Nhiều kết quả khả quan về hợp tác, hội nhập hải quan ASEAN

ASEAN đã sớm xây dựng và liên tục hoàn thiện những cơ sở pháp lý quan trọng, tạo nền tảng cho hợp tác, hội nhập về hải quan trong khu vực mang tính chiến lược, dài hạn.

Hiện nay, các nước ASEAN đã triển khai thực hiện Danh mục Thuế quan hài hòa ASEAN (AHTN) phiên bản 2022. Việt Nam cũng đã hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan để thực hiện phiên bản AHTN 2022, cụ thể là ban hành Thông tư ban hành Danh mục hàng hóa xuất nhập khẩu Việt Nam vào tháng 12/2022.

Hệ thống quá cảnh hải quan ASEAN (ACTS), tính đến ngày 31/1/2024, đã có 190 lô hàng quá cảnh được thực hiện thủ tục hải quan thông qua hệ thống ACTS chủ yếu từ Singapore, Malaysia, Thái Lan và Campuchia.

Với vai trò là nước thành viên, Việt Nam đã triển khai sáng kiến ACTS cùng các nước ASEAN theo đúng tiến độ chung. Giao dịch bảo lãnh quá cảnh đầu tiên qua hệ thống ACTS tại thị trường Việt Nam đã được thực hiện thành công vào tháng 2/2024 qua Chi cục Hải quan Mộc Bài, tỉnh Tây Ninh.

Về thỏa thuận công nhận lẫn nhau về Doanh nghiệp ưu tiên trong ASEAN (AAMRA) đã được toàn bộ 10 nước thành viên ASEAN thông qua, ký kết và có hiệu lực từ ngày 19/9/2023. Đây là một trong những sáng kiến nổi bật của ASEAN nhằm hướng đến mục tiêu củng cố an ninh chuỗi cung ứng và tăng cường lợi ích chung trong tạo thuận lợi thương mại của các bên tham gia. Thỏa thuận này không mang tính ràng buộc về pháp lý, việc thực hiện Thỏa thuận sẽ phụ thuộc vào tình hình của từng nước theo lộ trình thống nhất.

Hải quan Việt Nam đã thông qua và ký kết Thỏa thuận AAMRA vào tháng 2/2023. Việt Nam đang trong quá trình hoàn thiện cơ sở pháp lý trong nước để chuyển sang giai đoạn thực hiện thí điểm theo lộ trình chung của ASEAN.

Về hợp tác kiểm soát, thực thi tuân thủ hải quan, trong thời gian qua, ASEAN đã triển khai nhiều chương trình, sáng kiến về hợp tác hải quan trong đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, đảm bảo an ninh chuỗi cung ứng. Theo đó, Hải quan Việt Nam đã tích cực tham gia và có đóng góp đáng ghi nhận vào kết quả chung về hoạt động kiểm soát của Hải quan ASEAN, trong đó nổi bật là chiến dịch “Con rồng Mêkông”.

Qua 05 giai đoạn, Hải quan Việt Nam đã tham gia xây dựng và phổ biến 115 cảnh báo và 05 báo cáo tổng kết đánh giá hoạt động triển khai các giai đoạn của chiến dịch cho toàn bộ các thành viên. Riêng trong Chiến dịch giai đoạn V, Hải quan Việt Nam và các đơn vị phối hợp đã cập nhật tổng số 123 vụ việc bắt giữ ma túy và động, thực vật hoang dã. Tháng 4/2024 vừa qua, Hải quan Việt Nam đã chủ trì tổ chức Hội nghị khởi động Chiến dịch “Con rồng Mêkông” giai đoạn VI tại Việt Nam.

Về cơ chế một cửa ASEAN (ASW), hiện nay, Hải quan Việt Nam đã kết nối chính thức Cơ chế một cửa ASEAN để trao đổi thông tin Chứng nhận xuất xứ mẫu D (C/O Form D) điện tử với 9 nước ASEAN, trao đổi thử nghiệm tờ khai hải quan xuất khẩu với Liên minh kinh tế Á – Âu, trao đổi thông tin C/O điện tử với Hàn Quốc, trao đổi chứng nhận điện tử với New Zealand. Ngoài ra, đã hoàn thiện việc kết nối hệ thống cho phép doanh nghiệp và các bên liên quan có thể tra cứu C/O e-Form D của Việt Nam từ tháng 8/2021 qua Cổng thông tin một cửa quốc gia (https://vnsw.gov.vn).

Về trao đổi Tờ khai hải quan ASEAN (ACDD) thông qua Cơ chế Một cửa ASEAN, cho đến tháng 04/2024, trừ Lào chưa tham gia kết nối hệ thống, Hải quan Việt Nam đã tiến hành trao đổi thành công dữ liệu với 5 nước (Campuchia, Indonesia, Maylaysia, Thái Lan và Singapore) và đang tiếp tục thử nghiệm với các nước còn lại theo đúng lộ trình.

Theo cơ chế luân phiên, Hải quan Việt Nam sẽ đảm nhiệm vị trí Chủ tịch và là nước chủ nhà đăng cai tổ chức Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEAN (ADGCM) lần thứ 33 trong năm 2024. Hội nghị ADGCM là cơ chế họp thường niên và luân phiên của cơ quan Hải quan các nước trong khu vực ASEAN.