Thực tế cho thấy, Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc) hay Philippines là những quốc gia thường xuyên có động đất do nằm trên vành đai Tây Thái Bình Dương. Nhưng các quốc gia này có những quy định rất nghiêm ngặt về xây dựng các công trình nhà ở, nhà cao tầng. Các công trình phải đáp ứng được yêu cầu về kháng chấn để ứng phó với động đất. Do vậy, dù xảy ra động đất thường xuyên thì cũng không gây thiệt hại nặng nề về người.
Nói về trận động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ vừa xảy ra, PGS.TS Cao Đình Triều cho biết, một trận động đất 7,8 độ richter là rất mạnh, đặc biệt đối với những trận động đất có tâm chấn trên đất liền. Hầu hết các trận động đất mạnh thường xảy ra dưới đại dương, cách xa khu dân cư.
“Ngoài độ lớn của động đất thì tâm chấn cũng quyết định đến thiệt hại. Tâm chấn càng nông thì thiệt hại càng lớn. Nền đất càng yếu thì công trình càng dễ đổ sập. Cùng là động đất với cường độ đó, nhưng nơi có nền đất yếu sẽ dễ dàng cảm nhận được rung lắc, trong khi nơi có nền đất ổn định thì không”, PGS.TS Cao Đình Triều cho hay.
Có phải những trận động đất lớn đều xảy ra vào ban đêm? PGS.TS Cao Đình Triều cho biết, có ý kiến cho rằng do tác động của Mặt trăng nên các trận động đất xảy ra vào ban đêm là chính. Nhưng đây mới chỉ là thống kê chứ chưa có nghiên cứu khoa học nào về vấn đề này.
PGS.TS Cao Đình Triều cho biết, thống kê cho thấy, thế kỷ 20 cho đến đầu thế kỷ 21 có 67 trận động đất có độ lớn cực đại trên 8,0 độ richter. 4 trận động đất mạnh nhất của thế kỷ 20 là động đất xảy ra tại Ecuador năm 1906 có độ lớn 8,7; động đất tại Chile năm 1960 có độ lớn 9,5; động đất ở Alaska năm 1964 có độ lớn 9,2 và động đất ở Sumatra năm 2004 có độ lớn 9,0.
Trong thế kỷ 20 có khoảng 1,7 - 2,2 triệu người chết vì động đất. Con số thương vong do động đất gấp khoảng 10 lần số người thiệt mạng. Số trận động đất gây chết hơn 1.000 người là 134 trận và động đất gây chết hơn 10.000 người là 38 trận. Số người thiệt mạng do động đất chiếm khoảng 26 - 34% số người chết cùng thời gian đó.
Nhìn chung, các trận động đất lớn xảy ra trên vành đai động đất (vành đai động đất Thái Bình Dương, vành đai động đất Địa Trung Hải - Hymalaya...) và các nước vùng Bắc Mỹ, Trung Mỹ và Nam Mỹ. Những vùng có hoạt động động đất lớn nhất nằm ở châu Á là Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, Nhật Bản, Pakistan, Indonesia và Philippines.