Suốt 12 năm qua, vụ án gỗ trắc tại Quảng Trị được xác định là “kỳ án”, khi liên tiếp có những diễn biến lạ lùng, các cơ quan thực thi pháp luật có những xử lý bất nhất và có dấu hiệu oan sai nghiêm trọng, khiến Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị hàng chục lần đăng đàn chất vấn tại Quốc hội.
Vì tính chất đặc biệt của vụ án, nên tại phiên tòa hành chính hôm 7/9 diễn ra ở TP Đông Hà, Phó trưởng Ban Dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội ông Lưu Bình Nhưỡng và Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng đã trực tiếp dự và giám sát.
“Theo quy định, hàng hóa không bị cấm lưu hành thì không được phép tịch thu”.
Ông Lưu Bình Nhưỡng, Tiến sĩ Luật, Phó trưởng Ban Dân nguyện, thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu ý kiến khi trực tiếp dự và giám sát phiên tòa hành chính vụ kỳ án gỗ trắc ngày 7/9/2023
Vụ án hành chính này từ khi TAND tỉnh Quảng Trị thụ lý vào năm 2020 đến khi đưa ra xét xử hôm 7/9 là hơn 3 năm 10 tháng, thời gian chờ đợi quá dài. Trong khi đó một người rất quan trọng của vụ án này là ông Trương Huy Liệu hiện vẫn phải ngồi tù, không thể có mặt trong phiên xử hành chính này.
Điều này cho thấy, đối với kỳ án gỗ trắc thì phán quyết từ bản án hình sự phúc thẩm cho đến lúc này phải được xem là văn bản pháp luật cần phải tuân thủ khi xem xét các vấn đề liên quan. Thế nhưng diễn biến tại phiên tòa lại khác xa với nhận thức bình thường của nhiều người.
Tại tòa, theo các luật sư phía nguyên đơn, thì phán quyết của Tòa Cấp cao Đà Nẵng là giao cho Tổng cục Hải quan xử lý vật chứng còn lại sau khi đã trừ đi số gỗ chênh lệch được xem là hàng lậu để xử lý hành chính vì chủ doanh nghiệp khai sai hàng hóa so với thực tế.
Bản án hình sự phúc thẩm cũng đã kết luận rõ, là số vật chứng này không có căn cứ xử lý hình sự. Các luật sư lập luận: Nếu toàn bộ lô gỗ hơn 535 m3 đều là hàng buôn lậu, thì bản án dành cho ông Liệu chắc chắn không thể chỉ là 7 năm tù!
Mặt khác, cũng theo các luật sư, khi có quyết định xử lý hành chính thì cũng đã hết thời hiệu xử lý theo quy định. Và ngay cả khi xét thấy có căn cứ xử lý hành chính thì lẽ ra sau khi có quyết định xử lý, phải trả ngay vật chứng - một tài sản lớn của doanh nghiệp cho chủ nhân. Đây là mặt hàng không cấm lưu hành thì không thể tịch thu.
Đại diện phía bị đơn là Tổng cục Hải quan thì trước sau vẫn cho rằng do doanh nghiệp không có đủ chứng từ hợp pháp trong xuất, nhập khẩu nên cơ quan này quyết định tịch thu là đúng pháp luật, hơn nữa tịch thu là xử lý theo hướng làm lợi cho doanh nghiệp (?!). Chủ tọa phiên tòa, thẩm phán Nguyễn Thị Hà khi đọc bản án cũng đồng tình cao như thế. Kết quả Tòa sơ thẩm TAND tỉnh Quảng Trị bác đơn khởi kiện của nguyên đơn, công nhận quyết định hành chính của Tổng cục Hải quan là đúng.
Kỳ án gỗ trắc là vụ án gốc, vụ án hành chính là vụ án ngọn. Đáng nói là toàn bộ lô gỗ nói trên đã được mở tờ khai hải quan ở cửa khẩu Lao Bảo, đã đóng thuế cho nhà nước và vận chuyển công khai giữa ban ngày.
Kỳ án gỗ trắc đã gây xôn xao dư luận, khiến nhiều người dân bức xúc và cả những đại biểu dân cử như đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị, Quảng Bình, thành phố Đà Nẵng cũng đã có văn bản kiến nghị cấp có thẩm quyền cần xem xét lại vì có quá nhiều dấu hiệu rõ ràng của một vụ án oan, sai.