Gửi bình luận
Khi quyết định tịch thu và tái sử dụng tài sản của Nga cho những mục đích khác, vấn đề vướng mắc đầu tiên các nước phương Tây gặp phải là về mặt pháp lý. Có 2 bộ quy tắc hạn chế các cơ quan lập pháp nếu họ muốn cho phép tịch thu vĩnh viễn tài sản thuộc sở hữu của Nga.
Người phát ngôn của Bộ Tài chính Mỹ khi được hỏi vấn đề này đã nhắc đến Luật Thẩm quyền kinh tế khẩn cấp quốc tế năm 1977 (IEEPA). Theo luật này, Mỹ chỉ có thể tịch thu tài sản của nước khác nếu tổng thống cho rằng Mỹ đang bị nước đó tấn công hoặc “tham gia hành động đối đầu vũ trang”. Điều này có nghĩa là Mỹ chỉ được tịch thu tài sản Nga khi “thừa nhận” đang có đối đầu trực tiếp với Nga, một hành động sẽ làm bùng phát căng thẳng ra khỏi biên giới Ukraine, điều mà không một người Mỹ nào mong muốn.
Ở các nước châu Âu, dù hệ thống luật pháp khác nhau nhưng việc đảm bảo quyền sở hữu là cực kỳ quan trọng. Vì vậy, để thu hồi một số tài sản của các tài phiệt Nga, các nước EU đã phải vận dụng rất nhiều “biện pháp” khác nhau. Dẫu vậy, họ vẫn không có cách viện dẫn điều luật nào để tiến hành việc làm tương tự với những khối tài sản lớn hơn của nhà nước.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ có nhiều lý do để lo ngại.
Một trong những điều luật cực kỳ quan trọng để bảo vệ tài sản Chính phủ Nga ở nước ngoài chính là Luật miễn trừ chủ quyền, điều luật cho phép bảo vệ các tài sản chính phủ ở nước ngoài trong trường hợp xảy ra các biến cố trong nước. Ngay cả Thụy Sĩ, nước nằm ngoài EU hay NATO, dù đã tham gia đóng băng khối tài sản Chính phủ Nga lên tới 8 tỷ euro cũng thừa nhận “Không có cơ sở pháp lý cho việc tịch thu này”. Theo Văn phòng Tư pháp Liên bang Thụy Sĩ thì nếu việc tịch thu diễn ra, nó sẽ “làm suy yếu hiến pháp” và “vi phạm các cam kết quốc tế”.
Ngay tại Mỹ, quan điểm về việc thu hồi tài sản Nga để tài trợ cho Ukraine cũng bị phản đối dữ dội. Bà Janet Yellen khi được hỏi về vấn đề này đã cảnh báo, ngoài các rào cản pháp lý, việc tịch thu tài sản dự trữ của Ngân hàng Trung ương Nga và sử dụng vào mục đích tái thiết Ukraine có thể khiến các quốc gia miễn cưỡng dự trữ bằng đồng USD gửi tại Mỹ. Các quan chức Bộ Tài chính Mỹ cho rằng, nếu các tài sản bị tịch thu của Nga được chuyển vào quỹ tái thiết Ukraine, điều này sẽ đặt ra tiền lệ và có thể ảnh hưởng tới vị thế của Mỹ với tư cách là nơi an toàn nhất thế giới để cất giữ tài sản. Đây sẽ là một đòn đánh mạnh vào vị thế của đồng USD trong bối cảnh phong trào từ bỏ đồng USD trong giao thương quốc tế đang nở rộ gần đây.
Bộ Ngoại giao Nga cho biết sẵn sàng cắt đứt quan hệ với Mỹ.
Trong bài trả lời phỏng vấn tờ La Repubblica hôm 24/12 vừa qua, giáo sư Robert Shiller từ Đại học Yale, người từng đoạt Giải Nobel Kinh tế cho biết: “Nếu Mỹ làm điều này với Nga ngày hôm nay, Moscow có thể làm điều đó với bất kỳ ai vào ngày mai. Điều này sẽ phá hủy vầng hào quang an ninh bao quanh đồng USD và sẽ là giai đoạn đầu tiên của quá trình phi USD hóa”.
Nguy cơ lớn nữa đến từ việc thu hồi tài sản Nga là họ sẽ có thể “trả đũa”rất mạnh. Thực tế cho thấy sau khi Mỹ và các đồng minh phong tỏa tài sản Nga ở nước ngoài. Nhiều doanh nghiệp Mỹ và EU đã bị tịch thu không ít tài sản tại Nga. Dù hiện nay nhiều doanh nghiệp đã rời khỏi Nga nhưng lượng tài sản còn lại vẫn rất lớn và thực tế nhiều doanh nghiệp phương Tây vẫn đang chờ cơ hội để được quay lại thị trường Nga. Nếu Mỹ và các quốc gia phương Tây thúc đẩy việc tịch thu tài sản Nga thì chính các tập đoàn này sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên, đây là một rủi ro rất lớn mà các chính phủ phương Tây phải cân nhắc.
Diễn biến từ khi cuộc xung đột Ukraine nổ ra đến nay cho thấy Chính phủ Nga rất quyết đoán với hành động của mình. Một lệnh trừng phạt mới nhằm vào Nga sẽ luôn kèm theo một đòn đáp trả tương xứng và về khía cạnh kinh tế thì chưa chắc các nước phương Tây đã chống chịu được sức ép lớn bằng Nga, một nền kinh tế đã được xoay sang mô hình thời chiến.
