NASA phóng tên lửa vào cực quang, làm rực sáng bầu trời Alaska

Thí nghiệm có tên “Auroral Waves Excited by Substorm Onset Magnetic Events” (tạm gọi là AWESOME) được đứng đầu bởi các nhà nghiên cứu từ Đại học Alaska Fairbanks (UAF). Hai trong số ba tên lửa thăm dò được lên kế hoạch đã được phóng đi từ Trạm Nghiên cứu Poker Flat, nằm ở phía bắc thành phố Fairbanks, Alaska, vào rạng sáng ngày 25 tháng 3.

Khi hai tên lửa bay cao vào vùng cực quang, chúng đã thả ra những đám khí theo dấu hơi nước (vapor tracers), tạo nên những màn trình diễn ánh sáng đầy màu sắc có thể nhìn thấy trên phần lớn khu vực phía Bắc Alaska. Theo NASA, chuyển động của các dấu vết dạng hơi này được ghi lại và nghiên cứu từ mặt đất để đo đạc gió trong khí quyển và dòng chảy của các hạt mang điện trong tầng cao khí quyển và tầng điện ly.

“Tôi vô cùng hài lòng khi điều kiện thời tiết và kỹ thuật cho phép chúng tôi tiến hành phóng tên lửa và thực hiện thí nghiệm này,” Mark Conde, nhà nghiên cứu chính từ Viện Địa vật lý và là giáo sư vật lý không gian tại UAF, chcho biết.

Tên lửa thăm dò đầu tiên được phóng trong thí nghiệm là tên lửa Terrier-Improved Malemute dài 42 foot (khoảng 12,8 mét).

Một xoáy khí sáng hiện rõ trên bầu trời đêm bên cạnh vùng cực quang màu xanh lục rực rỡ.

Ngay sau đó, một tên lửa Black Brant XII bốn tầng, dài 70 foot (khoảng 21,3 mét) được phóng lên. Các tên lửa thăm dò này đã thả các dấu vết hơi và cảm biến áp suất ở các độ cao khác nhau trên khắp khu vực trung tâm và phía bắc Alaska trong một cực quang phụ - hiện tượng gia tăng cường độ đột ngột và ngắn ngủi của cực quang. Tên lửa Malemute cũng đo các nhiễu loạn từ trường do cực quang gây ra.

Những thiết bị nhỏ thả ra trong thí nghiệm sẽ giúp đo lường cách mà năng lượng được truyền vào tầng trung và thấp của nhiệt quyển Trái Đất bởi các cực quang phụ có thể ảnh hưởng đến sự ổn định của tầng này như thế nào. Việc hiểu được tương tác giữa tầng cao khí quyển của Trái Đất với cực quang - vốn được tạo ra khi các hạt mang điện từ Mặt Trời tương tác với từ trường và khí quyển Trái Đất - có thể giúp cải thiện khả năng dự báo thời tiết không gian.

Tên lửa thứ hai của NASA được phóng vào rạng sáng ngày 25 tháng 3 năm 2025 từ Trạm Nghiên cứu Poker Flat, trong đêm thứ hai của nhiệm vụ tên lửa thăm dò AWESOME, tạo thành một vệt sáng trên bầu trời đêm. (Ảnh: Bryan Whitt – UAF)

Trong thời gian phóng, các sinh viên và nhà nghiên cứu tại UAF đã được bố trí tại các trạm quan sát mặt đất ở Utqiagvik, Kaktovik, Hồ Toolik, Eagle, Venetie và Poker Flat (Alaska), giúp nhóm khoa học thu thập được nhiều góc quan sát khác nhau của thí nghiệm.

“Vì chúng tôi có các tên lửa hai tầng hoạt động trên vùng trung tâm Alaska và tên lửa bốn tầng hoạt động ở ngoài khơi phía bắc Alaska, về cơ bản chúng tôi đang tiến hành hai thí nghiệm truy vết độc lập cùng một lúc,” Conde cho biết. “Và bởi vì các vị trí đặt camera cho mỗi tên lửa là hoàn toàn khác nhau, nên chúng tôi cần nhiều địa điểm quan sát phải có bầu trời quang cùng lúc.”

Việc phóng tên lửa thứ ba - một tên lửa hai tầng Terrier-Improved Malemute - đã bị hoãn do trục trặc với động cơ cần được đánh giá để sửa chữa. Nhóm nghiên cứu đang điều tra một bất thường nhỏ trong hệ thống dây dẫn của một trong các tầng động cơ và hy vọng sẽ phóng được tên lửa thứ ba trước ngày 6 tháng 4, khi khung thời gian cho phép phóng kết thúc.

Tên lửa thứ ba dự kiến sẽ phóng thêm khí theo dấu hơi, vốn cần được thả ra vào thời điểm bình minh để ánh sáng Mặt Trời chiếu đến các độ cao lớn có thể kích hoạt chúng, trong khi mặt đất vẫn còn đủ tối để các camera ghi lại phản ứng của chúng với chuyển động của không khí.

R.T
Theo Space.com