Gửi bình luận
Năng lực ấy được thể hiện ở trình độ, năng lực đọc hiểu: Đọc, hiểu nhanh và đúng, chính xác một văn bản ngữ liệu mới, tương tự các văn bản đã học trong chương trình và sách giáo khoa mỗi lớp (đề tài, thể loại, kiểu văn bản...). Ở kĩ năng viết thì: Nội dung viết đúng yêu cầu của đề, ý đầy đủ, chính xác và có sáng tạo; viết rõ ràng, mạch lạc, câu văn có hình ảnh, lời văn sinh động; trình bày đẹp, không sai chính tả, ngữ pháp...
Như thế, ngay cả với đề thi bình thường cho tất cả học sinh, chúng ta vẫn có thể chọn ra những HSG môn học Ngữ văn; không nhất thiết phải ra một dạng đề với yêu cầu khác hẳn với đề thi bình thường. Tất nhiên cũng có thể ra đề khác cho HSG, nhưng các yêu cầu cơ bản vẫn phải tuân thủ chương trình, khác chăng là những yêu cầu cụ thể có độ khó cao hơn. Đề thi HSG dĩ nhiên không phải đề dễ, nhưng cũng không nên khó mà cần đề hay, bám sát yêu cầu của chương trình, phù hợp mà vẫn phân hóa được đối tượng.
HSG vẫn là học sinh phổ thông, đặc biệt ở lớp cấp thấp, các em cần được trang bị đầy đủ, toàn diện kĩ năng cơ bản của môn học như những học sinh bình thường. Các yêu cầu cơ bản ấy như mức xà để đánh giá năng lực học sinh. Em nào vượt lên trên mức xà ấy là HSG. HSG không phải những siêu nhân, có nhiều ý kiến kì lạ, khác người... trong khi những kĩ năng cơ bản của môn học thì vẫn mắc lỗi. Nhà trường đừng biến các em thành “cụ non” quá sớm.
- Ra đề kiểm tra vẫn là công việc khó với giáo viên, chứ chưa nói đến đề thi HSG. Thầy có gợi ý nào tới các thầy/cô để thực hiện tốt nhiệm vụ này?
- Việc ra đề thi, đề kiểm tra đánh giá môn Ngữ văn vốn rất khó, đòi hỏi giáo viên ra đề có trình độ và sự tâm huyết với nghề, trách nhiệm với học sinh. Theo tôi, để làm tốt việc này, các thầy cô cần chú ý một số điểm sau đây về chuyên môn:
Nắm thật vững yêu cầu cần đạt của chương trình Ngữ văn đối với mỗi lớp. Yêu cầu cần đạt ghi trong chương trình là đích cần hướng tới của việc dạy học. Với Chương trình GDPT 2018, các yêu cầu cần đạt tập trung vào năng lực văn học, ngôn ngữ, thể hiện thông qua năng lực đọc hiểu, viết và nói nghe. Việc kiểm tra, đánh giá của đề thi tập trung vào năng lực đọc hiểu và viết là chính. Trong yêu cầu đọc hiểu có yêu cầu cụ thể đối với các thể loại và kiểu văn bản cho mỗi lớp; tương tự yêu cầu viết ở mỗi lớp theo các kiểu bài.
Sau khi hiểu yêu cầu của chương trình, biết rõ mục đích, tính chất kì thi và đối tượng học sinh mới xác định nội dung, hình thức cụ thể đề thi. Như thế khi ra đề cần đặt câu hỏi: Đánh giá để làm gì? Đánh giá ai? Từ đó xác định nội dung, cách thức, công cụ đánh giá cho phù hợp. Dù đề thi cho HSG nhưng vẫn cần xuất phát từ các yêu cầu cơ bản của chương trình. Hình thức đề HSG, nên yêu cầu đọc hiểu với ngữ liệu mới, viết theo dạng mở, khuyến khích sự sáng tạo và các ý kiến riêng của học sinh; chú ý mức độ và hình thức phân hóa đối với HSG...
- Theo thầy, công tác chỉ đạo dạy học ở các địa phương cần lưu ý gì trong việc đổi mới kiểm tra - đánh giá kết quả học tập môn Ngữ văn (không chỉ là HSG), đặc biệt là học sinh học Chương trình GDPT 2018?
- Ai cũng hiểu, đổi mới kiểm tra đánh giá rất quan trọng. Việc triển khai Chương trình và SGK 2018, môn Ngữ văn được Bộ GD&ĐT hết sức quan tâm. Điều đó không chỉ thể hiện ở phát biểu có tính tuyên ngôn của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn mà còn ở những văn bản chỉ đạo về các yêu cầu kiểm tra, đánh giá như Công văn 3175 và các hội thảo về đổi mới đánh giá kết quả môn học Ngữ văn... Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện ở các địa phương mới quan trọng, nhất là khi đã phân cấp quản lí. Trước hết phụ thuộc nhiều vào nhận thức và sự chỉ đạo của các đơn vị cơ sở.
Với việc dạy học và thi HSG nói riêng, kiểm tra, đánh giá nói chung, theo tôi cần có kế hoạch và chủ trương thống nhất. Cụ thể, ngay từ đầu năm học, các phòng, sở GD&ĐT cần có văn bản hướng dẫn học và rèn luyện theo các yêu cầu chung cho tất cả các nhà trường.
- Trân trọng cảm ơn PGS.TS Đỗ Ngọc Thống!
Phòng GD&ĐT huyện Ý Yên (Nam Định) có hướng dẫn về cấu trúc đề thi HSG cấp huyện, năm học 2022 - 2023 - môn Ngữ văn, lớp 7 giúp người dạy và học xác định được phương hướng. Đặc biệt người đánh giá có cơ sở để ra đề thi HSG đúng yêu cầu.
I. Yêu cầu chung:
1. Nội dung kiến thức: Nội dung đề thi nằm trong chương trình THCS (lớp 6, 7) chủ yếu lớp 7. Đề thi đảm bảo độ phân hoá, coi trọng đánh giá năng lực người học, tăng cường câu hỏi mở, vận dụng kiến thức giải quyết các vấn đề trong thực tiễn.
2. Yêu cầu về các cấp độ nhận thức: Nhận biết khoảng 20%; Thông hiểu khoảng 30%; Vận dụng khoảng 30%; Vận dụng cao khoảng 20%.
II. Hình thức thi: Thi viết tự luận; thời gian làm bài: 120 phút
III. Cấu trúc đề thi. Đề thi gồm 2 phần:
Phần I. Đọc hiểu văn bản (4,0 - 5,0 điểm)
Ngữ liệu đọc - hiểu được trích dẫn nguyên văn ở đề bài (ngữ liệu không thuộc các văn bản đã đọc - hiểu trong chương trình THCS). Từ nội dung đọc hiểu yêu cầu học sinh xác định được thể loại, phương thức biểu đạt, biện pháp tu từ, tác dụng,…
Phần II. Tập làm văn (15,0 - 16,0 điểm)
Câu 1 (5,0 - 6,0 điểm): Từ nội dung phần đọc hiểu học sinh viết 1 đoạn văn trình bày suy nghĩ, nhận thức của mình về một vấn đề.
Câu 2 (10,0 điểm): Học sinh tạo lập được một văn bản trong các thể loại đã được học (trong sách giáo khoa Ngữ văn 7 - Cánh Diều)
