Hai cường quốc châu Âu "giẫm chân" nhau ở châu Phi, suýt thổi bùng chiến tranh

Hai bên sau đó dựng trại gần nhau để chờ tín hiệu từ phía chính phủ ở châu Âu. Sự kiện này được ghi nhận trong lịch sử là cuộc khủng hoảng Fashoda.

Thông tin về việc quân Anh và Pháp chạm mặt nhau ở thị trấn Fashoda trở thành cuộc khủng hoảng chính trị ở quê nhà của hai nước. Báo chí hai bên liên tục đăng tải các bài viết nhấn mạnh lòng yêu nước, sẵn sàng chiến tranh.

Hải quân Hoàng gia Anh được đặt trong tình trạng báo động và hạm đội Anh ở Địa Trung Hải đã sẵn sàng hành động. Ở Quốc hội Anh, một số nghị sĩ cho rằng, cần phải chiến tranh với Pháp. Trong khi đó, Pháp cố gắng tìm kiếm sự hỗ trợ từ Nga để đối phó Anh nhưng không thành công.

Khi Thế chiến 1 nổ ra vào năm 1914, Anh và Pháp trở thành đồng minh.

Có một sự kiện xảy ra vào giai đoạn này đã trực tiếp tác động đến cuộc khủng hoảng trấn Fashoda. Ở Paris, chính phủ Pháp sụp đổ vì những bê bối trong nước. Tướng Kitchener vui mừng ra mặt khi biết tới nhữngbất ổn ở Pháp, đưa cho sĩ quan Marchand xem những tin tức cập nhật trong trang báo được chuyển tới từ Cairo.

Chính phủ mới của Pháp được thành lập vào ngày 2/11/1898, không sẵn sàng để tuyên chiến với Anh. Ngày hôm sau, họ chấp nhận lùi bước, ra lệnh cho sĩ quan Marchand rút lực lượng khỏi thị trấn Fashoda.

Trước khi quân Pháp rời đi, tướng Kitchener mở tiệc chiêu đãi các binh sĩ Pháp, thậm chí mở cả bài quốc ca Pháp La Marseillaise. Các binh sĩ Pháp dĩ nhiên không hề vui vì coi đây là sự xuống thang đầy ê chề

Theo sử gia David, cuộc khủng hoảng ở Fashoda đã kết thúc trong êm đẹp. Bởi nếu có biến cố xảy ra khiến khiến quân Anh và Pháp đối đầu nhau, hậu quả có thể sẽ hết sức tồi tệ. 

Nếu xảy ra đọ súng, quân của sĩ quan Marchand chắc chắn sẽ hứng chịu tổn thất nặng nề. Một chiến thắng trong giao tranh ở Fashoda là đủ để Anh hài lòng, nhưng người Pháp sẽ không dễ gì bỏ qua. Hai bên có thể lôi kéo đồng minh để mở một cuộc chiến tranh toàn diện, sử gia David nhận định.

Lịch sử ghi đó sẽ rất khác vì Anh và Pháp sẽ không có mối quan hệ hòa hoãn để sau này ký hiệp ước Entente Cordiale (hiệp ước thân mật) vào năm 1904.

Hiệp ước đưa Anh và Pháp xích lại gần nhau hơn, giải quyết các tranh chấp thuộc địa ở Bắc Phi. Thông qua hiệp ước, Anh và Pháp đã thiết lập nền tảng cho một liên minh. Đây là cơ sở để hai quốc gia đứng chung một chiến tuyến trong Thế chiến 1 nhằm đối phó sự trỗi dậy của Đức.

XEM THÊM CÁC KỲ