Gửi bình luận
Nghiên cứu mới của NASA gợi ý rằng Ceres - hành tinh lùn gần Trái Đất nhất - có thể đã từng sở hữu một “nguồn năng lượng” cổ xưa, có khả năng khởi phát sự tiến hóa của các dạng sống ngoài Trái Đất trong đại dương ẩn giấu của thế giới nhỏ bé này.
Ceres là vật thể lớn nhất trong vành đai tiểu hành tinh chính của Hệ Mặt Trời, nằm giữa quỹ đạo của Sao Hỏa và Sao Mộc. Thế giới nhỏ bé này có đường kính khoảng 950 km, tức khoảng một phần tư đường kính của Mặt Trăng, nghĩa là nó không đủ lớn để được coi là một hành tinh. Nhưng nó đủ lớn để được xếp loại là một “hành tinh lùn,” giống như Pluto - thiên thể đã mất danh hiệu hành tinh đầy đủ vào năm 2006.
Đọc thêm bài "Tại sao Pluto không còn là hành tinh?".
Trong Hệ Mặt Trời hiện có năm hành tinh lùn chính thức, cùng với một số khác đang chờ được Hiệp hội Thiên văn Quốc tế công nhận, và nhiều phát hiện nữa được kỳ vọng trong những thập kỷ tới. Tuy nhiên, Ceres là hành tinh lùn duy nhất nằm ở vùng trong của Hệ Mặt Trời. Các hành tinh lùn còn lại, bao gồm Haumea, Makemake và Eris, đều nằm xa hơn rất nhiều, vượt ngoài quỹ đạo Sao Hải Vương.
Trong những năm gần đây, các nhà khoa học đã biết thêm nhiều về Ceres nhờ tàu không gian Dawn của NASA, thăm dò thiên thể này từ năm 2014 đến 2018. Một trong những khám phá hấp dẫn nhất từ sứ mệnh Dawn là thiên thể này nhiều khả năng là một “thế giới nước”: dấu vết của nước và các khoáng chất muối trên bề mặt băng giá của hành tinh lùn cho thấy một hồ chứa nước muối lớn có thể bị giam giữ ở độ sâu hàng kilomet bên dưới bề mặt. Các nghiên cứu khác cũng gợi ý rằng đại dương ngầm này có thể chứa carbon hữu cơ - thành phần thiết yếu của mọi dạng sống trên Trái Đất.
Tuy nhiên, cho đến nay, các nhà khoa học cho rằng sự sống khó có thể xuất hiện trên Ceres vì hành tinh lùn này không có nguồn năng lượng nào đủ để khởi động sự sống.
Nhưng trong một nghiên cứu mới, công bố ngày 20 tháng 8 trên tạp chí Science Advances, các nhà nghiên cứu cho thấy điều đó không phải lúc nào cũng đúng.
Nhóm nghiên cứu đã xây dựng các mô hình máy tính dựa trên dữ liệu thu thập bởi sứ mệnh Dawn để mô phỏng sự thay đổi theo thời gian của lõi đá Ceres. Kết quả cho thấy bên trong hành tinh lùn này có thể từng phát ra lượng năng lượng lớn dưới dạng nhiệt, làm dấy lên hy vọng rằng những vi sinh vật ngoài Trái Đất nhỏ bé có thể đã từng xuất hiện trong đại dương ẩn giấu của Ceres.
Điều này cũng có thể mang “hệ quả lớn” đối với khả năng tìm thấy sự sống ở những nơi khác trong Hệ Mặt Trời, theo trưởng nhóm nghiên cứu Samuel Courville, nhà khoa học hành tinh tại Đại học Bang Arizona và cựu thực tập sinh tại Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực (JPL) của NASA.
Các nhà nghiên cứu tin rằng lõi của Ceres từng phát ra lượng nhiệt đáng kể từ sự phân rã dần dần của các đồng vị phóng xạ. Nhóm nghiên cứu cho rằng sự nóng lên này kéo dài từ 0,5 đến 2 tỷ năm sau khi thiên thể này hình thành, có lẽ chỉ ngay sau khi phần còn lại của Hệ Mặt Trời ra đời khoảng 4,6 tỷ năm trước. Ở thời kỳ nóng nhất, lõi có thể đã đạt tới khoảng 530 độ F (280 độ C), các nhà nghiên cứu viết.
Các nhà nghiên cứu cho rằng lõi phóng xạ của Ceres có thể đã tạo nên hệ thống các mạch thủy nhiệt làm nóng đại dương phía dưới bề mặt và qua đó sự sống có thể đã xuất hiện.
Tìm hiểu chi tiết về các hành tinh lùn cùng mọi thứ trong Hệ Mặt Trời qua sách "Trái Đất và Hệ Mặt Trời".
Đây không phải là lần đầu tiên các nhà khoa học đề xuất rằng Ceres có một lõi phóng xạ. Tuy nhiên, đây là bằng chứng mạnh mẽ nhất cho đến nay cho thấy nó đã tạo ra đủ nhiệt để có tiềm năng hỗ trợ sự sống.
Ngoài việc làm nóng đại dương ngầm của hành tinh lùn lên đến nhiệt độ có thể sinh sống, bức xạ này cũng có thể đã khiến các tia nước nóng giàu khoáng chất phun lên qua đáy đại dương, tương tự như các hệ thống thủy nhiệt trên Trái Đất, nơi nuôi dưỡng những cộng đồng vi sinh vật đa dạng ở tầng sâu tăm tối và áp suất khủng khiếp của đại dương.
“Trên Trái Đất, khi nước nóng từ sâu dưới lòng đất hòa lẫn với nước biển, kết quả thường là một bữa tiệc thịnh soạn cho vi sinh vật, một nguồn năng lượng hóa học dồi dào,” Courville nói.
Các nhà sinh học vũ trụ đã đề xuất rằng các hệ thống tương tự có thể hỗ trợ sự sống ngoài Trái Đất ở những thế giới nước khác trong Hệ Mặt Trời, bao gồm các vệ tinh Enceladus và Titan của Sao Thổ, cũng như Europa và Ganymede của Sao Mộc.
Tuy nhiên, do lõi phóng xạ của Ceres đã nguội đi từ khoảng 2,5 tỷ năm trước, nên nếu từng tồn tại vi sinh vật ngoài Trái Đất, chúng hầu như chắc chắn đã tuyệt chủng do lạnh giá, nghĩa là ngày nay hành tinh lùn này gần như không có khả năng duy trì sự sống, các nhà nghiên cứu cho biết.
Lyr
Theo Livescience
