- Các văn bản quy phạm pháp quy đều khẳng định: “Việc chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non phải được thực hiện với sự phối hợp, gắn kết chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội; coi trọng và nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức chăm sóc, giáo dục trẻ cho phụ huynh, cha mẹ của trẻ nhằm thực hiện đa dạng hóa phương thức chăm sóc và giáo dục trẻ”.
Tại Điều lệ trường mầm non, ban hành kèm theo Quyết định số 52/2020/TT-BGDĐT, ngày 31 tháng 12 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, đã quy định trách nhiệm của nhà trường, nhà trẻ, lớp mẫu giáo độc lập phối hợp với cơ quan, các tổ chức chính trị - xã hội và cá nhân có liên quan và quy định trách nhiệm của gia đình trong tổ chức hoạt động chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non.
Thực tế cho thấy hiện nay, công tác phối hợp nhà trường, gia đình và cộng đồng trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ đã đạt được những kết quả nhất định, phát huy được sức mạnh tổng hợp và huy động được các nguồn lực trong xã hội tham gia ngày càng tích cực hơn. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, công tác phối hợp còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng kịp thời với nhu cầu về chất lượng và số lượng.
Ở không ít các cơ sở GDMN, nhiều phụ huynh và các lực lượng xã hội còn hạn chế về nhận thức và kiến thức chăm sóc, giáo dục trẻ. Một số cán bộ quản lý, giáo viên và các lực lượng xã hội còn chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng và sự cần thiết phải phối hợp để xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện và dân chủ trong nhà trường mầm non. Việc xây dựng kế hoạch phối hợp giữa nhà trường, gia đình với các lực lượng xã hội chưa theo quy trình, tính khả thi không cao;
Về phía quản lý, các văn bản, nội quy, quy định, cơ chế phối kết hợp giữa nhà trường, gia đình và các lực lượng xã hội trong tổ chức hoạt động CSGD trẻ trong nhà trường mầm non còn chưa đầy đủ, quy định còn chung chung, thiếu cụ thể nên hiệu quả trong triển khai thực thi chưa cao, chưa huy động được các lực lượng tham gia và phát huy được tiềm năng của lực lượng này.
Điều này dẫn đến hiện tượng một số trẻ em, học sinh chưa được hưởng điều kiện nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục tốt nhất. Cơ sở vật chất vẫn còn thiếu thốn; môi trường chăm sóc, giáo dục trẻ chưa đảm bảo an toàn, thân thiện, có nhiều nguy cơ; chất lượng chưa đáp ứng kỳ vọng của cộng đồng xã hội. Tình trạng suy dinh dưỡng, rối loạn dinh dưỡng trẻ em và các bệnh thường gặp ở trẻ vẫn ở mức cao; bạo hành trẻ và sang chấn tâm lý diễn biến phức tạp ở các cơ sở GDMN.
Sớm khắc phục bất cập
- Thực tế trên, theo giáo sư cần phải có giải pháp gì để tháo gỡ?
- Thực tế cho thấy các nội dung phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong CSGD trẻ mầm non đã tổ chức thực hiện; tuy nhiên các nội dung không đồng đều giữa các vùng miền, khu vực. Ở các vùng phía Bắc và miền Trung, công tác phối hợp thực hiện tốt, được đánh giá cao hơn so với khu vực ở phía Nam. Trong từng vừng miền, lại có sự khác biệt giữa khu vực thành thị với nông thôn.
Đối với các mô hình phối hợp và giải pháp thực hiện, kết quả khảo sát cho thấy, chưa có sự thống nhất giữa các khu vực và vùng miền, đồng thời cũng chưa thực sự có giải pháp đề triển khai các mô hình đó. Điều này đồng nghĩa với việc cần có mô hình phối hợp chung cũng như mô hình đặc thù, đồng thời có các giải pháp để thực hiện. Có như vậy, công tác phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong CSGD trẻ ở trường mầm non mới có thể nâng cao được chất lượng, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục một cách căn bản và toàn diện.
Theo tôi, Bộ GD&ĐT cần sớm đề xuất chính sách, định hướng chiến lược công tác CSGD trẻ em trong các cơ sở GDMN; Phối hợp Bộ Nội vụ tham mưu Chính phủ có các giải pháp hữu hiệu, kịp thời khắc phục tình trạng thiếu GV mầm non hiện nay, bảo đảm bố trí đủ định biên 2 giáo viên/nhóm, lớp; nếu bố trí chưa đạt định mức tối đa, các địa phương cần cấp bù kinh phí để trường mầm non thực hiện thanh toán vượt giờ theo quy định, nhằm bảo đảm chế độ làm việc cho GV.
Bên cạnh đó, cần có sự đánh giá phân loại GV để có kế hoạch bồi dưỡng thích hợp. Chú trọng xây dựng cơ sở vật chất, đảm bảo trường lớp phục vụ các mô hình CSGD trẻ; khai thác có hiệu quả học liệu, trang thiết bị dạy học và đồ dùng đồ chơi. Làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục để huy động mọi nguồn lực đầu tư xây dựng cơ sở vật chất. Xây dựng kế hoạch chỉ đạo đầy đủ, kịp thời phù hợp với tình hình của địa phương. Đổi mới công tác quản lý thực hiện Chương trình CSGD trẻ ở các vùng dân tộc thiểu số, trường có trẻ có nhu cầu đặc biệt, trẻ em dưới 36 tháng.
Đặc biệt, cần tổ chức tốt công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho đông đảo nhân dân, các cấp, ngành thấy rõ vai trò của chăm sóc, giáo dục trẻ em. Chỉ đạo cơ sở giáo dục làm tốt công tác tuyên truyền, bồi dưỡng kiến thức cho các bậc cha mẹ là người dân tộc thiểu số về việc tăng cường tiếng Việt cho trẻ thông qua hình thức như họp phụ huynh, giờ đón trả trẻ, giao lưu, lễ hội, hoạt động trải nghiệm của trẻ ở nhà trường... Triển khai mô hình điểm có chất lượng tại huyện có trẻ dân tộc thiểu số; nhân rộng điển hình tiên tiến về tập thể, cá nhân có sáng tạo hiệu quả, tích cực đổi mới trong quá trình thực hiện.
- Xin trân trọng cảm ơn ông!