Gửi bình luận
Việc tăng trưởng "nóng" diện tích trồng sầu riêng không đi kèm với quy hoạch phù hợp và đầu ra ổn định đã khiến cung vượt cầu.
Sầu riêng rẻ chưa từng có
Tại TP.HCM, giá sầu riêng bán lẻ hiện dao động từ 40.000 – 60.000 đồng/kg, trong khi những năm trước từ 90.000 – 110.000 đồng/kg. Giá sầu riêng giảm 50% được coi là kỷ lục trong những năm qua.
Sầu riêng cắt tại vườn ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ và Tây Nguyên cũng rất rẻ. Cụ thể, sầu riêng Ri 6 loại B chỉ 25.000 - 28.000 đồng/kg, loại A từ 40.000 - 42.000 đồng/kg. Sầu riêng Thái có giá cao hơn nhưng cũng chỉ 40.000 - 60.000 đồng/kg.
Thậm chí ngay cả sầu riêng Musang King được mệnh danh là “vua sầu riêng” từng được bán với giá 400.000 – 500.000 đồng/kg thì nay chỉ có giá từ 90.000 – 100.000 đồng/kg.
Chị Lê Thanh Hà, ngụ phường Xuân Hòa, TP.HCM cho biết chưa bao giờ mua được sầu riêng rẻ như hiện nay. Sầu riêng ngon chỉ 60.000 đồng/kg, trong khi năm ngoái có giá 100.000 đồng/kg.
“Năm trước, gia đình tôi chỉ dám ăn sầu riêng Ri 6 hoặc Cái Mơn. Năm nay sầu riêng rẻ nên gia đình còn đặt cả sầu riêng Musang King về ăn”, chị Hà nói.
Anh Trần Văn Hải, chủ một vựa sầu riêng trên đường Cách Mạng Tháng Tám (phường Nhiêu Lộc, TP.HCM) chia sẻ, năm nay, sầu riêng rẻ nhất trong 10 năm qua. Doanh thu của cửa hàng tăng mạnh vì người dân mua sầu riêng nhiều. Tuy nhiên, sầu riêng càng rẻ thì người nông dân càng vất vả.
“Sầu riêng được trồng nhiều, giờ không chỉ miền Nam và Tây Nguyên trồng sầu riêng mà miền Trung cũng trồng sầu riêng rất nhiều. Nguồn cung lớn trong khi nhu cầu không tăng, xuất khẩu gặp khó thì giá bán trong nước phải giảm thôi”, anh Hải nói.
Bài học từ tăng trưởng nóng
Hiện tại, Việt Nam đang trồng khoảng 180.000 hecta sầu riêng, sản lượng khoảng 1,5 triệu tấn. Trong khi đó, vào năm 2020, chúng ta chỉ trồng khoảng 70.000 hecta, sản lượng khoảng 550.000 tấn. Diện tích vùng trồng và sản lượng sầu riêng đều đã gấp hơn 2,5 lần sau 5 năm. Đây là những con số minh chứng cho sự tăng trưởng nóng của cây sầu riêng trong những năm qua.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, Trung Quốc đã siết kiểm tra 100% đối với các lô hàng sầu riêng, khiến giá sầu riêng lao dốc. Không chỉ khắt khe về mặt chất lượng, thời gian kiểm định chất vàng O và Cadimi kéo dài 7-8 ngày khiến hàng hoá bị ùn ứ tại các cửa khẩu.
“Nhiều doanh nghiệp không kịp đáp ứng tiêu chuẩn mới, dẫn đến hàng loạt xe container bị trả về hoặc chờ đợi quá lâu gây hư hỏng sản phẩm. Có thời điểm, trong số 10 xe hàng xuất khẩu thì có đến 9 xe bị từ chối thông quan”, ông Nguyên nói.
Theo ông Nguyên, trong 3 tháng đầu năm, không có tháng nào sầu riêng Việt Nam xuất khẩu đạt 100 triệu USD. Đến tháng 4, sầu riêng mới xuất khẩu hơn được hơn 100 triệu USD.
Tới tháng 5, xuất khẩu sầu riêng bắt đầu có dầu hiệu hồi phục khi đạt 204 triệu USD. Sang tháng 6, tiếp tục tăng mạnh lên hơn 300 triệu USD (gần bằng xuất khẩu của 5 tháng trước đó). Trong tháng 7, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng đạt khoảng 350 - 400 triệu USD. Như vậy, trong 7 tháng đầu năm, xuất khẩu sầu riêng đã đạt hơn 1 tỷ USD.
“Dù chưa bằng giá trị xuất khẩu so với cùng kỳ năm ngoái (1,7 tỷ USD), tuy nhiên xuất khẩu sầu riêng đang có những tín hiệu tích cực và phục hồi trở lại”, ông Nguyên nói.
Trong khi xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam gặp khó thì Thái Lan và Campuchia đã nhanh chóng tận dụng cơ hội để chiếm lĩnh thị trường Trung Quốc. Từ đầu năm 2025, Thái Lan đã vươn lên chiếm hơn 62% thị phần xuất khẩu sầu riêng vào Trung Quốc, trong khi thị phần của Việt Nam sụt giảm nghiêm trọng.
Campuchia – quốc gia mới được Trung Quốc cấp phép xuất khẩu sầu riêng chính ngạch cũng nhanh chóng gia nhập đường đua. Campuchia cạnh tranh trực tiếp với sầu riêng Việt Nam nhờ chi phí nhân công rẻ, vùng trồng tập trung và kiểm soát chất lượng đồng bộ.
Theo các dự báo mới nhất, sản lượng sầu riêng năm 2025 có thể đạt 1,5 triệu tấn, gần gấp đôi năm 2024. Việc tăng trưởng "nóng" trong khi diện tích trồng không đi kèm với quy hoạch phù hợp và đầu ra ổn định đã khiến cung vượt cầu.
Bên cạnh đó, tình trạng trồng tự phát rải rác, thiếu định hướng làm cho việc kiểm soát chất lượng càng trở nên khó khăn hơn. Giá trị thương mại của sản phẩm cũng giảm đi nhiều.
Theo các chuyên gia nông nghiệp, nếu không sớm xây dựng bản đồ quy hoạch vùng trồng theo tiêu chuẩn xuất khẩu, phân vùng rõ ràng theo thổ nhưỡng, khí hậu và khả năng liên kết sản xuất – tiêu thụ, ngành sầu riêng sẽ tiếp tục lâm vào vòng xoáy dư thừa, rớt giá.
