Mô hình tổ chức bán trú cho trẻ mầm non vùng cao được xem là giải pháp góp phần duy trì sĩ số trong bối cảnh người dân nơi đây còn nhiều khó khăn.
Giữ lớp giữa lưng chừng núi
Tại nhiều xã miền núi Thanh Hóa, điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, giao thông đi lại cách trở, việc đưa trẻ đến trường đối với các gia đình trở thành một thách thức lớn. Ở nơi ấy, hành trình đưa trẻ đến lớp không chỉ là chuyện dạy chữ, dạy hát, mà còn là nỗ lực từng ngày để duy trì bữa ăn, giấc ngủ trưa cho những đứa trẻ – nơi mà điều kiện bán trú vẫn còn đầy gian nan.
Điểm lẻ của Trường mầm non Trung Lý ở bản Khằm 2 có 56 học sinh, trong đó hơn một nửa ở cách trường từ 3-5 km. Đường núi quanh co, mùa mưa trơn trượt, có những ngày phụ huynh không thể đưa con đi học vì sạt lở.
Điểm trường này từng gặp rất nhiều khó khăn trong việc huy động trẻ ra lớp. Nắm được nguyên nhân vấn đề, Trường Mầm non Trung Lý đã nỗ lực tháo gỡ bằng cách kêu gọi hỗ trợ để học sinh được ăn bán trú. Khi phụ huynh chỉ phải đóng một nửa tiền ăn cho con, sĩ số học sinh ở đây đã nâng lên đáng kể.
“Nếu không có chỗ ăn, chỗ nghỉ trưa, trẻ sẽ nghỉ học nhiều, ảnh hưởng đến duy trì sĩ số” – cô giáo Nguyễn Thị Tuyết, Phó Hiệu trưởng Trường Mầm non Trung Lý chia sẻ.
Tại Trường Mầm non Thiết Kế (xã Thiết Ống, tỉnh Thanh Hoá) cũng chung tình trạng đường sá đi lại khó khăn, bố mẹ đi làm ăn trong ngày không thể đưa đón. Sau khi tổ chức được bán trú, số trẻ ra lớp có tăng lên nhưng không ổn định, nhất là với trẻ 3-4 tuổi. Phần lớn phụ huynh ở đây vẫn chưa yên tâm với việc giao con nhỏ để các cô chăm nuôi.
Tuy nhiên, sau khi nâng cao chất lượng bữa ăn bán trú cho học sinh, đến nay, sĩ số lớp luôn ổn định, tỷ lệ trẻ ăn bán trú đạt 100%, tỷ lệ trẻ từ 3-5 tuổi ra lớp đạt 100% trẻ trong độ tuổi trên địa bàn.
Cô giáo Vũ Thị Hồng Anh, Hiệu trưởng trường Mầm non Thiết Kế cho biết: “Trường Mầm non Thiết Kế có thôn Khung và thôn Kế với 65 em. Thôn Khung cách trường 6km, thôn Kế cách trường 3-4 km. Nếu nhà trường không tổ chức bán trú thì trẻ này đến trường khó khăn. Khi trẻ ăn bán trú tại trường, nhà trường đã xây dựng được niềm tin để phụ huynh yên tâm hơn khi đưa con tới lớp”.
Chung tay vì bữa cơm của trẻ
Ở vùng cao, duy trì lớp học mầm non không chỉ là công tác chuyên môn mà còn là câu chuyện của tình thương và trách nhiệm. Các cô giáo nơi đây hiểu rằng, một bữa ăn đủ no, một giấc ngủ trưa ấm áp chính là “chiếc cầu” giúp trẻ em vùng cao bám lớp, bám chữ.
Hiện nay, nhiều điểm trường mầm non vùng cao trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá vẫn chưa thể tổ chức được bán trú cho trẻ. Điển hình như khu trường Khằm 1, xã Trung Lý, tỉnh Thanh Hoá. Nơi đây có 38 trẻ được sắp xếp vào 2 nhóm lớp. Trong số đó, trẻ cách trường xa nhất là 4 - 5 km. Do chưa đủ điều kiện tổ chức bán trú cho học sinh, nên buổi trưa phụ huynh phải đến đón về. Dẫn đến việc sĩ số trẻ không ổn định.
Cô hiệu trưởng Trường Mầm non Trung Lý (xã Trung Lý) Lò Thị Nguyệt nói: “Chúng tôi luôn mong có thêm nguồn lực để đầu tư nhà bếp, nhà ở bán trú. Khi trẻ có điều kiện học tập, ăn ở tốt hơn, cha mẹ cũng yên tâm gửi con, tỷ lệ chuyên cần sẽ không còn là nỗi lo”.
Theo cô Lò Thị Nguyệt, hiện trường còn 10 điểm lẻ chưa tổ chức được bán trú. Các cháu phải về nhà ăn cơm nên buổi chiều khó huy động trẻ ra lớp.
Những năm qua, nhiều xã vùng cao của Thanh Hoá đã tập trung thực hiện chủ trương tổ chức bán trú tại 100% trường mầm non. Bên cạnh nguồn lực đầu tư của Nhà nước, các nhà trường còn kêu gọi sự hỗ trợ từ các cá nhân, tổ chức thiện nguyện. Nhờ vậy, hàng ngàn em nhỏ được ăn no, ngủ ấm ngay tại trường.
Tuy nhiên, để đạt mục tiêu 100% trường mầm non vùng cao tổ chức bán trú vẫn còn không ít khó khăn. Bởi hầu hết ở khu vực miền núi cao, chỉ có khu trường chính, hoặc khu vực gần trung tâm mới có thể tổ chức được bán trú. Các điểm lẻ vẫn còn hạn chế về cơ sở vật chất phục vụ bán trú, kinh phí duy trì suất ăn hàng ngày…
Nỗ lực để tất cả các điểm trường mầm non vùng cao đều có bán trú không chỉ là chuyện cơm ăn, giấc ngủ của trẻ, mà còn là cách để rút ngắn khoảng cách giáo dục giữa miền xuôi và miền núi. Đó cũng là nền tảng để các em nhỏ vùng cao có một khởi đầu công bằng hơn trên con đường học tập và trưởng thành.
Ông Ngân Văn Lon, Phó Chủ tịch UBND xã Trung Lý, tỉnh Thanh Hoá cho biết: “Địa phương mong các cấp các ngành, các tổ chức của tỉnh tiếp tục quan tâm hỗ trợ và định hướng cho địa phương. Địa phương sẽ xây dựng lộ trình cụ thể để nấu ăn cho học sinh, qua đó duy trì sĩ số và tăng cường sự chăm sóc cho học sinh”.