Gửi bình luận
Hai cơn bão số 10 và 11 liên tiếp trong tháng 10 gây thiệt hại hơn 1.000 tỷ đồng cho ngành giáo dục, làm hư hỏng hàng trăm trường học ở Bắc Trung Bộ và miền núi phía Bắc. Dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GD&ĐT cùng các địa phương khẩn trương khắc phục hậu quả, đồng thời triển khai các giải pháp lâu dài hướng tới mục tiêu xây dựng “trường học an toàn trước thiên tai”.
Chủ động ứng phó, khắc phục hậu quả mưa bão
Hai cơn bão số 10 và 11 liên tiếp đổ bộ trong tháng 10 đã khiến hàng trăm trường học tại các tỉnh Bắc Trung Bộ, miền núi phía Bắc bị ảnh hưởng nặng nề. Trao đổi với phóng viên Báo điện tử Chính phủ, ông Phạm Văn Sinh – Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch – Tài chính (Bộ GD&ĐT) cho biết, tổng thiệt hại toàn ngành lên tới hơn 1.000 tỷ đồng, chủ yếu tập trung tại Hà Tĩnh, Nghệ An và một số tỉnh miền núi như Tuyên Quang, Yên Bái.
"Cả hai tỉnh Hà Tĩnh và Nghệ An đều bị mất điện trên diện rộng, nhiều cơ sở vật chất và thiết bị dạy học hư hại nghiêm trọng. Riêng hai địa phương này thiệt hại ước tính hơn 700 tỷ đồng", ông Sinh cho biết. Ngay sau bão, Bộ GD&ĐT đã kích hoạt kênh điều hành trực tuyến qua nhóm Zalo để các Sở GD&ĐT cập nhật thiệt hại hằng ngày, kịp thời tổng hợp báo cáo lãnh đạo Bộ, Đảng, Nhà nước và Chính phủ.
Không chỉ dừng ở thống kê, việc ứng phó và khắc phục được Bộ triển khai đồng bộ theo tinh thần Công điện 196/CĐ-TTg năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ. Ông Sinh nhấn mạnh: "Thủ tướng đặc biệt quan tâm đến ngành giáo dục, yêu cầu khẩn trương khắc phục hậu quả để học sinh sớm trở lại trường. Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo các địa phương vừa đánh giá thiệt hại, vừa chủ động sửa chữa cơ sở vật chất, bảo đảm an toàn tuyệt đối".
Trong quá trình khắc phục, nhiều địa phương linh hoạt tổ chức dạy học trực tuyến tại những nơi còn ngập hoặc đường đến trường bị chia cắt. Giáo viên tiếp tục duy trì chương trình học, đảm bảo tiến độ giảng dạy không bị gián đoạn.
Từ khẩn trương khắc phục đến mục tiêu tái thiết bền vững
Công tác khắc phục được triển khai theo từng bước, từng nhiệm vụ. Trước hết là hỗ trợ học sinh và giáo viên sớm quay lại trường: cung cấp sách giáo khoa, quần áo, cặp sách, đồ dùng học tập. Tiếp theo là mua sắm, bổ sung trang thiết bị dạy học. Theo ông Sinh, "ngoài nguồn xã hội hóa, nhiều địa phương đã chủ động dành ngân sách nhà nước cho việc này, đồng thời gửi báo cáo về Bộ GDĐT để tổng hợp, trình Chính phủ và Thủ tướng xem xét hỗ trợ bổ sung kinh phí khắc phục hậu quả bão cho ngành giáo dục".
Đối với những công trình bị sập hoặc hư hại nặng, việc xây dựng lại sẽ được thực hiện bằng nguồn vốn nhà nước, còn nguồn hỗ trợ xã hội hóa được ưu tiên cho nhu cầu cấp thiết giúp học sinh, giáo viên sớm trở lại trường.
Về lâu dài, cần đẩy mạnh kiên cố hóa trường lớp học. Ông Phạm Văn Sinh cho biết thêm, Bộ đang phối hợp với Bộ Xây dựng triển khai mô hình "trường học an toàn trước thiên tai" phù hợp đặc thù từng vùng miền để hạn chế tối đa thiệt hại khi bão lũ xảy ra.
Đặc biệt, thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị và Tổng Bí thư Tô Lâm, trong giai đoạn 2024–2026, Bộ GD&ĐT sẽ xây dựng 248 trường học tại các xã biên giới, trong đó 100 trường sẽ khởi công trong năm nay và hoàn thành trước 30/8 năm sau. "Các công trình này được thiết kế đồng bộ, kiên cố, hiện đại, không chỉ phục vụ dạy học mà còn là nơi tránh trú an toàn cho người dân khi thiên tai xảy ra", ông Sinh cho biết.
Một điểm đáng chú ý là vai trò của các tổ chức quốc tế, đặc biệt là UNICEF. Theo ông Sinh, Bộ GD&ĐT đã làm việc với UNICEF Việt Nam, đơn vị đầu mối kêu gọi nguồn hỗ trợ quốc tế để hỗ trợ học sinh và giáo viên vùng bão lũ. Dự kiến ngay sau bão số 11, UNICEF sẽ trực tiếp tới các tỉnh miền Bắc để hỗ trợ thiết thực, hiệu quả cho giáo viên và học sinh.
Song song với đó, Bộ xác định cần một chiến lược đầu tư tổng thể cho cơ sở vật chất vùng sâu, vùng xa, đồng thời nâng cao năng lực ứng phó thiên tai trong toàn hệ thống giáo dục.
Giáo dục ứng phó thiên tai – từ nhận thức đến hành động
Không chỉ dừng ở việc khắc phục hậu quả, ngành giáo dục đang đi theo hướng bền vững hơn: trang bị cho học sinh và giáo viên kiến thức, kỹ năng ứng phó với thiên tai ngay trong chương trình học. Cơ sở pháp lý cho định hướng này là Quyết định số 553 ngày 6/4/2021 của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Đề án nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng đến năm 2030. Trong đó, Thủ tướng giao Bộ GD&ĐT phối hợp với các bộ, đặc biệt là Bộ Nông nghiệp và Môi trường để triển khai.
Theo ông Phạm Văn Sinh, thời gian qua Bộ đã phối hợp chặt chẽ với Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai để biên soạn tài liệu tích hợp kiến thức phòng, chống thiên tai vào chương trình học, "Những nội dung này được lồng ghép linh hoạt trong các môn Địa lý, Công nghệ, Trải nghiệm hướng nghiệp ở nhiều cấp học, giúp học sinh hiểu cơ chế thiên tai, biết cách phòng ngừa và xử lý tình huống khẩn cấp".
Bộ GD&ĐT cũng đang cùng Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng bộ tài liệu giảng dạy cho sinh viên sư phạm tại Đại học Sư phạm Hà Nội và Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh. Khi được đào tạo bài bản về kỹ năng phòng, chống thiên tai, những giáo viên tương lai sẽ tiếp tục lan tỏa kiến thức này tới học sinh trong các lớp học sau này.
Ông Sinh cho rằng đây là giải pháp căn cơ và dài hạn, giúp học sinh không chỉ biết ứng phó trong tình huống nguy cấp, mà còn hình thành tư duy chủ động trước rủi ro, nền tảng để xây dựng cộng đồng an toàn, thích ứng hơn trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan.
Từ thực tế hai cơn bão vừa qua, ông Sinh cho rằng, công tác sẵn sàng ứng phó thiên tai là hết sức quan trọng. "Trước khi thiên tai xảy ra, các nhà trường cần xây dựng kế hoạch cụ thể và triển khai kịp thời. Thứ nhất, phải bố trí khu vực tránh trú an toàn cho học sinh. Thứ hai, cần di dời tài sản, thiết bị đến những vị trí cao, an toàn, tránh khu vực có nguy cơ ngập để giảm thiểu thiệt hại", ông Sinh nhấn mạnh.
Ngoài ra, nhà trường cần phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để hướng dẫn học sinh khi ở nhà, không ra sông, suối hoặc khu vực nguy hiểm nhằm phòng tránh tai nạn do nước lũ. Trong trường, học sinh phải tuân thủ nghiêm hướng dẫn và chỉ đạo của thầy cô, đảm bảo an toàn tuyệt đối khi có nước dâng hoặc tình huống khẩn cấp.
