Người thầy dạy may cờ gắn bó với những 'mảnh trăng khuyết'

Nơi không có phấn trắng, bảng đen ấy vẫn hiện hữu hình ảnh một người thầy đặc biệt, đó chính là ông Nguyễn Kim Khôi - người đã bền bỉ dẫn dắt hơn 100 học viên khuyết tật nặng học nghề may cờ.

Biến tuyệt vọng thành hy vọng

Ông Nguyễn Kim Khôi (sinh năm 1963) từng là một kỹ thuật viên lành nghề, nhiều năm gắn bó với dây chuyền máy móc công nghiệp. Tốt nghiệp Trường Công nhân Kỹ thuật Cơ khí 1 Hà Nội, ông sớm khẳng định năng lực khi được tín nhiệm giao phụ trách những vị trí quan trọng như tổ trưởng bảo trì, tổ trưởng kỹ thuật.

Nhìn dáng đi nhanh nhẹn, sự hoạt bát cùng gương mặt luôn tươi tắn của ông Khôi hôm nay, ít ai ngờ ông là người khuyết tật vận động nặng. Cuộc đời ông từng rẽ sang một hướng đầy nghiệt ngã trong chuyến công tác miền Trung năm 2004. Tai nạn cướp đi của ông một bên chân trái và bàn chân phải. May mắn giữ được mạng sống, nhưng từ một người lành lặn, ông Khôi bỗng phải đối diện với những tháng ngày hoang mang, tuyệt vọng, đặc biệt là khi nghĩ đến tương lai phía trước.

Thế nhưng, chính trong những ngày đen tối ấy, nghị lực sống và niềm yêu nghề đã giúp ông Khôi tự vực dậy. Với nền tảng sẵn có về kỹ thuật, kinh nghiệm sản xuất, cùng nguồn vốn và đầu ra ổn định, ông quyết định chọn nghề may cờ để làm lại từ đầu. Ông mày mò, học hỏi, tự tay làm chủ từng công đoạn, có thể may thành thạo tất cả các loại cờ. Tưởng như đã buông xuôi trước số phận, ông Khôi một lần nữa đứng lên, làm chủ cuộc đời bằng chính ý chí của mình.

Ban đầu, ông tận dụng các mối quan hệ để nhận cờ về gia công, kiên trì rèn nghề và tích lũy kinh nghiệm. Khi tay nghề đã vững, ông bắt đầu gọi thêm những người khuyết tật khác đến làm cùng, vừa tạo việc làm vừa trực tiếp truyền dạy nghề cho họ. “Chính bản thân tôi cũng là người khuyết tật, nên tôi hiểu cảm giác tuyệt vọng ấy lớn đến nhường nào. Vì vậy, tôi muốn dạy nghề để họ có thể biến khó khăn thành hy vọng và vươn lên trong cuộc sống”, ông Khôi bộc bạch về cơ duyên dạy nghề gần 20 năm cho những học viên khuyết tật nặng của mình.

Năm 2008, ông Khôi mở xưởng may cờ 3/12 ngay trong khuôn viên nhà thờ họ Nguyễn. Đến tháng 1/2012, nhằm hướng tới sự phát triển bền vững, ông chính thức thành lập Doanh nghiệp Xã hội 3/12, hoạt động theo mô hình doanh nghiệp xã hội, mở rộng quy mô sản xuất và tạo thêm nhiều việc làm cho người lao động khuyết tật.

Từ chỗ chỉ nhận may gia công, đến nay doanh nghiệp của ông Khôi cùng thương hiệu “Cờ ông Khôi” đã nhanh chóng tạo dựng được uy tín trên thị trường. Ông tự hào khẳng định những sản phẩm cờ của mình là “chỉ ở đây mới làm được”, không chỉ bởi chất lượng, mà còn bởi giá trị nhân văn phía sau. Từ nghị lực cá nhân, ông Khôi đã thắp lên hy vọng cho chính mình và cho nhiều người khuyết tật khác trên hành trình mưu sinh và hòa nhập.

“Trao quyền” cho người lao động khuyết tật từ những mũi kim khâu

Những nhịp máy khâu đều đặn vang lên khắp xưởng trong khi ông Khôi lặng lẽ kèm cặp từng học viên. Đường chỉ nào chưa chuẩn được ông chỉnh ngay, tư thế ngồi hay cách đặt tay chưa đúng cũng được ông nhẹ nhàng uốn nắn. “Học viên ở đây có nhiều dạng khuyết tật khác nhau: người khiếm khuyết vận động, người câm điếc, người hạn chế về trí tuệ. Vì thế, từ cách giảng dạy đến tư thế ngồi, thao tác tay, tôi đều phải điều chỉnh sao cho phù hợp với từng người”, ông Khôi chia sẻ.

Với ông Khôi, dạy nghề cho người khuyết tật không có một khuôn mẫu chung. “Mỗi người khuyết tật là một cách làm riêng”, ông nói. Xuất thân là dân kỹ thuật, ông luôn tìm tòi, mày mò, thử nhiều phương pháp khác nhau để phù hợp với từng học viên. Khi mới đến xưởng, hầu hết các bạn đều không tin mình có thể làm được việc. Nhưng khi nhìn thấy những người có hoàn cảnh, dạng tật khác nhau vẫn đang làm việc, có thu nhập thì niềm tin và hy vọng của những người khiếm khuyết dần được khơi lên.

Trong quá trình dạy học, có không ít câu chuyện về các học viên khuyết tật khiến ông Khôi xúc động. Có những người ở rất xa, chấp nhận đi bộ từ sáng sớm để kịp giờ học. Có học viên bị liệt nửa người, dây đeo chân cứa đến bật máu, nhưng vẫn quyết tâm theo nghề may - một điều mà trước đó không ai tin họ có thể làm được.

Ông Trần Nam Thắng (50 tuổi, Hà Nội), một học viên khiếm khuyết trí tuệ, chia sẻ: “Tôi cảm thấy mình có giá trị khi được làm việc tại xưởng may này. Nhờ đó, tôi có thu nhập cho bản thân và luôn được anh Khôi chỉ dẫn tận tình”.

Nhiều năm qua, biết bao mảnh đời đã đến rồi gắn bó với xưởng may của ông Khôi. Với họ, ông không chỉ là người thầy mà còn như một người bạn, người thân. Học viên nào lập gia đình, sinh con, ông đều nắm rõ. Ông Khôi kể: “Gần đây tôi còn làm trưởng đoàn trong đám cưới của một học viên khuyết tật. Chứng kiến bạn ấy từ ngày đầu học nghề đến khi có thể sống được bằng nghề và xây dựng hạnh phúc cho riêng mình, tôi cảm thấy vô cùng mãn nguyện”.

Giữa ngôi nhà cổ kính, ông Khôi hiện lên như một người thầy tận tụy, dáng vẻ cần mẫn với chiếc thước dây quen thuộc. Tiếng máy khâu vang lên đều đặn không chỉ là âm thanh của lao động, mà còn là nhịp đập của một sức sống mới - nơi những người khuyết tật học cách làm chủ cuộc đời mình. Còn ông Khôi, từ chính nghị lực bản thân, đã may nên những lá cờ rực rỡ niềm tin và hy vọng.