Gửi bình luận
Phát triển các dự án thực tế, xây dựng chương trình đào tạo gắn với doanh nghiệp là giải pháp then chốt nhằm nâng cao chất lượng nhân lực vi mạch bán dẫn, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường lao động.
Lê Đức Minh - học sinh Trường Quốc tế Việt Úc (TPHCM) có niềm đam mê điện tử và thiết kế mạch điện. Minh từng học và thực hành trên các phần mềm chuyên dụng thiết kế mạch điện. Nam sinh định hướng sẽ trở thành kỹ sư thiết kế vi mạch, mong muốn được thực hành trên các công cụ thiết kế hiện đại tại trường và doanh nghiệp lớn để hoàn thiện kỹ năng.
Minh cũng như nhiều bạn trẻ khác, trong tương lai là lực lượng kỹ sư vi mạch của Việt Nam. Theo Chiến lược phát triển nhân lực vi mạch bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn 2050, Việt Nam đặt mục tiêu có khoảng 50.000 kỹ sư vi mạch bán dẫn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội quốc gia.
Theo TS Lê Quân - giảng viên cao cấp ngành Kỹ thuật, Trường Đại học Fulbright Việt Nam, với sự phát triển của các công nghệ mới như xe tự hành, mạng 6G, trí tuệ nhân tạo (AI)… luôn cần các chip điều khiển. Do đó, ngành vi mạch đang có nhu cầu nhân sự rất lớn, thị trường cho ngành này cũng tăng trưởng vượt bậc trong vài năm trở lại đây.
Tuy nhiên, TS Quân cho biết ở nhiều nơi trên thế giới như Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)… kỹ sư vi mạch bán dẫn đang thiếu hụt trầm trọng. Nguyên nhân do đây là lĩnh vực đặc thù, đòi hỏi trình độ chuyên sâu và niềm đam mê lớn để theo đuổi lâu dài. Ngoài ra, nhiều kỹ sư tại những nơi này thường nhận được lời mời làm việc từ các nước có ngành công nghiệp vi mạch phát triển mạnh như Mỹ, nên họ rời bỏ công việc trong nước.
Tại Việt Nam, TS Quân đánh giá sinh viên trong nước có tố chất và năng lực, được doanh nghiệp nước ngoài đánh giá cao. Tuy nhiên, nhiều sinh viên lại ít có cơ hội thực hành, cọ xát thực tế khi làm dự án, dẫn đến thiếu kinh nghiệm làm việc. Vì vậy, các doanh nghiệp phải mất từ 6 đến 12 tháng để đào tạo lại.
Từ thực tế này, chuyên gia của Trường Đại học Fulbright Việt Nam đề xuất các trường cần phối hợp với doanh nghiệp và các bên liên quan xây dựng các khóa học ngắn hạn nhằm bổ sung kiến thức và kinh nghiệm thực tế cho sinh viên. Khi đó, sinh viên ra trường mới có thể đáp ứng tốt nhu cầu doanh nghiệp.
Trong đào tạo nhân lực, TS Quân cũng kiến nghị Nhà nước cần hỗ trợ nâng cao năng lực thiết kế vi mạch trong nước thông qua việc tài trợ cho các dự án thiết kế chip thực tế.
Ông lấy ví dụ, Chính phủ Trung Quốc thường tài trợ các dự án thiết kế chip quy mô nhỏ, từ 500.000 USD đến vài triệu USD, với sản phẩm đơn giản và thủ tục nhanh gọn. Khi đó, các doanh nghiệp nhỏ cùng đội ngũ kỹ sư sẽ trực tiếp tham gia, qua đó nâng cao năng lực và chất lượng nhân sự.
“Bên cạnh đó, để đào tạo nhân lực thiết kế vi mạch, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa nhà trường và doanh nghiệp. Điều này giúp kỹ sư được rèn luyện năng lực thiết kế dựa trên các đơn hàng thực tế. Bởi việc đào tạo kỹ sư vi mạch mất nhiều thời gian và chi phí, nên họ cần được đặt vào môi trường làm việc thực tế ngay từ đầu”, TS Quân nhấn mạnh.
Nhằm đáp ứng nhu cầu nhân lực của doanh nghiệp, các trường đại học đã đầu tư cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm vi mạch bán dẫn phục vụ đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong bối cảnh mới. Trường Đại học Công nghệ Thông tin (Đại học Quốc gia TPHCM) đã được đầu tư phòng thí nghiệm đào tạo và nghiên cứu thiết kế vi mạch định hướng hệ thống trên chip (System-on-Chip Design) đạt chuẩn quốc gia.
Theo TS Nguyễn Tấn Trần Minh Khang - Phó Hiệu trưởng nhà trường, khi có các phần mềm chuyên nghiệp cùng thiết bị thực hành và đo lường hiện đại, trường có thể nâng cao chất lượng giảng dạy, đáp ứng tốt hơn yêu cầu từ doanh nghiệp. Đồng thời, cơ sở vật chất này giúp trường thu hút sinh viên giỏi, học viên cao học và đội ngũ giảng viên, nhà khoa học chuyên sâu về thiết kế vi mạch tham gia giảng dạy, nghiên cứu lâu dài.
Tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia TPHCM), nhà trường đang xây dựng Đề án Phòng thí nghiệm thiết kế vi mạch phục vụ đào tạo và nghiên cứu, với sự đầu tư từ Đại học Quốc gia TPHCM. Bằng việc đầu tư cơ sở vật chất và hoàn thiện chương trình đào tạo, nhà trường sẵn sàng đảm nhiệm vai trò đào tạo nguồn nhân lực thiết kế vi mạch chất lượng cao.
Theo ông Võ Minh Thành - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM, trong chiến lược phát triển ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn của thành phố, một trong những trụ cột quan trọng là thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
Tuy nhiên, ông cũng nhìn nhận, nhân lực hiện nay chưa đáp ứng đủ nhu cầu doanh nghiệp. Vì vậy, TPHCM sẽ phối hợp với các bên liên quan để nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực vi mạch, mở rộng chuyên ngành đào tạo chuyên sâu và thúc đẩy mô hình “ba nhà”, gồm Nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp, cùng tham gia đào tạo và nghiên cứu ứng dụng.
Ông Lê Quốc Cường - Phó Trưởng ban Quản lý Khu Công nghệ cao TPHCM cho biết, đơn vị đang xây dựng hệ sinh thái hoàn chỉnh bao gồm nghiên cứu - phát triển, sản xuất, liên kết doanh nghiệp, viện - trường và đào tạo nhân lực, nhằm mở đường cho ngành vi mạch bán dẫn phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam.
Để thực hiện mục tiêu này, Khu Công nghệ cao TPHCM sẽ tập trung hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu để xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu, bài bản từ bậc đại học đến sau đại học. Đồng thời, đơn vị hợp tác với doanh nghiệp quốc tế và nhà cung cấp thiết bị để tổ chức đào tạo thực hành, trao đổi chuyên gia và tăng cường hình thức “on-the-job training”.
“Cùng với đó, chúng tôi sẽ xây dựng mạng lưới hỗ trợ thực tập và chuyển tiếp nghề nghiệp cho sinh viên ngành vi mạch và vật liệu, tạo môi trường để nhân lực trẻ tiếp cận nghiên cứu ứng dụng và khởi nghiệp công nghệ”, ông Cường cho biết.
Theo Chương trình phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, TPHCM sẽ tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu, đào tạo lại, đào tạo nâng cao nhằm tăng cường tay nghề, giúp nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn và vi mạch tiếp cận trình độ tiên tiến của thế giới.
Giai đoạn 2026 - 2030, TPHCM đặt mục tiêu đào tạo ít nhất 1.500 nhân lực có tay nghề cao cho các doanh nghiệp bán dẫn đang hoạt động tại Việt Nam. Thành phố cũng hướng tới mục tiêu có gần 10.000 nhân lực trình độ đại học trở lên, trong đó tối thiểu 2.600 người thuộc lĩnh vực thiết kế vi mạch.
