Khi chính quyền Mỹ bất ngờ thu hồi visa du học mà không minh bạch lý do, nhiều du học sinh – đặc biệt là đến từ châu Á – đang rơi vào trạng thái hoang mang. Liệu có nên tiếp tục hành trình đến "miền đất hứa"? Hãy cùng nhìn nhận rõ hơn những thay đổi gần đây qua góc nhìn của một chuyên gia tại Đại học Công nghệ Nanyang (NTU), Singapore.
Với nhiều học sinh Việt Nam, Mỹ luôn là điểm đến mơ ước để du học. Nhưng gần đây, đặc biệt dưới chính quyền Trump, các quy định về visa sinh viên đang ngày càng trở nên khó đoán.
Cuối tháng 3, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio xác nhận đã ký quyết định thu hồi khoảng 300 visa – trong đó có cả visa du học. Các báo cáo mới từ Đại học Harvard và các trường đại học tại California cũng cho thấy một số sinh viên quốc tế bất ngờ bị từ chối visa hoặc bị trục xuất.
Điều đáng lo ngại là mọi thứ đang diễn ra nhanh chóng và thiếu minh bạch. Chính quyền Mỹ không công khai đầy đủ lý do, khiến cộng đồng sinh viên quốc tế lâm vào trạng thái bất an.
Phần lớn các sinh viên bị ảnh hưởng có liên quan đến các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine – một chủ đề nhạy cảm tại Mỹ.
Chẳng hạn, Mahmoud Khalil, một công dân Algeria và phát ngôn viên cho nhóm hoạt động tại Đại học Columbia, là một trong những người đầu tiên bị bắt giữ. Một trường hợp khác là Yunseo Chung, sinh viên Hàn Quốc tại Columbia, dù không giữ vai trò lãnh đạo trong cuộc biểu tình, cũng bị bắt.
Đáng nói là cả hai người đều có thẻ xanh (tức là cư dân hợp pháp tại Mỹ), nhưng hiện vẫn đang đối mặt với nguy cơ bị trục xuất.
Một đoạn video được lan truyền gần đây cho thấy cảnh một nữ nghiên cứu sinh người Thổ Nhĩ Kỳ – Rumeysa Ozturk – bị cảnh sát mặc thường phục bắt giữ khi đang đi bộ gần trường Tufts University. Trước đó, cô đã đồng tác giả một bài viết chỉ trích phản ứng của trường trước chiến sự tại Gaza. Hiện cô vẫn đang bị giam giữ.
Phát biểu về lý do hủy visa, ông Rubio cho biết: “Thật điên rồ khi chúng ta mời sinh viên nước ngoài đến học, rồi họ lại gây náo loạn cho nhà trường.”
Ông cũng yêu cầu các nhân viên đại sứ quán và lãnh sự quán Mỹ ở nước ngoài kiểm tra mạng xã hội của sinh viên xin visa, để xem họ có từng chỉ trích nước Mỹ hay không.
Với các du học sinh Việt Nam không tham gia chính trị, chăm chỉ học hành, có thể sẽ không gặp vấn đề gì. Nhưng điều đáng lo là chưa có bất kỳ đảm bảo chính thức nào từ chính phủ Mỹ rằng sinh viên “ngoan” sẽ luôn được chào đón.
Sự im lặng này có thể là chủ ý. Tư tưởng cốt lõi của phong trào "Make America Great Again" luôn là siết chặt nhập cư. Thậm chí, visa làm việc cho nhân tài công nghệ – vốn giúp Thung lũng Silicon phát triển – cũng đang bị cắt giảm.
Dù sinh viên quốc tế ở Mỹ có quyền tự do ngôn luận, nhưng visa không phải là quyền bất khả xâm phạm. Theo luật, Bộ Ngoại giao Mỹ có toàn quyền thu hồi visa bất kỳ lúc nào nếu họ cho rằng đương đơn là mối đe dọa cho an ninh quốc gia – dù chưa qua xét xử.
Nếu bạn là học sinh hoặc phụ huynh đang suy nghĩ về chuyện du học Mỹ, đây là lúc cần cân nhắc kỹ hơn. Mỹ vẫn có nền giáo dục hàng đầu, nhưng rủi ro về chính sách nhập cư và bất ổn chính trị hiện tại không thể bỏ qua.
Một số điều nên làm: