Việc đưa đờn ca tài tử vào trường học tạo cơ hội để học sinh trải nghiệm và hiểu hơn về giá trị của nghệ thuật truyền thống Nam Bộ.

Ngày 6/12, Trường THCS–THPT Hồng Hà (TPHCM) tổ chức chuyên đề cấp thành phố môn Nghệ thuật – Âm nhạc với chủ đề “Đưa đờn ca tài tử vào nhà trường”. Hoạt động thu hút gần 500 giáo viên âm nhạc thuộc các trường THCS và THPT trên địa bàn TPHCM.
Trong khuôn khổ chuyên đề, học sinh lớp 9A11 đã tham gia tiết học tìm hiểu về nghệ thuật đờn ca tài tử do thầy Nguyễn Kim Hoàng Nam, giáo viên Âm nhạc của Trường THCS trực tiếp giảng dạy.
Buổi học không chỉ giúp học sinh tiếp cận kiến thức cơ bản về nguồn gốc, đặc trưng và giá trị của đờn ca tài tử mà còn mang đến cơ hội trải nghiệm thực tế, góp phần nuôi dưỡng tinh thần trân trọng và tự hào đối với di sản văn hóa truyền thống của dân tộc.
Theo đó, thầy Nam đã dẫn dắt học sinh tiếp cận kiến thức theo hướng sinh động, trực quan và gần gũi.

Nội dung bài học tập trung xoay quanh các chủ điểm: Đờn ca tài tử là gì và vị trí của loại hình nghệ thuật này trong văn hóa Nam Bộ; Nguồn gốc và quá trình hình thành, từ những buổi sinh hoạt dân gian đến khi trở thành loại hình nghệ thuật được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể; Các bài bản, thang âm và nhạc cụ đặc trưng, giúp học sinh nhận diện âm sắc riêng biệt của bộ môn; Các nghệ nhân tiêu biểu, trong đó có nhạc sĩ Cao Văn Lầu, người được xem là nhân vật có đóng góp lớn trong việc phát triển nghệ thuật Đờn ca tài tử với tác phẩm nổi tiếng Dạ cổ hoài lang.
Buổi thao giảng diễn ra trong không khí sôi nổi và đầy hứng thú. Không chỉ học sinh mà cả giáo viên dự giờ cũng chăm chú lắng nghe, hưởng ứng và đặt nhiều câu hỏi liên quan đến kiến thức lẫn trải nghiệm thực tế của loại hình nghệ thuật này.
Chia sẻ sau tiết dạy, thầy Nguyễn Kim Hoàng Nam cho biết: “Tôi rất vui khi thấy các em học sinh hào hứng, chủ động tương tác và tiếp nhận nội dung bài học. Trong tiết học hôm nay, mục tiêu chính là giúp học sinh biết, hiểu, cảm nhận và trân trọng nghệ thuật đờn ca tài tử. Hy vọng rằng thông qua những giờ học như thế này, học sinh sẽ thêm yêu thích và trân trọng văn hóa dân tộc, đồng thời nuôi dưỡng niềm tự hào với di sản âm nhạc Việt Nam”.
Cũng theo thầy Nam, hiện nay, Trường THCS-THPT Hồng Hà đã tổ chức các hoạt động liên quan đến loại hình nghệ thuật đờn ca tài tử, nhưng chủ yếu dưới hình thức câu lạc bộ, ngoại khóa.

“Mong rằng trong thời gian tới, đờn ca tài tử sẽ được đưa vào chương trình chính khóa, giúp học sinh tiếp cận một cách bài bản hơn. Đồng thời loại hình nghệ thuật này sẽ được nhân rộng tại nhiều trường học, giúp học sinh hiểu và yêu hơn văn hóa truyền thống dân tộc”, thầy Nam mong muốn.
Sau phần thao giảng, ông Trịnh Vĩnh Thanh, Phó Hiệu trưởng nhà trường, đã trình bày chuyên đề “Đưa Đờn ca tài tử vào trường học” với 4 nội dung chính: Khái quát lịch sử hình thành, đặc trưng nghệ thuật đờn ca tài tử, hoạt động đờn ca tài tử tại Nam Bộ và định hướng đưa loại hình nghệ thuật này vào môi trường giáo dục.
Trong đó, ông Trịnh Vĩnh Thanh nhấn mạnh, trường học là môi trường quan trọng và bền vững nhất để bảo tồn và phát huy giá trị của đờn ca tài tử thông qua nhiều hình thức: Giảng dạy chính khóa theo chương trình, tổ chức sân khấu học đường cho học sinh biểu diễn, triển khai hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ, các hội thi, cùng với vai trò truyền cảm hứng của giáo viên âm nhạc trong định hướng thẩm mỹ.

“Khi học sinh được xem, được học và đặc biệt là được thực hành, phong trào sẽ hình thành tự nhiên và lan tỏa”, ông Thanh chia sẻ.
Cũng theo ông Thanh, việc đưa đờn ca tài tử vào giảng dạy trong trường học không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy di sản văn hoá, mà còn giúp học sinh phát triển thẩm mỹ nghệ thuật, kỹ năng mềm, khả năng sáng tạo và ý thức trân trọng giá trị truyền thống dân tộc.
Ông Trịnh Vĩnh Thanh cũng cho rằng, để công tác bảo tồn và phát huy nghệ thuật Đờn ca tài tử đạt hiệu quả, cần có sự quan tâm đồng bộ của các cấp lãnh đạo, đặc biệt là ngành GD&ĐT.
“Việc đưa Đờn ca tài tử vào nhà trường là giải pháp cần thiết và lâu dài nhằm gìn giữ và phát triển di sản văn hóa phi vật thể này”, ông Thanh nhấn mạnh.
Phát biểu tại buổi sinh hoạt chuyên đề, ông Nguyễn Văn Hiếu, Giám đốc Sở GD&ĐT TPHCM cho biết, thời gian qua nhiều cơ sở giáo dục trên địa bàn thành phố đã chủ động tổ chức các chương trình, câu lạc bộ nghệ thuật, trong đó có đờn ca tài tử và đã có nhiều tiết mục chất lượng, để lại dấu ấn tốt đẹp.

Theo ông Hiếu, nhu cầu thực tiễn và mong muốn của Sở GD&ĐT TPHCM là đưa loại hình nghệ thuật truyền thống này vào trường học một cách bài bản, chính thống.
Mới đây, Sở GD&ĐT TPHCM đã phát động cuộc thi “Việt điệu trăng thanh” dành cho học sinh. Theo thể lệ, học sinh có thể lựa chọn nhiều hình thức biểu diễn như hát, múa, chơi nhạc cụ dân tộc, biểu diễn cá nhân hoặc theo nhóm. Những loại hình nghệ thuật dân gian được khuyến khích tham gia gồm: Đờn ca tài tử, cải lương, trình tấu nhạc cụ dân tộc và dân ca ba miền.
“Đây là cơ hội để học sinh thể hiện năng khiếu, niềm yêu thích và khả năng trong lĩnh vực nghệ thuật dân gian; đồng thời góp phần duy trì, lan tỏa tình yêu đối với các loại hình văn hóa truyền thống trong môi trường học đường”, ông Hiếu nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Văn Hiếu đánh giá cao sự chủ động của Phòng Giáo dục phổ thông (Sở GD&ĐT TPHCM) cùng các cơ sở giáo dục, đặc biệt là Trường THPT Hồng Hà trong việc triển khai và lan tỏa hoạt động này.
Theo ông Hiếu, các trường có thể linh hoạt nhiều hình thức để đưa nghệ thuật dân gian vào môi trường học tập. Hiện nay, Bộ GD&ĐT và UBND TPHCM cũng đã có nhiều chỉ đạo nhằm khuyến khích trường học mời nghệ nhân tham gia giảng dạy. Với những lĩnh vực nghệ thuật mà nhà trường chưa có giáo viên chuyên trách, có thể phối hợp với các nghệ sĩ, chuyên gia, người có chuyên môn sâu để giảng dạy và truyền cảm hứng cho học sinh
“Việc đưa học sinh đến gần hơn với nghệ thuật truyền thống và tiếp xúc với các nghệ nhân, nghệ sĩ tài năng là cách tốt nhất để nuôi dưỡng tâm hồn và hun đúc niềm tự hào văn hóa dân tộc”, ông Hiếu khẳng định.
Sau buổi thao giảng, Nguyễn Ngọc Uyên My chia sẻ, đây là lần đầu tiên được tiếp cận một cách bài bản với loại hình âm nhạc truyền thống ngay tại trường học. Nhờ sự chuẩn bị của nhà trường, học sinh có cơ hội không chỉ nghe mà còn cảm nhận sâu sắc hơn tinh thần của loại hình nghệ thuật độc đáo này. “Buổi học hôm nay đối với em là một trải nghiệm quý giá và đầy ý nghĩa”, Uyên My chia sẻ.
Uyên My cho biết, trước đây chưa từng được tìm hiểu kỹ hoặc tiếp xúc đầy đủ với đờn ca tài tử, vì vậy những kiến thức và trải nghiệm nhận được trong tiết học thật sự rất đặc biệt. “Nếu có thể, em hy vọng đờn ca tài tử sẽ được đưa vào giảng dạy chính thức trong môn Âm nhạc, để học sinh có thêm cơ hội tiếp cận và nuôi dưỡng niềm tự hào đối với nghệ thuật dân tộc”, nữ sinh bày tỏ.