Ngay như bộ sách lớp 10 mà thầy và nhóm tác giả xây dựng cũng có cách đi mới so với sách hiện hành. Kiến thức không được đưa ra ngay từ đầu mà nó được hình thành qua một chuỗi các câu hỏi và học sinh sẽ từng bước đi tìm câu trả lời.
Với cách bố trí bài học như thế này, sẽ khác rất nhiều với sách giáo khoa trước kia. Trước đây việc trình bày một bài học thường sẽ gắn với rất nhiều văn bản, định nghĩa và giải thích rất chi tiết. Nay công việc đó, lại để cho học trò tự tìm hiểu nhưng giáo viên sẽ đặt câu hỏi để có thể cảm nhận được bài học, tự so sánh giữa các phần trong bài học…
Người thầy phải hướng đến học sinh là trung tâm
Theo PGS. TS. NGƯT Cao Cự Giác chia sẻ, trước khi làm sách thầy phải làm học trò và phải đọc lại toàn bộ chương trình Vật lý – Sinh học. Rất nhiều bài học, trước khi lên sách, đã được thực nghiệm giảng dạy nhiều lần và sau đó được thảo luận, rút kinh nghiệm.
Một trong những điểm khác trong SGK mới là có mục tiêu bài học. Đây cũng chính là những yêu cầu cần đạt của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Mục tiêu cũng chính là cam kết của người dạy và người học, nghĩa là người học đọc xong bài sẽ phân tích được, nêu được, giải thích được.
“Tôi vẫn nói vui rằng, giáo viên hiện nay phải nỗ lực khi giảng bài, bởi nếu dạy không đúng phụ huynh có thể “kiện” vì con chưa đạt được mục tiêu đã đề ra. Và giáo dục cũng cần phải tiến tới điều đó, nghĩa là cần phải “sòng phẳng” với nhau. Người làm sách phải cam kết, học sinh học xong sẽ đạt được điều đó và thầy cô cũng phải dạy cho tốt. Cách dạy này có thể lúc đầu sẽ khó nhưng sau quen sẽ thấy dễ và học sinh hứng thú…”, thầy Cao Cự Giác nói.
Vấn đề ngại nhất chính việc tổ chức dạy học trong điều kiện mới. Ngoài những vấn đề khách quan về cơ sở vật chất, điều kiện dạy học của từng trường, thì lý do chủ quan là giáo viên hiện nay chưa được đào tạo bài bản dạy tích hợp. Trong đó có giáo viên dạy bộ môn Khoa học tự nhiên.
Vì vậy, trong quá trình tập huấn cho giáo viên dạy chương trình SGK mới, thầy Giác và nhóm tác giả đã được gợi ý sách được viết với một triết lý nghiên cứu các quy luật tự nhiên và cái này chung cho tất cả các môn khoa học. Giáo viên cần bám vào điều này để triển khai những vấn đề cụ thể thì sẽ thấy việc dạy nhẹ nhàng, tránh việc học sách tích hợp nhưng lại dạy đơn môn như một số trường hiện nay. Hơn nữa các hiện tượng trong tự nhiên đều được tích hợp dưới dạng ứng dụng với nhiều bộ môn khác nhau. Và nếu liên hệ tốt thì điều này sẽ rất thú vị.
Thầy Cao Cự Giác cho rằng: “Cùng với sự thay đổi từ chương trình, người thầy hiện nay phải là người dắt học sinh từ cuộc sống đi vào trang sách, rồi lại dắt các em từ trang sách ra ngoài cuộc sống với nhưng kiến thức, kỹ năng, phẩm chất đã được giới thiệu, giải thích, áp dụng. Điều này cũng đúng với định hướng của Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018 là phát triển phẩm chất năng lực học sinh. Nhưng để làm được điều này đòi hỏi giáo viên phải nỗ lực, đổi mới, và thay đổi trước hết từ quan điểm dạy học của mình”.