Giỗ mẹ

Mà nói gì giỗ chạp, bà bệnh, hàng xóm xúm đưa đi viện, thay nhau chăm tới lúc gần khỏi nó mới ló mặt về. Mẹ thông cảm, thời buổi giờ khó lắm, nồi cơm con phải lo giữ không là đói. Con mà đói, ai nuôi mẹ đây? Nói có ơn ghê.

Ừ thôi, cơm nó nó cứ giữ. Nó mà đói bà cũng không yên; con mà? Còn nuôi mẹ thì chưa phải lo. Tiền nó gửi về bà cứ để nguyên không động tới. Giữ dùm cho nó. Đời mà, ai đâu biết được chuyện ngày mai?

Con Ba thì có khá hơn, lâu lâu lén chồng chạy về. Quét nhà. Dọn bếp. Mua vội vài thứ nhu yếu phẩm nhét tủ lạnh cho mẹ rồi lại quáng quàng chạy đi. Không phải không thương mẹ nhưng nó sợ chồng quá tay. Phận gái mười hai bến nước, gặp thằng chồng tính khó khăn gia trưởng phải ráng chịu.

Bà biết vậy nên dù nhớ con, mỗi lúc nó về không chịu đi nhanh bà cũng phải… đuổi. Con cái đủ lông đủ cánh, có cuộc sống riêng rồi thôi để chúng nó yên; phần bà nhúc nhắc “tự thân vận động” được ngày nào cứ nhúc nhắc.

Mà nữa; kinh nghiệm một đời cho bà biết: Không sướng nào bằng cái sướng độc lập tự do. Ăn uống, bệnh đau, ơn nghĩa xóm giềng trông vào đôi chân ngày ngày ruổi rong đi bán vé số… Chòm xóm cứ khen bà tốt phước, con cái thành đạt chu cấp rộng rãi.

Nghe và cười. Ừ, nếu bà ngồi không đòi hỏi chắc con cái cũng không bỏ. Nhưng không, bà thích được tiêu xài bằng đồng tiền do chính mình làm ra hơn. Đó mới là hạnh phúc tối cao…

- Bác ơi, giờ con phải làm sao?

Câu hỏi khẩn thiết lôi bà về thực tại. Lắc lắc đầu, xua đi những hồi ức u ám.

- Làm sao là làm sao, tưởng mẹ thì… cúng chớ sao?

- Nhưng con… nhà cửa không…

- Khỏi cần, cậu không nghe câu: “Có lòng, lật nón cúng giữa đường cha mẹ cũng chứng” sao? Cậu ra kia xin nước rửa mặt mũi chân tay, chuyện khác tui lo!

Nói rồi bà bươn qua tiệm tạp hóa bên kia đường mua bì bánh ngọt, chai nước, thẻ hương. Mượn thêm tấm ván nhỏ làm bàn cúng. Kê mấy hòn gạch, bày biện gọn ghẽ dưới gốc cây. Đốt ba cây hương, bà ấn tận tay đứa con xa quê.

- Nè, cậu khấn mẹ đi. Nghĩ sao khấn vậy.

Mấy nén hương tỏa khói run run trong đôi bàn tay chai sần, chi chít vết cứa dọc ngang.

- Mẹ ơi, hôm nay giỗ mẹ mà con trai bất hiếu giờ còn nơi đất khách quê người không về...

Khấn tới đó là nghẹn, sụp xuống hu hu khóc! Tiếng khóc của thằng con trai mồ côi mẹ suýt chút làm tan chảy trái tim người đàn bà đã không ít lần thất vọng về những đứa con. Bà đứng lặng, tự nhiên thấy mắt mình cũng rân rấn ướt…

*

Quán nhậu vỉa hè. Thằng con trai “xa quê làm ăn đổ bể không có tiền xe về” đang đối ẩm cùng một chiến hữu mặt mày bặm trợn. Mồi nhậu khô nướng, cóc ổi nhắm cùng rượu đế đắng ngắt. Nốc một li rượu, gã chiến hữu quay mình nhổ toẹt, bực dọc gầm gừ:

- Mày làm ăn cái đ… gì mồi ngon vậy mà bỏ sẩy? Đáng ra giờ này mình phải ăn bò nướng uống “tai gơ” chớ đâu phải ráng nuốt mấy thứ thổ tả này? Con mẹ ấy, đoán chắc với mày, túi ngày nào cũng vài triệu không suy tiền vé. Mẻ bán đắt nhưng cũng cảnh giác dữ, tướng tá cô hồn như tao không xáp gần được nên tao mới kêu. Ai ngờ mày cũng làm ăn như con...

Gã nhón miếng khô cá, đưa vô mồm trèo trẹo nhai như trút giận. Thằng trai vẫn ngồi im, rượu nốc hết li này sang li kia không cần mồi miếc. Nhìn bản mặt u buồn, lặng câm như hóa đá, bất giác gã chiến hữu thấy chùng cơn thịnh nộ. Tợp, nuốt thêm ngụm rượu đắng, gã nhăn mặt khà một hơi xong dịu giọng:

- Là tao nói vậy thôi, thua mánh này bày mánh khác làm ăn. Mày… làm gì bộ như cha chết?

- Thằng trai đột ngột dằn li, gục xuống bàn, vai rung lên trong tiếng nấc:

- Không phải cha. Là mẹ. Hôm nay… là… giỗ… mẹ… tao!