PGS.TS Nguyễn Phong Điền nêu quan điểm, tỷ lệ xếp loại sinh viên tốt nghiệp có phản ánh đúng thực chất hay không do các trường đào tạo. Còn mức độ thăng tiến trong công việc thế nào, doanh nghiệp sẽ trả lời.
Phó Giám đốc ĐH Bách khoa cho rằng, dù ở bậc học nào thì tỷ lệ giỏi, xuất sắc phải là hình kim tự tháp, khó có thể xảy ra hiện tượng hình tháp ngược. Nếu hệ thống kiểm tra nghiêm túc, đề chuẩn, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp loại giỏi, xuất sắc theo hình tháp ngược là điều đáng mừng.
Tuy nhiên, tại Việt Nam, năng lực nghiệp vụ ra đề thi, đánh giá của giảng viên còn hạn chế, trừ các trường đại học sư phạm. Ngoài ra, khó - dễ còn theo cảm tính, không theo quy trình kiểm tra, không đánh giá đúng năng lực theo mong muốn của đề cương chi tiết học phần. Mỗi học phần nhích lên một chút, kết quả cuối khóa sẽ biến thiên rất nhiều.
Hiện, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp loại khá, giỏi, xuất sắc ngày càng tăng theo các năm, TS Nguyễn Anh Tuấn - Khoa Quản trị chất lượng, Trường ĐH Giáo dục (ĐH học Quốc gia Hà Nội) nhìn nhận và cho rằng, việc này do nhiều nguyên nhân khác nhau. Chẳng hạn: Kiểm tra, đánh giá người học chú trọng đến yếu tố “động viên, khích lệ” hoặc “mềm hóa” quy chế tổ chức đào tạo. Cũng có thể là sự dễ dãi của một bộ phận giảng viên….
Theo TS Nguyễn Anh Tuấn, chưa có nghiên cứu nào chỉ ra, tự chủ đại học là nhân tố làm gia tăng tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp loại khá, giỏi, xuất sắc. Sự gia tăng này cần nghiên cứu, đánh giá một cách khách quan, chính xác, xác định rõ nguyên nhân để đề xuất giải pháp và có hướng đi đúng đắn.
Để chất lượng đào tạo thực chất, PGS.TS Nguyễn Phong Điền cho rằng, cần dựa vào các yếu tố như: Chuẩn hóa các câu hỏi thi, hệ thống kiến thức muốn chuyển tải tới sinh viên. Đối với chuẩn hóa câu hỏi kiểm tra, ĐH Bách khoa Hà Nội đang thực hiện rốt ráo nhưng cũng chưa bao trùm tất cả. “Nếu hai yêu cầu (chuẩn hóa câu hỏi kiểm tra, kiến thức đưa vào giảng dạy) không được các trường chú trọng thì hệ quả là bằng tốt nghiệp loại giỏi, xuất sắc “mất thiêng”; các trường thiếu động lực để cải tiến chất lượng đào tạo”, PGS.TS Nguyễn Phong Điền trao đổi.
Cũng cần siết chặt chuẩn đầu ra để việc đánh giá đúng thực chất, TS Lê Viết Khuyến - nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT) nêu ý kiến. Với những sinh viên tốt nghiệp loại giỏi, xuất sắc không nên tự mãn hoặc ảo tưởng năng lực bản thân, vì những kiến thức học được trên giảng đường đại học chỉ là nền tảng cơ bản về ngành và chuyên ngành; hơn nữa, việc các em tốt nghiệp loại gì không phải là yếu tố quyết định để doanh nghiệp tuyển dụng. Tiếp tục trau dồi kiến thức và kỹ năng là cách phát triển nghề nghiệp bền vững nhất.