Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật Vinh có duy nhất ngành Sư phạm Công nghệ. Các khoa ngành khác, chúng tôi tổ chức cho sinh viên, kỹ sư học chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm (nếu có nhu cầu) để có thể dạy nghề các trình độ. Đối với ngành Sư phạm Công nghệ, mỗi năm chỉ có 25 chỉ tiêu và hầu như không có thí sinh đăng ký xét tuyển, dù các em thuộc đối tượng được thụ hưởng Nghị định 116 nếu theo học. Vì thế, những năm qua, trường chủ yếu tuyển sinh đào tạo liên thông, chuẩn hóa trình độ cho giáo viên môn Công nghệ (tiểu học và THCS).
Theo tôi, Nghị định 116 về lâu dài sẽ không đủ sức hút để học sinh thi vào ngành sư phạm nếu không đảm bảo đầu ra. Khi kinh tế, xã hội phát triển, ưu đãi về học phí sẽ ngày càng giảm sức hút. Đơn cử trước đây nhiều học sinh hoàn cảnh khó khăn, thi vào ngành công an, quân đội, sư phạm do được miễn học phí. Tuy nhiên, con số này những năm gần đây giảm dần, học sinh thường đăng ký xét tuyển dựa vào năng lực, sở thích bản thân và điều kiện gia đình.
Nhiều trường ĐH mặc dù phí đào tạo cao, nhưng vẫn hút thí sinh đăng ký xét tuyển, chấp nhận cạnh tranh đầu vào. Như vậy, ngoài nguồn cung đảm bảo nhân lực có chất lượng là các trường sư phạm, thì “đầu ra” cần cải thiện môi trường làm việc, chế độ lương tốt mới thu hút học sinh theo sư phạm.
GS.TS Thái Văn Thành – Giám đốc Sở GD&ĐT Nghệ An (đại biểu Quốc hội khóa XV). |
Đối với tỉnh Nghệ An, những năm qua vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ sư phạm được đặc biệt quan tâm. Từ năm 2014, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định 09/2014/QĐ.UBND.VX về một số chính sách ưu đãi đối với Trường THPT chuyên Phan Bội Châu. Theo đó, học sinh đạt học sinh giỏi quốc gia từ giải Khuyến khích trở lên, đăng ký ngành sư phạm cùng môn, cam kết trở về tỉnh công tác, có kết quả học tập ở bậc đại học các trường trọng điểm loại giỏi trở lên được bố trí giảng dạy tại Trường THPT chuyên Phan Bội Châu, các trường THPT tỉnh Nghệ An khi có nhu cầu.
Đối tượng thu hút này khi nhận công tác sẽ được hỗ trợ ban đầu bằng 60 lần mức lương cơ sở tại thời điểm bố trí công tác. Qua gần 10 năm triển khai, số ứng viên là học sinh giỏi quốc gia đăng ký vào ngành sư phạm ngày một tăng và nhiều sinh viên sau khi tốt nghiệp đã được tuyển dụng. Trong đó, Trường THPT chuyên Phan Bội Châu và nhiều trường THPT khác đã tiếp nhận giáo viên trẻ vốn là học sinh giỏi quốc gia môn Vật lý, Toán và Hóa học.
Đây là tín hiệu đáng mừng đối với ngành Giáo dục Nghệ An cũng như tạo động lực để học sinh giỏi đăng ký vào ngành sư phạm. Tuy nhiên, con số này còn ít, trong khi nhu cầu giáo viên của Nghệ An rất lớn, đặc biệt là các môn học trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Trong những năm tới, Nghệ An cũng dự kiến đào tạo 1.000 sinh viên (đặt hàng đào tạo giáo viên các môn khó tuyển như Ngoại ngữ, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật), đặc biệt cho các huyện miền núi.
Có thể nói về cơ chế đang có nhiều chính sách khuyến khích học sinh giỏi vào ngành sư phạm. Tuy nhiên, để Nghị định 116 triển khai hiệu quả thì không chỉ riêng ngành Giáo dục, mà còn liên quan đến ngành Nội vụ và Tài chính và cần xin ý kiến của Quốc hội về sự phối hợp giữa 3 bên.
Cụ thể ngành Giáo dục tổng hợp nhu cầu giáo viên chuyển cho Bộ Nội vụ để tính toán cấp biên chế. Cùng với đó, Bộ Tài chính cấp tiền về cho địa phương và các trường đại học đào tạo sư phạm để hỗ trợ học phí cho sinh viên. Những năm qua, Nghệ An luôn thiếu giáo viên do biên chế cấp về rất ít. Vì vậy, cần bổ sung đủ biên chế cho ngành Giáo dục, trên cơ sở đó mới có thể thực hiện được việc đặt hàng đào tạo sinh viên sư phạm.
Tuy nhiên, việc đặt hàng cũng cần tính toán đến thực tế từng địa phương. Như tại Nghệ An, nguồn tuyển đang nhiều do không có biên chế tuyển dụng và hầu như chỉ thiếu các môn mới theo Chương trình GDPT 2018. Vì vậy, phải cân đối cả nguồn “chờ tuyển” này trong việc đào tạo đặt hàng. Nếu không sinh viên ra trường (đáp ứng các yêu cầu chuyên môn, năng lực) nhưng không được bố trí việc làm thì các em phải trả lại trợ cấp của Nghị định 116; dẫn đến những ưu đãi này không đủ sức hấp dẫn, thuyết phục thí sinh vào sư phạm nữa.