Gửi bình luận
Tóm lại, cấp huyện (quận) chỉ giữ lại bộ phận thực hiện thủ tục hành chính, có thể hiểu là đại diện của văn phòng sở GD&ĐT tại huyện (quận). Còn các bộ phận chỉ đạo, tổ chức thực hiện chuyên môn đưa về phòng tiểu học, phòng trung học của sở GD&ĐT. Điều này giúp việc chỉ đạo sâu hơn và đồng đều ở tất cả địa phương.
 |
Ông Trần Quốc Bình. |
Thực tế cho thấy, trong bối cảnh phân cấp quản lý Nhà nước hiện nay, ngành Giáo dục thực hiện vai trò ở 2 trục quản lý:
Trục ngang: Vai trò tham mưu quản lý Nhà nước theo lãnh thổ, chuyên ngành GD&ĐT cho chính quyền địa phương để thực hiện nhiệm vụ chính trị trên địa bàn (tỉnh - huyện). Đội ngũ nhà giáo chi phối bởi Luật Cán bộ công chức (phòng GD&ĐT) và Luật Viên chức (các đơn vị trường học).
Trục dọc: Vai trò tham mưu thực hiện nhiệm vụ đặc thù của ngành GD-ĐT (Bộ - sở - phòng GD&ĐT). Đội ngũ nhà giáo chi phối bởi Luật Giáo dục.
Tuy nhiên đang tồn tại những bất cập, chồng chéo, không đồng bộ giữa 2 trục này. Đơn cử, số lượng biên chế công chức được UBND huyện giao quá ít, trong khi đó nhiệm vụ chính trị trên địa bàn và nhiệm vụ chuyên môn ngành GD-ĐT quá lớn; cùng nội dung nhưng 2 cơ quan đều giao việc dẫn đến chồng chéo… Do vậy, cần tháo gỡ một số vấn đề sau:
Xác lập sự cần thiết, tồn tại, vị trí của phòng GD&ĐT trong hệ thống quản lý của cả 2 trục dọc - ngang. Theo trục ngang, không thể thiếu đơn vị tham mưu chuyên ngành cho UBND cấp tỉnh, huyện. Do vậy, vẫn cần vị trí của phòng GD&ĐT với biên chế, vị trí việc làm đáp ứng yêu cầu công tác. Theo trục dọc, hiện nay, sở GD&ĐT không thể đáp ứng yêu cầu quản lý đến từng trường (cấp học mầm non đến THPT, giáo dục thường xuyên). Do vậy, vai trò của phòng GD&ĐT huyện trong hệ thống quản lý giáo dục chuyên ngành từ Bộ - sở - phòng GD&ĐT là cần thiết.
Để phát huy vai trò của phòng GD&ĐT huyện, tôi cho rằng, cần kiến nghị Quốc hội, Chính phủ xây dựng Luật Nhà giáo, tạo hành lang pháp lý bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà giáo và người làm công tác quản lý giáo dục, tránh chồng chéo, xung đột giữa các quy định pháp luật về nhà giáo.
Cùng với đó, tăng quyền tự chủ thực sự cho các đơn vị trường học (biên chế, chuyên môn, tài chính). Đồng thời, tổ chức sắp xếp, phân cấp lại hệ thống quản lý giáo dục. Hiện nay, sở GD&ĐT quản lý các trường THPT, giáo dục thường xuyên, phổ thông dân tộc nội trú huyện. Phòng GD&ĐT quản lý các trường từ mầm non đến THCS. Do vậy, thiếu thống nhất, làm cho hệ thống quản lý rời rạc. Chính quyền địa phương cấp huyện không quản lý toàn diện được các trường THPT, giáo dục thường xuyên, phổ thông dân tộc nội trú huyện (không quản lý biên chế, tài chính, chuyên môn).
Chính quyền cấp huyện cần giao đủ biên chế theo vị trí việc làm, đáp ứng nhu cầu số lượng công chức của từng vị trí đáp ứng nhiệm vụ chuyên môn.
 |
TS Nguyễn Hải Thập. |
Nếu chiếu theo quy định của pháp luật hiện hành thì phòng GD&ĐT không thực sự có tác dụng. Trong bối cảnh công nghệ phát triển cùng với tư duy đổi mới theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, xác định rõ trách nhiệm của cơ quan, đơn vị trong quản lý Nhà nước hiện nay, nguyên tắc là cơ quan nào chịu trách nhiệm thì phải có thẩm quyền quyết định những việc gắn với trách nhiệm đó.
Như vậy, không thể yêu cầu ngành Giáo dục chịu trách nhiệm về chất lượng giáo dục trong khi họ không có thẩm quyền quyết định về đội ngũ (số lượng, chất lượng giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục) - yếu tố cốt lõi, cơ bản tạo nên chất lượng giáo dục. Do đó, muốn nâng cao vai trò, vị thế của cấp phòng GD&ĐT ở địa phương phải sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực đủ mạnh (tầm Luật) quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm và cơ cấu tổ chức của phòng GD&ĐT mới có cơ sở để thực hiện.
Trong trường hợp không điều chỉnh được như trên, tôi đề xuất các cơ quan có thẩm quyền nên thí điểm bỏ mô hình phòng GD&ĐT ở khu vực có điều kiện thuận lợi, phù hợp. Từ đó, làm cơ sở để nghiên cứu; sửa đổi các quy định của pháp luật liên quan; đồng thời tăng cường phân cấp, giao quyền tự chủ cho hiệu trưởng các trường mầm non, tiểu học, THCS trong tuyển dụng, sử dụng, quản lý giáo viên.
Phòng GD&ĐT cấp quận/huyện là đơn vị quản lý chuyên môn đặc thù (số lượng trường học, biên chế giáo viên, số lượng học sinh lớn, địa bàn quản lý rộng, phức tạp), nên cần giao quyền tự chủ cho đơn vị này để công tác quản lý đội ngũ nhà giáo và viên chức quản lý giáo dục chủ động, kịp thời, sát thực tế (điều động, biệt phái để cân đối giáo viên thiếu; thực hiện chế độ, chính sách phù hợp với nhà giáo). - Ông Trần Quốc Bình
