'Ngôn từ độc hại' là gì

ĐH Stanford cấm dùng "ngôn ngữ độc hại" trên hệ thống mạng nội bộ gây ra tranh cãi vì phân biệt. Ảnh: AP.

Phản ứng trước bộ hướng dẫn loại bỏ ngôn từ độc hại của ĐH Stanford, nhiều nhân viên đang làm việc trong chính nhà trường cho rằng đây là điều không cần thiết, nhấn mạnh sự khác biệt xuất thân của họ cũng như trường đang đóng khung ý nghĩa các từ trong bộ hướng dẫn.

Hướng dẫn loại bỏ ngôn từ độc hại của ĐH Stanford

Ngày 20/12, ĐH Stanford đã đưa ra hướng dẫn loại bỏ ngôn từ có hại, cấm hàng loạt từ ngữ nhạy cảm trên trang web và mạng máy tính nội bộ sau 18 tháng chuẩn bị. Kế hoạch này được công bố lần đầu vào tháng 5 nhằm mục tiêu "xóa bỏ ngôn ngữ độc hại trong mạng lưới công nghệ thông tin của ĐH Stanford". Động thái này đưa ra nhằm giáo dục mọi người về tác động của ngôn từ.

Theo hướng dẫn, "ngôn từ độc hại" là những từ mang tính phân biệt chủng tộc, phân biệt tuổi tác, chủ nghĩa thực dân, không phù hợp về mặt văn hóa, phân biệt giới tính, ngôn ngữ không chính xác, phân biệt chủng tộc, gắn nhãn con người, bạo lực và các cân nhắc bổ sung khác.

Tuy nhiên, theo Washington Free Beacon, bộ hướng dẫn gây tranh cãi vì đưa nhiều từ "bình thường" như “black box” (hộp đen), “white space” (không gian trống), “yellow team” (đội chịu trách nhiệm phát triển, bảo mật và vận hành trong quá trình phát triển phần mềm)... vào danh sách những từ có nghĩa nhạy cảm.

Theo bộ hướng dẫn, những từ này mang nghĩa phân biệt chủng tộc và nên được thay thế lần lượt bằng các từ “hidden/mystery/opaque box” hay “flight recorder” (hộp đen); “empty space” (không gian trống); DevSecOps team (đội chịu trách nhiệm phát triển, bảo mật và vận hành trong quá trình phát triển phần mềm).

ĐH Stanford gây tranh cãi vì đưa nhiều từ "bình thường" vào danh sách những từ có nghĩa nhạy cảm, độc hại. Ảnh: AP.

Một trong nhiều ví dụ gây tranh cãi trong bộ hướng dẫn là “American” (người Mỹ). Theo bộ hướng dẫn của ĐH Stanford, “American” mang ý nghĩa là người châu Mỹ hơn là người Mỹ. Theo đó, trường khuyến khích dùng từ “US citizen” thay vì “American” để chỉ những công dân Mỹ.

Ngoài ra, một từ khác cũng gây tranh cãi là “immigrant” (dân nhập cư). Theo bộ hướng dẫn của ĐH Stanford, từ này có ý gắn nhãn và phân biệt đối xử đối với một nhóm người. Thay vào đó, hướng dẫn gợi ý nên thay thế từ này bằng “person who has immigrated” hoặc “non-citizen” (người chưa chính thức là công dân).

Tranh cãi xung quanh

Tuy nhiên, hướng dẫn của ĐH Stanford không được nhiều người ủng hộ, kể cả cán bộ, nhân viên trong trường.

“Là một người nhập cư từ Trung Quốc và lựa chọn trở thành công dân Mỹ, tôi thấy danh mục các từ bị cấm của ĐH Stanford, bao gồm ‘American’ và ‘immigrant’, mang tính phân biệt và gây bất hòa”, bà Helen Raleigh - một nhân viên tại ĐH Stanford nói với Wall Street Journal.

Một nhân viên khác tại ĐH Stanford là Kevin McCarthy cũng cho rằng nhà trường không nên đóng khung ý nghĩa các từ lên suy nghĩ của người nói.

“Nếu tôi phát ngôn gì đó bị hiểu là tối nghĩa thì đó có thể là vấn đề ở người hiểu, không phải vấn đề ở phía tôi”, ông nói.

Theo đại diện của ĐH Stanford, hướng dẫn loại bỏ ngôn từ độc hại chỉ được áp dụng trên trang web nội bộ nhà trường. Ảnh: AP.

Sau khi đưa ra bộ hướng dẫn nói trên, ĐH Stanford ngay lập tức chuyển sang chế độ riêng tư cho hệ thống mạng nội bộ của trường. Theo đó, chỉ những người có thông tin, mật khẩu nội bộ mới có thể đăng nhập vào.

"Hướng dẫn loại bỏ ngôn từ có hại của ĐH Stanford đưa ra để sử dụng nội bộ, thường là cho các nhóm làm việc. Trong trường hợp này, trang web EHLI được tạo ra và sử dụng riêng trong hệ thống mạng nội bộ trường. Trang web sẽ tiếp tục được tinh chỉnh dựa trên cộng đồng người dùng", người phát ngôn của ĐH Stanford nói với Fox News Digital.

Trong một phản hồi hôm 20/12, ông Steve Gallagher, Giám đốc hệ thống thông tin của ĐH Stanford cũng cho biết trang web này không đại diện cho chính sách của trường mà chỉ để để phục vụ mục đích thảo luận trên hệ thống mạng nội bộ ĐH Stanford. Thậm chí, ông cho rằng việc sử dụng thuật ngữ “American” không chỉ không bị cấm ở Stanford mà còn được hoan nghênh.

Washington Free Beacon đánh giá nỗ lực của ĐH Stanford trong việc kiểm soát ngôn ngữ phản ánh xu hướng kiểm soát ngôn ngữ mới trong giới học thuật, chính phủ, truyền thông, cơ sở y tế và doanh nghiệp Mỹ.

Các nguyên tắc của hướng dẫn mới góp phần vào việc xóa bỏ sự phân biệt về giới nam - nữ, đồng thời nâng cao nhận thức về chủng tộc.