(GDTĐ) - Đề thi giống hệt đề cương ôn tập không còn là chuyện hiếm. Thực trạng này đang khiến chất lượng giáo dục bị đặt dấu hỏi. Theo nhiều giáo viên, giải pháp căn cơ là xây dựng ngân hàng đề thi dùng chung, góp phần hướng đến “học thật, thi thật”.
Vừa qua, một số đề kiểm tra giữa kỳ môn Ngữ văn tại các trường trung học cơ sở bị phản ánh là trùng khớp gần như hoàn toàn với tài liệu ôn tập, khiến dư luận lo ngại về tính hình thức, thiếu khách quan trong kiểm tra đánh giá. Vấn đề đặt ra là làm sao để đảm bảo công bằng, đánh giá đúng năng lực học sinh và ngăn ngừa lối học tủ, học vẹt – vốn đi ngược tinh thần đổi mới giáo dục.
Nguy cơ từ học tủ, học vẹt
Tiến sĩ Lê Đông Phương, nguyên cán bộ Viện Khoa học giáo dục Việt Nam, nhấn mạnh: “Nếu đề thi giống y hệt đề ôn thì không còn là ôn luyện mà là học thuộc lòng. Đó là hành vi thiếu trung thực, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục.”
Ông cho rằng việc ra đề như vậy không đánh giá được năng lực thật của học sinh, đồng thời tạo tâm lý chủ quan, học để thi chứ không học để hiểu và vận dụng.
Ngân hàng đề thi chung – giải pháp cần thiết
Nhiều thầy cô giáo bày tỏ sự ủng hộ đối với việc xây dựng ngân hàng đề thi dùng chung ở cấp địa phương nhằm chuẩn hóa kiểm tra, đánh giá.
Cô Nguyễn Thị Phúc Nga – Hiệu trưởng Trường THPT Vĩnh Kim (Tiền Giang) chia sẻ: “Nếu có ngân hàng đề thi được thẩm định chất lượng, minh bạch thì giáo viên sẽ yên tâm dạy thật, học sinh cũng học thật, không cần học tủ.”
Theo cô Nga, việc này không chỉ giúp giảm áp lực ra đề cho giáo viên, mà còn giúp học sinh có sự chuẩn bị toàn diện, tránh học lệch, học thuộc lòng.
Tuy nhiên, cô cũng lưu ý: “Nếu không kiểm soát chặt, ngân hàng đề dễ biến thành kho đề luyện, học sinh lại quay về học tủ.”
Cần đội ngũ và cơ chế kiểm định chặt chẽ
Đồng quan điểm, thầy Phạm Văn Châu – Hiệu trưởng Trường THPT Xuân Trường (Nam Định) cho rằng: “Muốn triển khai hiệu quả, phải có đội ngũ ra đề giỏi chuyên môn, quy trình kiểm định đề chặt chẽ và hệ thống quản lý bảo mật tốt.”
Thầy Châu cũng nhấn mạnh: “Quan trọng nhất là giáo viên và nhà trường phải thực sự minh bạch, trung thực trong kiểm tra, đánh giá. Có như vậy mới giáo dục được học sinh cũng trung thực trong học tập và thi cử.”
Giải pháp hướng tới đánh giá thực chất
Từ những chia sẻ trên cho thấy, xây dựng ngân hàng đề thi chất lượng không chỉ giúp chuẩn hóa việc kiểm tra đánh giá, mà còn góp phần thay đổi phương pháp dạy và học, hướng tới giáo dục toàn diện. Tuy nhiên, để ngân hàng đề phát huy hiệu quả, cần có sự đầu tư bài bản, kiểm định khách quan và cam kết thực hiện nghiêm túc từ các cơ sở giáo dục.
Muốn học sinh học thật, thi thật thì cần người lớn – đặc biệt là nhà trường và giáo viên – làm thật, từ ra đề, dạy học đến đánh giá. Ngân hàng đề thi chung nếu được làm đúng cách sẽ là một công cụ hữu hiệu trong hành trình đổi mới giáo dục hiện nay.