Gửi bình luận
Ở tuổi 22, cô gái trẻ người Thái Lò Chúc Chi ở Điện Biên đã "biến" nghề làm bánh truyền thống thành sinh kế bền vững lan toả tới cộng đồng.
Ở bản Bắc 2 (xã Mường Lay, tỉnh Điện Biên), giữa nhịp sống núi rừng mộc mạc, một hành trình khởi nghiệp mang đậm dấu ấn văn hóa đang âm thầm lan tỏa.
Nhân vật chính của hành trình ấy là chị Lò Chúc Chi, 22 tuổi, người dân tộc Thái. Ở tuổi đôi mươi, chị đã đảm nhiệm vai trò Giám đốc Hợp tác xã “Hoa Ban Trắng”, mô hình do chính chị gây dựng để khôi phục và phát triển nghề làm bánh khẩu xén, khẩu chí chọp.
Sinh ra trong một gia đình Thái truyền thống, tuổi thơ của chị Lò Chúc Chi gắn liền với bếp lửa và những mẻ bánh thơm dẻo mỗi dịp Tết đến.
“Tôi lớn lên cùng tiếng cười, cùng đôi bàn tay thoăn thoắt của bà và mẹ khi làm bánh. Nhưng càng trưởng thành, tôi càng buồn khi thấy nghề làm bánh truyền thống ngày càng mai một. Nhiều chị em phụ nữ bản thì lại thiếu việc làm ổn định”, chị Chi chia sẻ.
Khát khao gìn giữ văn hóa dân tộc và mong muốn giúp phụ nữ địa phương có thu nhập đã trở thành nguồn cảm hứng để chị bắt đầu hành trình khởi nghiệp.
Khởi nghiệp bằng hai bàn tay trắng, chị Lò Chúc Chi gặp nhiều khó khăn bởi vừa thiếu vốn, thiếu kinh nghiệm quản lý và thị trường tiêu thụ. Tuổi đời của chị còn rất trẻ khiến nhiều người nghi ngại. Thế nhưng, bằng tinh thần tự học và quyết tâm, chị Chi tham gia các lớp tập huấn thanh niên, phụ nữ khởi nghiệp, chủ động tìm kiếm hỗ trợ và kiên trì chứng minh chất lượng sản phẩm.
Thay vì bước đi một mình, chị Lò Chúc Chi quyết định phối hợp với UBND xã thành lập nên Hợp tác xã với tên gọi Hoa Ban Trắng. Đây là mô hình kinh tế cộng đồng, nơi những chị em phụ nữ yếu thế có được việc làm, thu nhập và cùng nhau phát triển.
“Tại hợp tác xã, các chị em gặp khó khăn, phụ nữ đơn thân hoặc không có công việc ổn định đều được ưu tiên tuyển dụng và đào tạo miễn phí”, chị Chi chia sẻ.
Ngay từ những ngày đầu hoạt động, hợp tác xã đã tạo việc làm ổn định cho 6 hội viên và liên kết sản xuất với hơn 33 hộ gia đình tại địa phương. Đến nay, mô hình đã phát triển thành một chuỗi sản xuất quy mô với nhân sự gồm 2-3 lao động cố định, khoảng 10 lao động thời vụ cùng hơn 33 hộ tham gia liên kết, bảo đảm quy trình sản xuất ổn định và hoạt động bền vững.
Từ những sản phẩm tưởng như chỉ thuộc về gian bếp ngày Tết, Hoa Ban Trắng đã trở thành thương hiệu đặc sản có mặt quanh năm. Nhờ sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, sản phẩm được giữ trọn công thức cổ truyền, sử dụng 100% nguyên liệu tự nhiên. Song song đó là sự cải tiến cách tiếp cận thị trường theo hướng chuyên nghiệp như nhà xưởng vệ sinh sạch sẽ, bao bì chỉn chu, kết hợp bán hàng trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử.
“Nhờ sự cải tiến đó, sản lượng của chúng tôi đã tăng gấp 5 lần so với giai đoạn đầu. Quy mô nhà xưởng cũng được mở rộng, tạo thêm nhiều công ăn việc làm cho các chị em phụ nữ. Đó là điều khiến tôi cảm thấy tự hào nhất”, chị Chi nói.
Để quảng bá mô hình và đưa nghề làm bánh truyền thống đến gần hơn với cộng đồng, chị Lò Chúc Chi đã chủ động kết nối với các sự kiện văn hóa và du lịch tại địa phương. Qua đó, chị biến mỗi gian hàng, mỗi trải nghiệm sản phẩm thành cơ hội lan tỏa giá trị văn hóa Thái Mường Lay.
Một trong những dấu mốc đáng nhớ là Lễ hội đua thuyền Đuôi Én 2024 - Giải vô địch các câu lạc bộ dù lượn quốc gia. Tại đây, hợp tác xã Hoa Ban Trắng được bố trí hai gian hàng trải nghiệm văn hóa. Những gian hàng này không chỉ giới thiệu hương vị đặc trưng của bánh khẩu xén, khẩu chí chọp mà còn giúp du khách trực tiếp cảm nhận những giá trị truyền thống về mặt tinh thần của người Thái.
“Nhờ sự chuẩn bị kỹ lưỡng và cách tổ chức sáng tạo, lễ hội trở thành cơ hội để chúng tôi lan tỏa mô hình làm bánh truyền thống. Gian hàng đã thu hút được rất nhiều sự quan tâm của cộng đồng địa phương và du khách”, chị Chi chia sẻ.
Theo chị Chi, đây cũng là dịp để thế hệ trẻ nhìn nhận lại việc gìn giữ nghề làm bánh truyền thống, khi nó đang phải đối mặt với nguy cơ bị mai một.
Cũng chính vì lẽ đó, Hoa Ban Trắng ra đời không chỉ để tạo sinh kế mà còn là ngọn lửa giữ nghề. Mỗi chiếc bánh ra lò lại là một câu chuyện khác, là tinh hoa dân tộc và tình người trong cộng đồng. Qua đó, ngày càng nhiều phụ nữ bản địa tham gia, nhiều gia đình nhận thấy giá trị văn hóa và kinh tế của nghề, chủ động bảo tồn và truyền dạy con cháu.
Sự thành công của mô hình được chứng minh qua Cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp phát huy tài nguyên bản địa” năm 2023, chị Lò Chúc Chi đã xuất sắc đạt được Giải Ba cấp vùng và Giải Khuyến khích toàn quốc. Đó không chỉ là danh hiệu mà còn là ghi nhận xứng đáng cho những nỗ lực của cô gái trẻ lựa chọn con đường kết hợp văn hóa và khởi nghiệp.
Chị Chi cho biết, trong thời gian tới, hợp tác xã Hoa Ban Trắng sẽ hướng tới mục tiêu mở rộng cả về quy mô và thị trường.
“Chúng tôi sẽ nâng cấp nhà xưởng, đa dạng hóa những đặc sản bản địa. Tôi hy vọng sản phẩm sẽ được mở rộng thị trường trong nước và từng bước hướng tới quốc tế”, chị Lò Chúc Chi nói.
Ngoài việc nhân rộng mô hình sản xuất, chị Chi cũng chú trọng đến công tác đào tạo kỹ năng cho các chị em phụ nữ. Chị dự định xây dựng mô hình đào tạo nội bộ cho phụ nữ vùng cao, giúp họ vừa học nghề, vừa nắm vững kỹ năng kinh doanh và quản lý.
“Tôi tin rằng khi phụ nữ được trao cơ hội học nghề, rèn kỹ năng và tự tin khởi nghiệp, họ không chỉ thay đổi cuộc sống của chính mình mà còn góp phần giữ gìn và lan tỏa giá trị văn hóa bản địa”, chị Chi khẳng định.
