Gửi bình luận
Nhờ bàn tay chăm sóc chu đáo và tấm lòng yêu thương, quý mến của mẹ dành cho cây, cho con, nên tất cả đều phát triển tốt đẹp. Những đứa con cao lớn dần lên cả về thể chất lẫn đời sống tâm hồn; còn bí, bầu thì lớn xuống dài to ra.
Tất cả đều là sự kết tinh bao nhọc nhằn lao khổ của mẹ. Tác giả đã có một liên tưởng thú vị mang theo tấm lòng biết ơn trân trọng dành cho mẹ khi hình dung bí, bầu “chúng mang dáng những giọt mồ hôi mặn”.
Tác giả đã rất tài tình khi hình dung những giọt mồ hôi nhọc nhằn của mẹ trong việc trồng cây, trồng người nó đã không rơi xuống đất, mà “rỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi”. Nhà thơ đã thấu hiểu sâu sắc những giọt lòng đau đáu vì con, thương con của mẹ được lặn sâu vào bên trong cõi lòng nhân hậu, hy sinh.
Mẹ không than phiền cuộc sống khó khăn, nén tiếng thở dài vất vả, lau vội những giọt mồ hôi nhọc nhằn, chỉ với mong muốn cho các con được hưởng cuộc sống an nhiên hạnh phúc. Mẹ cao cả biết bao! Có thể nói đây là những câu thơ tài hoa nhất trong bài, khắc sâu sự hy sinh thầm lặng của mẹ, và lòng biết ơn vô bờ của người con về công dưỡng dục sinh thành của mẹ hiền.
Từ chuyện của bầu của bí, của những loài cây cỏ mạch thơ chuyển hẳn sang chuyện của người con. Nhân vật trữ tình coi mình như một loại quả. Thứ quả ấy lớn lên nhờ tình yêu thương, chăm sóc, chở che của mẹ, chở che cả một đời người. “Bảy mươi tuổi” chính là cột mốc quan trọng của đời người.
Mẹ đã đi quá nửa cuộc đời, đã trở nên già yếu. Đây cũng là lúc mẹ mong chờ được “hái” loại quả mà mình thương yêu nhất. Mẹ muốn nhìn thấy các con khôn lớn, trưởng thành.
 |
| Ảnh minh họa ITN. |
“Và chúng tôi, một thứ quả trên đời
Bảy mươi tuổi mẹ mong chờ được hái
Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi
Mình vẫn còn một thứ quả non xanh”
Trên đời này, ai trồng cây mà không mong thu hái mùa quả ngọt. Cây năm nào cũng có quả, mất mùa này còn hy vọng mùa sau. Còn những đứa con là thứ quả vô giá mà người mẹ chăm chút mòn mỏi qua bao năm tháng mới hy vọng đến độ chín – mới chín chắn – vững vàng, thành đạt.
Trong góc nhìn quan tâm, bao dung của người mẹ, những đứa con dù tuổi đã lớn nhưng biết đâu vẫn nông nổi, dại khờ. Chỉ một lầm lạc, sai trái là có thể làm hỏng một đời người; nên mẹ luôn dõi theo con từng bước. Chế Lan Viên cũng đã từng nghĩ về mẹ rằng:
“Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con”
Vậy đó, công ơn của cha mẹ lớn lao vô ngần như vậy, dù con có lớn khôn đi chăng nữa thì mẹ vẫn luôn dõi theo lo lắng cho con, nên những người con hiếu thảo cần phải biết trách nhiệm trả nghĩa, báo hiếu cho đấng sinh thành.
Điều quan trọng hơn là những đứa con đừng mãi là thứ “quả non xanh” mà cần hiểu niềm hạnh phúc lớn lao của cha mẹ là được chứng kiến sự thành đạt của các con. Trách nhiệm của những người con là phải tu dưỡng, học tập, rèn luyện để trở thành nhân cách có đạo đức, có văn hóa, có nghề nghiệp vững chắc, để mẹ yên lòng khi bàn tay đã “mỏi”. Đó là sự báo hiếu ý nghĩa nhất.
Nhà thơ đã sử dụng phép nói giảm, nói tránh “ngày bàn tay mẹ mỏi” mà “mình vẫn còn một thứ quả non xanh” làm cho ý thơ nghe có vẻ nhẹ; nhưng thực ra nó hàm chứa sự xót xa, thấp thỏm… có sức nặng lay thức tất cả chúng ta.
Cả cuộc đời, cả thanh xuân mẹ dành trọn cho gia đình, cho con, dường như tay mẹ chưa bao giờ biết “mỏi”, nhưng đến một ngày thời gian phủ trắng tóc mẹ, quy luật của tạo hóa gọi tên mẹ, bàn tay mẹ thực sự đã mỏi rồi…
Lúc ấy, hạnh phúc biết bao cho những người mẹ có những người con đẹp như trái chín “mặt trời, mặt trăng”. Và mẹ sẽ buồn xiết bao nếu phải mang xuống tuyền đài khi thấy những đứa con như những trái sâu, trái thối trước sự băng hoại về đạo đức.
Vậy nên những đứa con trên cõi đời này hãy sống sao cho mẹ yên lòng thanh thản. Đừng tự biến mình thành thứ quả sâu, quả độc làm đau lòng mẹ; rồi khi cài lên ngực mình bông hồng trắng lại hối hận thì đã quá muộn màng!
Bài thơ “Mẹ và quả” ngân lên như lời tỉ tê tâm sự giản dị, chân thành của Nguyễn Khoa Điềm với mỗi chúng ta về người mẹ yêu kính của thi sĩ. Nhưng dư âm của nó đã tạo ra những con sóng lan tỏa lâu dài trong trường tình cảm, trong ý thức của bạn đọc, từ đó mà mỗi chúng ta lại nghĩ đến người mẹ thân yêu của chính mình trong mùa quả cuộc đời của mẹ, chúng ta thật sự suy ngẫm cần phải biết sống sao cho đúng nghĩa một con người ân tình hiếu thảo.
Trang thơ khép lại nhưng dư âm cứ vấn vương, lòng khẽ cầu mong những mùa quả mà mẹ ta và tất cả những người mẹ trên thế giới này mỗi ngày dày công chăm bón, nâng niu rồi mỏi mòn chờ đợi sẽ là những mùa quả ngọt lành…
