Đại sứ Phạm Quang Vinh: Quan hệ Việt - Mỹ trong tầm cao mới đối ngoại Việt Nam

+ Ta vẫn nói có ba khâu then chốt để đột phá phát triển kinh tế là chính sách, hạ tầng và nguồn nhân lực. Câu hỏi đặt ra là cả ba then chốt đó chuyển động thế nào?

Rất vui là trong Tuyên bố chung Việt - Mỹ, phía Mỹ khẳng định sẽ hỗ trợ Việt Nam đào tạo nguồn nhân lực theo đúng định hướng thích ứng công nghệ và sáng tạo, chuyển đối xanh và chuyển đổi số; hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực tham gia chuỗi cung ứng chất bán dẫn, chíp.

Tầm cao mới của quan hệ với Mỹ là yếu tố thuận lợi để ta hợp tác, tranh thủ được với các quốc gia có năng lực trong lĩnh vực mới mẻ này. Tất nhiên, với sức mạnh nội tại hiện có, chúng ta không thể đốt cháy giai đoạn mà phải lên kế hoạch chuyển đổi.

Tôi cho rằng Việt Nam cần nâng vai trò của các tập đoàn, doanh nghiệp lớn về công nghệ, chẳng hạn như nhóm các công ty vừa dự buổi gặp mặt với Tổng thống Joe Biden và Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Văn phòng Chính phủ.

Doanh nghiệp Việt cũng cần tranh thủ, chủ động thiết lập các quan hệ đối tác công nghệ để tận dụng tối đa khung hành lang chính trị, thỏa thuận Việt - Mỹ.

Sự kết nối đặc biệt

. Trở lại với diễn biến sự kiện, trong các hình ảnh, lời phát biểu, văn bản thỏa thuận được công bố, ông chú ý nhất chi tiết nào?

+ Trước hết là đôi bên đều coi trọng và rất vui mừng về sự phát triển của quan hệ Việt - Mỹ. Điều này đã chạm đến sự trông đợi của cả những nhà nhân đạo, cộng đồng doanh nghiệp và người dân hai phía. Họ trông đợi, chờ đón giây phút mà hai Nhà lãnh đạo công bố nâng tầm quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện.

Thứ hai, phát biểu với báo chí ngay sau hội đàm, cả Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Joe Biden đều nhìn thẳng vào chiều sâu lịch sử quan hệ Việt - Mỹ, mà với ông Biden là 50 năm còn Tổng Bí thư ta nêu ra là tính từ thời điểm lá thư mà Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Tổng thống Harry S. Truman, 1946, tức 77 năm. Nghĩa là từ khi hai nước còn xung đột tới khi vượt qua quan hệ cựu thù, để trở thành quan hệ Đối tác, Đối tác Toàn diện và giờ là Đối tác Chiến lược Toàn diện.

Hai Nhà lãnh đạo đã thẳng thắn nhìn vào hành trình đặc biệt ấy, khẳng định nỗ lực của nhau, để “gác lại quá khứ, vượt qua khác biệt, phát huy tương đồng, hướng tới tương lai”.

Thứ ba, sự kiện này là cột mốc gắn với sự phát triển quan hệ hai nước trong tám năm qua, tính từ chuyến thăm lịch sử của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, lãnh đạo Đảng Cộng sản đầu tiên đến Hoa Kỳ, theo lời mời của Tổng thống Mỹ lúc ấy là ông Barack Obama và dự tiệc chiêu đãi do Phó Tổng thống Joe Biden chủ trì.

Lần này, những câu nói đầu tiên khi bắt tay, khi hội đàm, cả hai Nhà lãnh đạo đều xưng hô như những người bạn cũ, cho thấy kết nối cá nhân này có ý nghĩa biểu tượng rằng hai quốc gia tôn trọng thể chế chính trị của nhau.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ hội kiến Tổng thống Joe Biden chiều 11-9. Ảnh: VGP

Việt Nam - nhân tố hòa bình, ổn định và phát triển

. Những diễn biến này đặt trong bối cảnh chính trị toàn cầu rất phức tạp với cạnh tranh nước lớn gay gắt, rồi xung đột Nga - Ukraine, phản ánh điều gì?

+ Không chỉ Mỹ mà tất cả các đối tác lớn của chúng ta, thời gian qua, đều có nhu cầu, mong muốn thúc đẩy hơn nữa quan hệ với Việt Nam. Điều đó nhận thấy rõ khi ta triển khai một loạt hoạt động đối ngoại với các đối tác ở trung tâm kinh tế, chính trị châu Âu, châu Á.

Australia, Nhật Bản, Singapore, Indonesia… đều đặt vấn đề nâng cấp quan hệ với Việt Nam lên Đối tác Chiến lược.

Như vậy là thế giới nhìn thấy ở Việt Nam giá trị của một nhân tố cho hòa bình, ổn định và phát triển. Ngược lại, diễn biến và kết quả đó của chính sách đối ngoại là minh chứng khẳng định Việt Nam hợp tác vì lợi ích cùng có lợi với tất cả các bên.

Diễn biến ấy tiếp tục phản ánh nhu cầu của đối tác trước thực trạng đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu rất lớn, xuất phát từ dịch bệnh, từ khủng hoảng chính trị, an ninh như xung đột Nga - Ukraine hay cạnh tranh nước lớn.

Nhu cầu ấy không chỉ của các nước, các đối tác mà với cả chúng ta là đa dạng hóa chuỗi cung ứng để tránh rủi ro của việc dồn trứng vào một giỏ. Trong quá trình chuyển dịch đó, nếu chúng ta đủ tiềm lực sẽ có thể hấp thụ, đón luồng sóng đầu tư chất lượng cao.

Như vậy, cùng với nỗ lực nâng cấp quan hệ về tên gọi của nó, ta và các đối tác đều nỗ lực thổi hồn cho nội hàm, chất lượng hợp tác và định hướng cho giai đoạn mới của sự phát triển các quan hệ.

Bối cảnh mới đặt ra yêu cầu không chỉ trong nước phải đổi mới để bắt kịp với thế giới mà với bên ngoài Việt Nam cũng phải hội nhập để đóng góp nhiều hơn về hòa bình, an ninh, chính trị với thế giới.

Và khi trở thành mắt xích thiết yếu trong kinh tế khu vực và chuỗi cung ứng toàn cầu thì những câu chuyện đó đã tạo ra cho chúng ta sức mạnh tổng hợp mới.

. Xin cảm ơn ông!