Ngày 15/4, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I tổ chức triển lãm trực tuyến “Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới” với nhiều tài liệu lần đầu công bố.
Triển lãm giới thiệu 200 tài liệu, hình ảnh đặc sắc về quá trình quy hoạch cảng biển, hải đăng cũng như hoạt động vận tải đường biển ở Đông Dương cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX.
Triển lãm gồm 3 phần: Hải cảng - Cửa ngõ giao thương và thâm nhập; Hải đăng - Mắt thần canh biển; Hải vận - Kết nối những chân trời.
Từ trước thế kỷ 19, thương nhân nước ngoài đã tới các cảng biển Việt Nam để tiến hành buôn bán và thăm dò tình hình. Đây cũng là nơi các giáo sĩ nước ngoài cập bến trước khi vào truyền giáo.
Sau khi xâm chiếm nước ta, người Pháp từng tham vọng xây dựng hàng loạt hải cảng dọc bờ biển Đông như: Sài Gòn, Đà Nẵng, Hải Phòng, Hòn Gai - Cẩm Phả, Bến Thủy, Quy Nhơn, Nha Trang, Cam Ranh, Hà Tiên… Hệ thống văn bản phục vụ công tác quản lý và vận hành cảng biển cũng từng bước được hoàn thiện.
Cùng với mạng lưới hải cảng, hải đăng có vai trò then chốt trong việc giúp tàu thuyền ngoài khơi định hướng, báo hiệu dẫn luồng, chỉ dẫn vị trí có chướng ngại vật ngầm nguy hiểm…
Tài liệu Châu bản cho thấy triều đình nhà Nguyễn đã quan tâm đến việc xây dựng, tôn tạo hải đăng phục vụ hoạt động của tàu thuyền. Sang đến thời Pháp, hệ thống hải đăng được xây dựng hàng loạt, góp phần phát triển hạ tầng hàng hải.
Sự hoàn thiện của cơ sở hạ tầng gồm hệ thống hải cảng, hải đăng liên kết với hệ thống đường bộ, đường sắt đã thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động vận tải đường biển ở Đông Dương. Các công ty vận tải biển lớn của Pháp, đặc biệt là hai công ty Messageries Maritimes và Chargeur Réunis, đã phát triển mạnh mẽ với các hợp đồng vận chuyển nhân lực và hàng hóa giữa Đông Dương và chính quốc cũng như các quốc gia khác.
Triển lãm còn công bố nhiều tài liệu quý hiếm, lần đầu ra mắt công chúng nhằm đem đến góc nhìn phong phú, đa dạng nhất về hải cảng xưa của Việt Nam.