Gửi bình luận
Sinh viên chậm tốt nghiệp do áp lực học tập và các lý do cá nhân cần được nhìn nhận một cách nghiêm túc.
Việc có bộ công cụ giám sát tiến trình học tập, chính là giải pháp căn cơ giúp các trường giảm tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp không đúng hạn hàng năm.
Cuối năm 2024, Thành Nam mới nhận bằng tốt nghiệp ngành khoa học máy tính do trường đại học thuộc Đại học Quốc gia TPHCM cấp, chậm một năm so với các bạn cùng khóa. Lý do khiến nam sinh bị “giam” bằng là do nợ chuẩn đầu ra ngoại ngữ. “Tiếng Anh giống như cơn ác mộng với mình khi học khó vào, thi không đậu, dù tôi đã lên mạng luyện nghe nói, học từ vựng nhiều. Nhưng sau một năm loay hoay, tôi vẫn cố gắng để thi cho qua”, Thành Nam nhớ lại.
Nam cũng như nhiều sinh viên khác bị chậm tốt nghiệp do áp lực học tập và nhiều lý do cá nhân khác nhau. Trong nhiều lý do thì khả năng thích ứng với việc học và đảm bảo đầu ra chuẩn ngoại ngữ của trường vẫn là nguyên nhân số 1.
Theo báo cáo thường niên của nhiều trường đại học tại TPHCM, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp đúng hạn ở mức trung bình. Cụ thể, năm 2024 Trường Đại học Công nghệ thông tin (Đại học Quốc gia TPHCM) đạt 57,6%, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM đạt 41%. Trường Đại học Công nghiệp TPHCM đạt khoảng 40%. Trường Đại học Sài Gòn đạt trên 47%; Trường Đại học Công nghệ TPHCM đạt 57,3%...
Theo TS Nguyễn Quốc Chính - Giám đốc Trung tâm Khảo thí và Đánh giá chất lượng đào tạo (Đại học Quốc gia TPHCM), nguyên nhân tỷ lệ tốt nghiệp đúng hạn còn thấp chủ yếu do sinh viên chưa tích lũy đủ tín chỉ theo quy định và chưa đáp ứng các chuẩn đầu ra ngoại ngữ. Bên cạnh đó, các yếu tố cá nhân như áp lực tâm lý, sức khoẻ và khó khăn tài chính cũng góp phần ảnh hưởng đến tiến độ tốt nghiệp của sinh viên.
Đồng quan điểm, ThS Phạm Thái Sơn - Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông, Trường Đại học Công Thương TPHCM chia sẻ, có nhiều nguyên nhân khiến sinh viên tốt nghiệp không đúng hạn, nhưng phổ biến là nợ môn, đặc biệt chuẩn đầu ra ngoại ngữ. Hiện có nhiều sinh viên chật vật trong việc thi lấy chứng chỉ hoặc hoàn thành các học phần ngoại ngữ theo quy định.
Cũng theo ông Sơn, việc sinh viên tốt nghiệp không đúng hạn còn bị ảnh hưởng bởi yếu tố đặc thù ngành học. Chẳng hạn, sinh viên theo học các ngành như kỹ thuật, công nghệ, điện - điện tử, cơ khí, tự động hóa, công nghệ thông tin… thường tốt nghiệp chậm hơn do chịu áp lực bởi khối lượng lớn kiến thức khoa học nền tảng và mang tính hệ thống cao.
Bên cạnh đó, chương trình đào tạo của các ngành này thường có nhiều học phần tích lũy, kèm theo số lượng lớn các môn thực hành, thí nghiệm với tiêu chuẩn đánh giá chặt chẽ. Thời lượng thực hành kéo dài cũng khiến sinh viên khó giữ đúng tiến độ học tập. Do đó, sinh viên chỉ cần “chệch nhịp” trong một học kỳ, kế hoạch tốt nghiệp có thể bị kéo dài thêm cả năm học.
Ngoài lý do nợ môn học, ông Sơn còn lý giải nhiều sinh viên tốt nghiệp chậm do hoàn cảnh gia đình, khó thích nghi với môi trường học tập mới như trường đại học. Một số sinh viên gặp vấn đề sức khỏe, tâm lý cũng ảnh hưởng đến việc tốt nghiệp.
Ở góc độ tâm lý, ông cho rằng sinh viên nghĩ việc tốt nghiệp chậm ở khía cạnh tích cực hơn. “Tốt nghiệp chậm không có nghĩa kém cỏi hơn so với bạn bè mà do hoàn cảnh, xuất phát điểm mỗi người khác nhau.
Quan trọng các bạn cần đặt mục tiêu phù hợp với bản thân và có kế hoạch thật rõ ràng và nỗ lực hết sức mình để đạt được mục tiêu đó. Nếu gặp vấn đề quá lớn về mặt tâm lý, sinh viên nên tìm đến sự đồng cảm từ phía gia đình và sự hỗ trợ của chuyên gia tâm lý học”, ông Sơn nói.
Theo các chuyên gia giáo dục, khi xác định các nguyên nhân khiến sinh viên tốt nghiệp chậm sẽ có các phương án cần thiết áp dụng các biện pháp cứng và mềm để tăng tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp đúng hạn.
Từ thực tiễn trên, chuyên gia đánh giá, để tăng tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp đúng hạn cần triển khai các nhóm giải pháp chính gồm: Rà soát và chuẩn hóa toàn bộ hệ thống quản lý đào tạo, thiết kế chuẩn đầu ra rõ ràng gắn với quy trình kiểm tra - đánh giá, đồng thời tăng cường vai trò giảng viên trong tư vấn, hỗ trợ sinh viên ngay từ đầu khóa.
Bên cạnh đó, các chuyên gia đề xuất ứng dụng AI và Big Data để dự báo nguy cơ chậm tiến độ, tích hợp dữ liệu đa nguồn và nâng cấp công cụ theo dõi học tập. Ngoài ra, vấn đề chăm sóc sức khỏe tinh thần cho sinh viên cần được chú trọng hơn. Cụ thể, các trường cần triển khai tầm soát nguy cơ căng thẳng tâm lý, nâng cao năng lực đội ngũ tham vấn tâm lý và tăng cường kết nối chuyên môn để hỗ trợ sinh viên một cách toàn diện, từ học tập đến đời sống.
GS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai - Phó Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM cho rằng, thực trạng tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp đúng hạn tại một số trường chưa đạt kỳ vọng, đặt ra yêu cầu phải nhìn nhận nghiêm túc và có các giải pháp phù hợp.
Các trường cần chủ động rà soát chương trình đào tạo, nâng cao hiệu quả quản lý và hỗ trợ sinh viên. Đồng thời, việc tăng cường phối hợp giữa các bộ phận chức năng và xây dựng chỉ số hiệu suất (KPI) cụ thể được xem là hướng đi cần thiết nhằm cải thiện tỷ lệ tốt nghiệp đúng hạn và nâng cao chất lượng đào tạo của toàn hệ thống.
Về phía Đại học Quốc gia TPHCM, trong giai đoạn 2026 - 2030, đơn vị sẽ phối hợp chặt chẽ với các trường thành viên để giám sát, đánh giá và thực hiện hiệu quả các kế hoạch, hướng tới mục tiêu nâng cao tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp đúng hạn trong thời gian tới.
Thông tư 01/2024/TT-BGDĐT của Bộ GD&ĐT về Chuẩn cơ sở giáo dục đại học, trong đó vấn đề về tỷ lệ tốt nghiệp được đề cập đến trong Tiêu chuẩn 5 quy định về tuyển sinh và đào tạo.
Cụ thể, tiêu chí 5.3 quy định tỷ lệ tốt nghiệp, được xác định bằng tỷ lệ người học tốt nghiệp trong thời gian không chậm quá 2 năm so với kế hoạch học tập chuẩn, không thấp hơn 60%; tỷ lệ tốt nghiệp đúng hạn không thấp hơn 40%.
Việc ban hành chuẩn cơ sở giáo dục đại học là cơ sở để thực hiện quy hoạch, sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục đại học; đánh giá và giám sát các điều kiện bảo đảm chất lượng, việc thực hiện trách nhiệm giải trình của các cơ sở giáo dục đại học theo quy định của pháp luật.
