Khoảng lặng tư vấn tuyển sinh vào lớp 10

Để giúp học sinh chắc suất vào lớp 10 công lập, thầy cô giáo đều chú ý giới thiệu chỉ tiêu, tỷ lệ chọi, điểm chuẩn, lưu ý học sinh năng lực học tập để các em có căn cứ đăng ký nguyện vọng phù hợp.

Hoạt động tư vấn diễn ra khá bài bản, tuy vậy một số nơi còn hiện tượng chạy theo thành tích, tư vấn chọn trường chưa để ý đến tổ hợp môn. Nhiều học sinh vô tư đăng ký đi thi để... trải nghiệm, trong khi các địa phương là điểm nóng tuyển sinh chưa có cơ chế tốt để giải quyết tình trạng tranh suất đỗ nhưng không học.

Trên nhiều diễn đàn những ngày này, một số cha mẹ có con học lớp 9 khá tâm tư khi cho biết giáo viên chủ nhiệm có xu hướng tư vấn cho học sinh đăng ký vào những trường thấp hơn nguyện vọng của các em.

“Đành rằng cần đăng ký trường vừa sức, nhưng không có nghĩa các con không nên đưa ra mức cao hơn để phấn đấu. Chúng tôi có cảm giác giáo viên đang chạy theo thành tích với tỷ lệ đỗ lớp 10 công lập”, một phụ huynh chia sẻ.

Một số cho biết còn hiện tượng vận động những em có học lực trung bình - yếu không tham gia kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10. “Dù lấy danh nghĩa tư vấn phân luồng nhưng cách tư vấn của một số thầy cô đang tạo cảm giác ngăn cản các con thi lớp 10, nhằm giữ thành tích tập thể”, một phụ huynh khác bày tỏ.

Trước đây, khi đăng ký nguyện vọng lớp 10, thí sinh chỉ cần căn cứ vào năng lực học tập, điểm chuẩn vào lớp 10 của trường THPT ở năm trước, khoảng cách từ nhà đến trường để chọn trường. Thế nhưng từ khi Chương trình GDPT 2018 triển khai, học sinh lớp 10 được chọn 5 trong số 10 môn học lựa chọn.

Các môn lựa chọn thiết kế theo 3 nhóm tương ứng với 3 định hướng nghề nghiệp là khoa học xã hội; khoa học tự nhiên; công nghệ - nghệ thuật. Do thiếu giáo viên, thiếu phòng học nên nhiều trường THPT không thể tổ chức cho học sinh chọn lựa từng môn học theo sở thích và năng lực, thay vào đó tổ chức môn học lựa chọn theo tổ hợp môn.

Một số giáo viên chỉ tư vấn tập trung vào yếu tố làm sao dễ đỗ, chưa lưu ý phụ huynh, học sinh việc triển khai giảng dạy chương trình lớp 10 ở trường THPT chọn lựa (có hay không tổ hợp môn phù hợp định hướng nghề nghiệp). Vậy là không ít học sinh đỗ vào công lập rồi mới ngỡ ngàng nhận ra nhà trường không tổ chức dạy môn học mà mình yêu thích. Có học sinh định hướng học ngành thiết kế thời trang nhưng trường THPT chọn lại không dạy môn Mỹ thuật.

Một thực tế khác được không ít thầy cô quan tâm làm công tác truyền thông, định hướng đó là việc một số thí sinh đi thi nhưng… không phải để chọn trường học. Số học sinh này chọn học lớp 10 tư thục hay đi du học chứ không vào lớp 10 công lập, vậy nhưng các em vẫn đăng ký tham gia kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10, nhằm… thi trải nghiệm, thi thử sức, thi cho biết.

Nhiều em trong số này đã trúng tuyển vào trường tốp trên. Tình trạng học sinh vô tư đi thi, chiếm suất đỗ nhưng không theo học khiến nhiều trường tốp trên thiếu hàng chục chỉ tiêu. Như năm học 2024 - 2025 tại TPHCM, ở Trường THPT Nguyễn Thượng Hiền, trong số 40 học sinh trúng tuyển mà không nhập học có đến 80% tiếp tục học trường tư hoặc du học, trong khi một chỗ học ở trường này là niềm mơ ước của bao thí sinh khác.

Những khoảng lặng trong công tác tư vấn không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả công tác tuyển sinh, mà còn tác động không tốt đến tâm lý của phụ huynh, học sinh. Trong bối cảnh giáo dục THPT theo Chương trình GDPT 2018 gắn liền với định hướng nghề nghiệp, xu hướng chọn trường đã có nhiều thay đổi hơn bao giờ hết, công tác tư vấn từ trường THCS cần được triển khai kỹ lưỡng và chuyên nghiệp hơn.