Gửi bình luận
Cuối thế kỷ 19, lính đánh thuê nước ngoài đã gây ra tình trạng hỗn loạn và chuyên quyền. Cuối cùng nghề lính đánh thuê bị cấm. Lần cuối cùng một quốc gia sử dụng lính đánh thuê là năm 1854 trong chiến tranh Crimea. Sau đó, Tuyên bố Paris năm 1856 về tôn trọng luật hàng hải đã cấm sử dụng lính đánh thuê trên biển.
Lính đánh thuê Bồ Đào Nha chiến đấu cho Mặt trận Dân tộc giải phóng Angola năm 1975 - Ảnh: Don Carl Steffen
Sang thế kỷ 20, thị trường lính đánh thuê tuy không còn tồn tại nhưng lính đánh thuê không biến mất mà rút vào hoạt động bí mật. Thời kỳ sau Chiến tranh thế giới thứ hai thực sự là giai đoạn ăn nên làm ra của lính đánh thuê.
Tổ chức Trung tâm châu Âu - thế giới thứ ba (CETIM) ở Genève (Thụy Sĩ) nhận xét từ thập niên 1960, lính đánh thuê đã được sử dụng trên quy mô lớn để ngăn chặn các dân tộc thuộc địa đấu tranh giành độc lập, đặc biệt ở châu Phi.
Năm 1989, bức tường Berlin sụp đổ. Chiến tranh lạnh kết thúc. Một số quốc gia mất quyền kiểm soát lãnh thổ như xung đột xảy ra ở vùng Balkan, Indonesia và Sudan. Một số nước khác như Liberia và Somalia rơi vào hỗn loạn.
Chiến tranh phi truyền thống gia tăng trong khi chiến tranh truyền thống giảm hầu như bằng không. Các chủ thể phi nhà nước có vũ trang hoành hành tương tự thời Trung cổ như các nhóm ly khai ở miền bắc Mali, các lãnh chúa ở miền đông CHDC Congo, các phần tử cực đoan ở Yemen.
Các băng đảng ma túy hoành hành ở Mỹ Latin và Guinea Bissau (Tây Phi). Các tổ chức khủng bố Al Qaeda và Nhà nước Hồi giáo đòi xây dựng vương quốc Hồi giáo trên toàn cầu.
Một khi quyền lực nhà nước suy giảm, lực lượng quân sự tư nhân sẽ tăng lên. Mô hình lính đánh thuê mới bắt đầu xuất hiện dưới danh nghĩa các công ty quân sự và an ninh tư nhân (PMSC).
Các công ty này không chỉ bảo đảm công tác bảo vệ hay hậu cần mà còn trực tiếp tham gia xung đột vũ trang, huấn luyện, tình báo, rà phá bom mìn…
Các công ty quân sự tư nhân mới ra đời được tổ chức theo mô hình tập đoàn đa quốc gia như các "công ty tự do" thời Trung cổ.
Trong tác phẩm "Chiến binh doanh nghiệp: Sự trỗi dậy của ngành công nghiệp quân sự tư nhân hóa", TS Peter W. Singer (Mỹ) giải thích: "Công ty quân sự tư nhân là các pháp nhân chuyên cung cấp các kỹ năng quân sự bao gồm hoạt động chiến đấu, lập kế hoạch chiến lược, tình báo, đánh giá rủi ro, hỗ trợ tác chiến, đào tạo và kỹ năng kỹ thuật".
Về quân sự có năm lĩnh vực tác chiến gồm trên bộ, trên biển, trên không, không gian và mạng. Trong chưa đầy 20 năm, đến nay các công ty quân sự tư nhân đã phát triển mạnh trong mọi lĩnh vực, trừ lĩnh vực không gian.
Từ "mercenaire" (lính đánh thuê theo tiếng Pháp) có nguồn gốc từ tiếng Latin "merces" (nghĩa là "tiền lương" hoặc "tiền công"). Do đó, tiền là lẽ sống của lính đánh thuê. Từ điển Larousse định nghĩa: "Lính đánh thuê là người chiến đấu cho chính phủ nước ngoài vì tiền, chỉ làm việc vì đồng lương [và] chỉ được truyền cảm hứng bằng lợi ích bản thân".
Trong bài viết "Sự trỗi dậy của các công ty quân sự tư nhân" đăng trên trang web của Viện nghiên cứu Warsaw (Ba Lan), TS Wojciech Pałka nhận xét lính đánh thuê khác với quân tình nguyện nước ngoài.
Lính đánh thuê tham gia xung đột vì lợi ích cá nhân bằng hợp đồng ràng buộc với người tuyển dụng chứ không phải với tổ quốc. Trong khi đó, quân tình nguyện chiến đấu vì lý tưởng và là một bộ phận của quân đội.
------------------
Gary Brandon vừa rút chân trái bị chuột rút lên khỏi sàn xe tải bọc thép thì quả bom tự chế phát nổ. Anh phải chịu cắt bỏ bàn chân phải. Mỹ đã hồi sinh hoạt động lính đánh thuê bắt đầu từ hai cuộc chiến ở Iraq và Afghanistan.
Kỳ tới: Đánh đu với thần chết
