Định hướng nghề nghiệp: Rộng cửa cho học sinh yêu nghệ thuật

Sớm phát huy sở trường

Trần Tố Uyên, học sinh Trường THPT Hoàng Văn Thụ (Lạng Sơn) từ nhỏ đã bộc lộ năng khiếu với âm nhạc. Trước một bài hát hay, Uyên chỉ cần nghe vài lần đã thuộc lời. Lên cấp THPT, Uyên được gia đình định hướng học ngành y. Tuy nhiên, sau hai năm tìm hiểu ngành học mà gia đình định hướng, Uyên nhận thấy bản thân không hứng thú. Đầu năm lớp 12, em quyết định theo đuổi đam mê âm nhạc.

Uyên chia sẻ: “Ban đầu em nghĩ học âm nhạc chỉ cần có năng khiếu, đam mê thì cơ hội vào các trường nghệ thuật sẽ không quá khó. Nhưng khi tìm hiểu kỹ những yêu cầu bài thi năng khiếu vào các trường nghệ thuật chuyên nghiệp không hề dễ. Do đó, em lựa chọn trường vừa sức là Đại học Thăng Long chuyên ngành Âm nhạc ứng dụng.

Tổ hợp xét tuyển ngành này là môn Ngữ văn và hai môn năng khiếu Nhạc. Đối với môn Nhạc 1, thí sinh phải thi một bài hát bằng tiếng Việt và một bài hát bằng tiếng nước ngoài. Môn nhạc 2, thí sinh phải thi phần kiến thức thẩm âm và tiết tấu. Để có thể giành tấm vé vào trường, em phải đi tìm giáo viên dạy cấp tốc hai môn năng khiếu”.

Cuối tháng 11/2021, thông qua các mối quan hệ của gia đình, bạn bè, Uyên tìm được cô giáo dạy nhạc từng công tác tại Trường Trung cấp văn hóa nghệ thuật Lạng Sơn để học. 7 tháng trôi qua đều đặn mỗi tuần Uyên dành ba buổi học thêm nhạc.

“Kiến thức về phần thẩm âm, tiết tấu nhạc em hoàn toàn không biết gì nên em phải học lại từ đầu. Khó nhất là phần thi bài hát tiếng Anh. Trước đây em hát bài tiếng Anh theo bản năng, không để ý đến phát âm. Thế nhưng với những bài hát đó ngoài yêu cầu hát đúng lời thì yếu tố truyền cảm, phát âm chuẩn rất quan trọng. Dẫu kiến thức tiếng Anh của em khá ổn nhưng để thể hiện được hoàn chỉnh một ca khúc tiếng Anh, em mất hai đến ba tháng học cùng cô giáo, nhiều hôm thức thâu đêm luyện tập”, Uyên chia sẻ.

Từ thực tế đó, Uyên cho rằng, theo đuổi ngành nghệ thuật nếu không được định hướng từ đầu, không có sự hỗ trợ của thầy cô chẳng khác nào bơi giữa đại dương vô định. Chưa kể những đòi hỏi khắt khe trong phần thi bài hát nước ngoài. Do vậy, theo Uyên một trong những thuận lợi của học sinh lớp 10 có ý định theo khối nghệ thuật từ năm học 2022 - 2023 là Chương trình GDPT mới có thêm hai phân môn Âm nhạc, Mỹ thuật. Học sinh được học kiến thức cơ bản về nhạc lý, thẩm âm…. Thêm vào đó, thông qua bài thi đánh giá năng lực, thầy cô có định hướng thêm nên quá trình chọn trường, chọn ngành của học sinh sẽ thuận lợi hơn các khóa trước.

Không có điều kiện như Tố Uyên, Lê Thị Chi (sinh viên năm nhất Trường Đại học Hà Tĩnh) cho hay, quá trình ôn tập môn năng khiếu hát em chỉ biết lên mạng tham khảo đề thi của nhiều năm trước. Em thường tham gia vào nhóm học ôn trên mạng và trao đổi với các bạn, tích lũy kiến thức cho mình.

Chi chia sẻ: “Ngành Sư phạm Mầm non tuy yêu cầu về môn năng khiếu không khắt khe nên em tự học là chính. Với phần thi năng khiếu là kể chuyện, múa và hát em đã sắp xếp lịch rất kỹ để luyện tập trong ba năm phổ thông. Dẫu kết quả thi năng khiếu không cao, nhưng vẫn đủ điểm vượt qua kỳ thi. Để đạt được nguyện vọng này, em phải có định hướng nghề nghiệp từ trước và biết lượng sức mình”.

Môn Nghệ thuật được đưa vào Chương trình GDPT mới là cơ hội để học sinh theo đuổi đam mê xuyên suốt 12 năm học phổ thông.

Nỗ lực đáp ứng nhu cầu người học

Theo đánh giá của các chuyên gia, nhà quản lý giáo dục, triển khai dạy phân môn Âm nhạc, Mỹ thuật cấp THPT giúp bồi dưỡng nhóm học sinh có năng khiếu nghệ thuật phát triển. Đặc biệt những học sinh ở vùng khó cũng có thể theo đuổi đam mê của mình đến cùng.

Thầy Hồ Đức Cương – Hiệu trưởng Trường THPT Phúc Trạch (huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh) cho biết: “Nhiều năm qua, học sinh nhà trường muốn xét tuyển vào các ngành văn hóa nghệ thuật phải đi 30 km xuống Trường Cao đẳng Nghệ thuật Hà Tĩnh ôn luyện. Do vậy, đưa phân môn Âm nhạc, Mỹ thuật vào giảng dạy ở trường phổ thông sẽ tạo nền tảng kiến thức cơ bản cho học sinh. Trong quá trình học thầy cô giảng dạy sẽ có thêm định hướng, hỗ trợ các em”.

Cũng theo thầy Cương, phân môn Âm nhạc đưa vào trường học là cơ hội để gìn giữ văn hóa dân tộc như dân ca, cải lương, chèo, ca trù… Ví dụ: Hà Tĩnh có dân ca ví dặm. Trước đây, Sở GD&ĐT phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch triển khai các câu lạc bộ dân ca ví dặm ở các trường phổ thông trên địa bàn. Khi Chương trình giáo dục phổ thông mới có phân môn âm nhạc sẽ phát huy hết giá trị của câu lạc bộ ví dặm.

Tuy nhiên, thầy Cương cũng trăn trở, đội ngũ giáo viên âm nhạc có trình độ đại học hiện nay chưa đáp ứng đủ. Nhiều trường có phòng âm nhạc nhưng chưa có thiết bị. Mặt khác, thiết bị của hai phân môn này khác nhau, chi phí mua sắm cao. Trước những khó khăn đó, thầy Cương đề xuất Sở GD&ĐT Hà Tĩnh cho phép các trường THPT trên địa bàn huyện Hương Khê ghép học sinh lại để dạy.

“Để thuận tiện cho học sinh đi lại, các trường sẽ họp và chọn một trường trung tâm nhất để mở lớp. Bên cạnh đó, chúng tôi bàn bạc, sắp xếp thời khóa biểu hợp lý, tạo thuận lợi cho học sinh. Tuy nhiên, về lâu dài chúng tôi vẫn muốn triển khai dạy môn Nghệ thuật trong trường”, thầy Cường cho biết thêm.

Theo chia sẻ của cô Trần Thị Bích Hợp – Hiệu trưởng Trường THPT Đống Đa (Hà Nội), Chương trình GDPT mới với cấp THPT có hai phân môn Âm nhạc, Mỹ thuật là một bước thay đổi phù hợp, đáp ứng được nhu cầu cũng như xu thế của người học. Với chương trình hiện hành, các tổ hợp xét tuyển truyền thống học sinh có sự hỗ trợ của thầy cô rất lớn. Nhưng với các em xét tuyển các tổ hợp có môn năng khiếu như hát, vẽ, múa gần như phải tự tìm tòi nghiên cứu hoặc đi tìm trung tâm ngoài học.

Chi phí học môn học năng khiếu rất đắt đỏ không phải gia đình nào cũng có điều kiện cho con đi học. Đặc biệt là những em ở vùng khó khăn, việc tìm kiếm cơ sở hay trung tâm dạy năng khiếu không dễ dàng. “Do vậy, khi đưa môn Nghệ thuật vào trường THPT là cơ hội để các em có năng khiếu được phát triển, đồng thời thầy cô có thể hỗ trợ, hướng nghiệp ngay từ năm lớp 10”, cô Hợp nhấn mạnh.