm vang khắp thôn xóm.
Bà N.T.T., chủ một trong những cơ sở tái chế lớn nhất nơi đây cho biết, trung bình mỗi tháng, cơ sở của bà sơ chế được khoảng 20 tấn vỏ chai nhựa mua từ các đại lý thu gom trên địa bàn Hà Nội.
Theo bà T., sau khi những vỏ chai nhựa được thu gom về, sẽ có công nhân phân loại, xé bỏ nhãn mác. Sau đó, những vỏ chai này được cho vào máy nghiền để sơ chế thành các vụn nhựa.
“Cơ sở của tôi chỉ sơ chế bước đầu, sau đó sẽ chuyển nhựa được nghiền từ các vỏ chai đã qua sử dụng lên một cơ sở ở Hưng Yên. Tại đây, người ta sẽ sử dụng nhựa này để tái chế thành các sản phẩm khác. Sản phẩm đó là gì thì phụ thuộc theo đơn hàng và nhu cầu sản xuất của họ, chúng tôi cũng không nắm”, bà T. thông tin.
Tương tự, cơ sở sơ chế nhựa của ông Trần Văn Biển (Nam Trực, Nam Định) cũng thực hiện sơ chế các vỏ chai nhựa để chuyển cho một số nhà máy tại Hưng Yên tái chế. Theo ông Biển, lượng nhựa tái chế này có thể được sử dụng làm đồ chơi trẻ em, hộp nhựa, cốc nhựa...để bán ra thị trường với giá rẻ.
Tuy sơ chế chai nhựa hàng ngày nhưng cả bà T., ông Biển và nhiều chủ cơ sở tái chế khác thừa nhận, đây chỉ là con số rất nhỏ, không thấm vào đâu so với số chai nhựa được thải ra mỗi ngày. “Chúng được chuyển đi những đâu và biến hóa, sử dụng như thế nào thì chúng tôi cũng không thể biết. Nhưng ở đây, đúng là có hiện tượng đốt những rác thải nhựa không thể tái chế vì chúng không còn khả dụng”, ông Biển xác nhận.
Còn tại “thủ phủ” sản xuất túi nylon nằm ngay trung tâm Hà Nội (phố Đại Linh, phường Trung Văn, quận Nam Từ Liêm), hàng chục cơ sở kinh doanh nhựa tái sinh hoạt động từ nhiều năm qua. Bước vào đầu phố, một mùi khét lẹt đã bao trùm bầu không khí. Dọc đường, hàng trăm bao tải lớn nhỏ chất đống chờ vận chuyển đến nơi tái chế.
Chủ một hộ sản xuất tại đây cho biết, số lượng túi nylon được thu gom từ nhiều nguồn. Sau khi tập kết về bãi sẽ cho người vệ sinh thủ công, phơi khô và cuối cùng là nấu chảy thành các hạt nhựa tái sinh chuyển cho cơ sở sản xuất các sản phẩm nhựa khác, trong đó có cả túi nylon.
“Mỗi ngày chúng tôi thu gom được khoảng gần 1 tấn túi nylon, ngày nhiều có thể thu tới 1,5 tấn và thực hiện tái sinh thành các hạt nhựa ngay trong 1-2 ngày. Giá hạt nhựa được bán cho các cơ sở sản xuất từ 20.000 – 25.000 đồng/kg. Chúng tôi không sản xuất túi trực tiếp”, người này nói và tiết lộ thêm, với những hạt nhựa tái chế từ bao tải dứa, túi rác thì sẽ cho ra hạt nhựa có màu đen sì kèm mùi nồng nặc, những sản phẩm này có giá rẻ hơn.
Nhắc tới giá thành túi nylon sử dụng nguyên liệu từ hạt nhựa nguyên sinh, chủ một cơ sở sản xuất ở xã Vân Côn (huyện Hoài Đức, Hà Nội) cho hay, loại này có giá đắt hơn (khoảng 45.000 đồng/kg) nhưng những cơ sở sản xuất không nhiều.
Thông tin với VTC News, TS. Nguyễn Lê Thăng Long - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn An Phát Holdings - cho biết, thông thường có 4 phương án xử lý chính đối với rác thải nhựa đã qua sử dụng, gồm: Tái sử dụng, tái chế, chôn lấp và đốt. Trong đó, gây hại nhất cho môi trường là chôn lấp và đốt.
“Phương án tốt nhất là tái chế, sau đó là tái sử dụng. Tuy nhiên, không phải tất cả các sản phẩm nhựa đều có thể tái sử dụng trực tiếp sau khi làm sạch, chưa kể công đoạn vệ sinh cũng khó đảm bảo” - TS. Nguyễn Lê Thăng Long chia sẻ và nêu rõ, trong lĩnh vực tái chế, rác thải nhựa lại được chia thành hai phần là tái chế đóng và tái chế mở.
Tái chế đóng là với sản phẩm nhựa đã qua sử dụng, người ta thu gom về làm thành hạt nhựa và tạo thành sản phẩm y hệt như thế, đây là phương án tốt nhất bởi nó vẫn giữ nguyên giá trị. Tái chế mở là với rác thải nhựa này, qua các bước tái chế có thể trở thành các sản phẩm khác có giá trị thấp hơn như các sản phẩm nhựa dùng một lần.
Tuy nhiên, vị chuyên gia này nhấn mạnh, việc xử lý rác thải nhựa còn rất nhiều hạn chế khi chỉ có 20% được tái chế và 80% được xử lý theo cách chôn lấp hoặc đốt. Và đây cũng chính là hai con đường gây rất nhiều nguy hiểm cho môi trường của rác thải nhựa sau sử dụng.
“Rác thải nhựa khi bị chôn lấp sẽ làm đất không giữ được nước, dinh dưỡng và ngăn cản quá trình khí oxy đi qua đất, gây tác động xấu đến sự sinh trưởng của cây trồng. Còn khi xử lý rác thải nhựa bằng cách đốt thì sẽ sinh ra chất độc đi-ô-xin, furan gây ô nhiễm không khí, gây ngộ độc, ảnh hưởng tới sức khỏe con người”, ông Long nhấn mạnh.
Một chuyên gia khác thông tin, hiện đa phần người dân vẫn chưa có ý thức phân loại rác thải nhựa sau khi sử dụng. Vì thế, việc chúng bị thất thoát ra môi trường, vứt bừa bãi, mắc kẹt trong cống rãnh, xó xỉnh là vô cùng phổ biến. Thực trạng này sẽ cản trở sự lưu thông của dòng nước, tạo nơi ở cho vi sinh vật độc hại phát triển và gây tắc nghẽn, ngập úng…
Theo ước tính phải mất tới 450 - 1.000 năm trong môi trường nước biển thì một rác thải nhựa mới bị phân hủy hoàn toàn.
Ghi nhận trong nhiều ngày của PV VTC News tại nhiều bãi rác lớn, nhỏ và dọc nhiều tuyến đường ở các thành phố lớn, đặc biệt là Hà Nội, cho thấy, rất nhiều vỏ chai nhựa, túi nylon sau khi sử dụng không được phân loại đã bị xả thải trực tiếp ra bờ mương, cống rãnh, thậm chí là sông, biển, khu du lịch…Tình trạng này vừa làm mất cảnh quan vừa tạo nguy cơ gây ô nhiễm môi trường trầm trọng.
Điều đáng nói, Việt Nam cũng chưa có chế tài để kiểm soát chặt chẽ việc thu gom, tái chế rác thải nhựa. Hầu hết các cơ sở tái chế chỉ có năng lực hạn chế, tự phát, được thực hiện tại các làng nghề thủ công, lạc hậu. Thực trạng này càng dễ đẩy rác thải nhựa vào con đường bị chôn vùi hoặc đốt, tạo chất kịch độc đến đời sống con người.
Theo “Báo cáo hiện trạng chất thải nhựa năm 2022” của Cục Kiểm soát ô nhiễm (Bộ TN&MT), khối lượng chất thải nhựa phát sinh tại Việt Nam ghi nhận được lên tới 2,9 triệu tấn/năm.
Trong số 2,4 triệu tấn chất thải nhựa được thu gom, chỉ có 0,9 triệu tấn rác thải nhựa được phân loại cho tái chế và 0,77 triệu tấn rác được tái chế. Tổng thất thoát chất thải nhựa vào môi trường là 0,42 triệu tấn, thất thoát ra môi trường nước khoảng 0,07 triệu tấn.
