Hình minh họa mô tả hình ảnh 3D về một nhóm vi khuẩn kỵ khí, sinh bào tử, Clostridium sp. sinh vật.
Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), Clostridium botulinum (C. botulinum) là một loại vi khuẩn sinh bào tử hình que, kỵ khí, tạo ra một loại protein có độc tính thần kinh đặc trưng. Trong những điều kiện nhất định, những sinh vật này có thể phát triển trong thực phẩm tạo ra các độc tố. Botulism là một dạng ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng xảy ra khi ăn phải thực phẩm chứa độc tố.
FDA khuyến cáo một số biện pháp ngăn ngừa ngộ độc thịt bao gồm giảm mức độ ô nhiễm vi sinh vật, axit hóa, giảm độ ẩm và bất cứ khi nào có thể, tiêu diệt tất cả các bào tử ngộ độc thực phẩm trong thực phẩm. Xử lý nhiệt là phương pháp phá hủy phổ biến nhất. Thực phẩm đóng hộp được chế biến và bảo quản đúng cách sẽ không chứa C. botulinum.
Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) cho biết mặc dù botulism là một căn bệnh hiếm gặp nhưng cực kỳ nghiêm trọng do độc tố tấn công các dây thần kinh của cơ thể và gây khó thở, tê liệt cơ và thậm chí tử vong. Độc tố này được tạo ra bởi vi khuẩn Clostridium botulinum và đôi khi là vi khuẩn Clostridium butyricum và Clostridium baratii. Những vi khuẩn này có thể tạo ra độc tố trong thực phẩm, vết thương và ruột của trẻ sơ sinh.
Vi khuẩn tạo độc tố botulinum được tìm thấy tự nhiên ở nhiều nơi và những vi khuẩn này tạo ra bào tử, hoạt động giống như lớp phủ bảo vệ. Trong một số điều kiện nhất định dưới đây, những bào tử này có thể phát triển và tạo ra một trong những chất độc nguy hiểm nhất được biết đến:
Môi trường ít ô xy hoặc không có ô xy ( môi trường yếm khí).Lượng axit thấp.Đường thấpÍt muối.Một phạm vi nhiệt độ nhất định.Một lượng nước nhất định.
CDC Hoa Kỳ cũng cho biết, thực phẩm đóng hộp, bảo quản hoặc lên men tại nhà không đúng cách có thể tạo điều kiện thích hợp cho các bào tử phát triển và tạo ra độc tố botulinum. Khi con người ăn những thực phẩm này, họ có thể bị bệnh nặng, thậm chí tử vong nếu không được điều trị y tế đúng cách nhanh chóng.
Lưu ý khi mua các sản phẩm cá muối chua
Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế khuyến cáo người dân, cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm phải lưu ý để đảm bảo an toàn, phòng ngộ độc. Đặc biệt những cơ sở sản xuất quy mô nhỏ hoặc hộ gia đình không nên cho thực phẩm vào đóng gói kín, không đủ điều kiện tiệt trùng nguy cơ ngộ độc độc tố botulinum rất lớn do độc tố này được sinh ra trong môi trường yếm khí, khi dụng cụ bao gói không đảm bảo an toàn.
Theo ThS.BSCKII Hà Phan Thắng, điều đầu tiên cần lưu ý với người tiêu dùng khi mua các sản phẩm cá muối chua, cá thính chua nên chọn các cơ sở sản xuất uy tín, có thương hiệu và đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. Không mua các sản phẩm trôi nổi, tem nhãn không rõ ràng. Chế biến và bảo quản sản phẩm đúng cách, theo hướng dẫn của cơ sở sản xuất. Tốt nhất không nên ăn trực tiếp mà nên chế biến sản phẩm cá chua bằng phương pháp rán hoặc nướng kỹ để an toàn cho sức khỏe.
Cách đề phòng ngộ độc botulinum
Theo các bác sĩ BV. Bệnh nhiệt đới TP. Hồ Chí Minh, người dân và các cơ sở chế biến, sản xuất thực phẩm cần thực hiện các hướng dẫn sau để phòng ngộ độc botulinum:
- Đóng hộp thực phẩm, tuyệt đối tuân thủ các nguyên tắc vệ sinh an toàn thực phẩm để hạn chế nhiễm khuẩn thực phẩm.
- Để hạn chế nguy cơ nhiễm botulinum khi muối chua, thực phẩm chế biến cần được rửa và nấu đúng cách. Dụng cụ làm bếp, hộp đựng, cũng như những bề mặt khác khi tiếp xúc với thực phẩm, bao gồm thớt và tay người chế biến, cần phải rửa sạch kỹ với xà phòng và nước chín.
- Bảo quản thực phẩm đúng cách.
- Botulinum có thể làm nắp hộp trữ thức ăn cong (lồi lên hoặc phù bên ngoài) và thức ăn có mùi khác lạ. Các hộp thức ăn làm để bán hay hộp đóng tại nhà khi bị cong hay đóng rỉ sét xung quanh vành, rìa hộp thì không nên sử dụng.
- Độc tố botulinum bị phân hủy ở nhiệt độ cao. Thức ăn đóng hộp cần thiết có thể nấu sôi thực phẩm khoảng 10 phút trước khi ăn để đảm bảo an toàn.
- Nhiễm độc botulinum từ vết thương có thể được phòng ngừa bằng cách chăm sóc ngay khi bị những vết thương nhiễm trùng và phải hỏi ý kiến bác sĩ trong việc dùng thuốc hay khi điều trị vết thương.
- Giữ vệ sinh cho trẻ, tránh trẻ cho tay bẩn vào miệng. Sử dụng mật ong có chất lượng và an toàn cao cho trẻ.