Mô hình đoạt giải Nhất toàn quốc của nhóm học sinh tỉnh Cao Bằng giúp khơi dậy đam mê nghiên cứu khoa học và lan tỏa giá trị di sản.

Trở về sau Lễ tổng kết và trao giải thưởng Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 21 năm 2025 được tổ chức chiều 15/11, em Nguyễn Bảo Sơn, Trưởng nhóm tác giả đoạt giải Nhất với mô hình “Địa tầng Trái đất và giới thiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng”, vẫn chưa hết bồi hồi, xúc động.
Hiện là học sinh lớp 10 chuyên Anh, Trường THPT Chuyên Cao Bằng, nhưng khi thực hiện mô hình này, Bảo Sơn mới là học sinh lớp 9A5, Trường THCS Hợp Giang (phường Thục Phán). Nhóm tác giả thực hiện mô hình cùng Bảo Sơn gồm các em: Ngọc Tăng Hoàng (9A3), Bùi Tiến Minh (8A3), Nông Minh Huy (8A5) và Trịnh Minh Tùng (9A3), Trường THCS Hợp Giang.
Từ ý tưởng học tập đến sản phẩm khoa học giàu giá trị
Theo nhóm tác giả, từ việc mong muốn có mô hình học cụ làm cho bài học trở nên dễ hiểu, hấp dẫn hơn, các em đã sáng tạo ra mô hình “Địa tầng Trái đất và giới thiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng”.
Mô hình được thiết kế theo hình xoắn ốc, biểu tượng của sự liên kết tuần hoàn và không ngừng phát triển của Trái đất. Từ lớp đá hình thành cách đây 4 tỷ năm, qua các kỷ địa chất lớn, cho tới thời kỳ Tân kiến tạo, mô hình tái hiện đầy đủ tiến trình vận động của hành tinh.

Song song đó, mô hình lý giải sinh động sự hình thành các điểm di sản đặc trưng của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng như núi lửa, đá bazan cầu gối, núi Mắt Thần hay thác Bản Giốc…
Không chỉ vậy, nhiều kiểu di sản địa chất khác như hóa thạch cổ sinh, ranh giới phân vị địa chất, đứt gãy, các loại khoáng sản đều được thể hiện rõ nét. Nhờ đó, người xem có góc nhìn toàn diện về lịch sử phát triển địa chất kéo dài hơn 500 triệu năm tại vùng đất Cao Bằng.
Theo nhận xét của Ban Tổ chức Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 21 năm 2025, mô hình “Địa tầng Trái đất và giới thiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng” được xây dựng công phu, giàu tính khoa học, thể hiện sự hiểu biết chắc chắn về địa tầng Trái đất. Sản phẩm giúp các kiến thức vốn trừu tượng trở nên trực quan, sinh động; đồng thời giới thiệu rõ nét những giá trị nổi bật của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng.
Mô hình cũng kích thích khả năng quan sát, tư duy trải nghiệm và khơi dậy sự sáng tạo của học sinh đối với môi trường tự nhiên. Đồng thời hướng tới việc nâng cao ý thức bảo vệ di sản địa chất và thiên nhiên tại địa phương, góp phần quảng bá du lịch bền vững và giáo dục cộng đồng theo tinh thần UNESCO.
Chia sẻ về mô hình, em Nguyễn Bảo Sơn cho biết: Em mong muốn các bạn học sinh hiểu rõ hơn về cấu trúc và sự hình thành của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng. Khi học bằng mô hình trực quan, việc tiếp thu trở nên thú vị hơn và các bạn sẽ nhớ kiến thức lâu hơn.
Lan tỏa giá trị di sản từ lớp học ra cộng đồng
Cô giáo Hà Thị Thu Hà, Trường THCS Hợp Giang, là giáo viên hướng dẫn nhóm học sinh thực hiện mô hình “Địa tầng Trái đất và giới thiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng”.
Theo cô Hà, mô hình không chỉ hỗ trợ giảng dạy hiệu quả mà còn giúp học sinh hình dung rõ quá trình hình thành các kỷ địa chất cũng như sự phát triển của giới sinh vật. Thông qua đó, các em hiểu được sự ra đời của các di sản địa chất đặc trưng ở Công viên địa chất Non Nước Cao Bằng.
Nhận thấy mô hình có tính ứng dụng cao, cô và trò Trường THCS Hợp Giang đã đưa mô hình ra phố đi bộ Kim Đồng vào mỗi cuối tuần để giới thiệu cho người dân và du khách. Nhiều du khách nước ngoài tỏ ra thích thú khi được trải nghiệm “bản đồ lịch sử địa chất thu nhỏ” đầy sống động này.

Có thể nhận thấy rằng, mô hình “Địa tầng Trái đất và giới thiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng” không chỉ là sản phẩm hỗ trợ học tập mà còn chứa đựng giá trị nhân văn sâu sắc. Sản phẩm có thể dùng để trưng bày, góp phần giáo dục cộng đồng, nâng cao nhận thức về bảo vệ di sản thiên nhiên.
Đặc biệt, mô hình “Địa tầng Trái đất và giới thiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng” đã trở thành công cụ truyền thông mạnh mẽ, khơi gợi tình yêu khoa học, lòng tự hào quê hương và trách nhiệm với môi trường.
Đây cũng là nền tảng để bồi dưỡng những công dân tương lai hiểu biết, tâm huyết và có thể trở thành những “đại sứ du lịch” giới thiệu di sản địa chất Cao Bằng tới bạn bè trong và ngoài nước.