Gửi bình luận
Cần nghiên cứu, coi các trường đại học là đơn vị sự nghiệp công lập đặc thù để ban hành chính sách liên quan như: Công tác nhân sự, quy định độ tuổi, trình độ chính trị khi bổ nhiệm các chức danh chuyên môn, khoa học; tạo điều kiện về cơ chế chính sách thúc đẩy trường đại học thu hút nhân tài, nhà khoa học, chuyên gia”, PGS.TS Nguyễn Ngọc Vũ phân tích.
Hiện các cơ sở giáo dục đại học không thể bổ nhiệm chức danh khoa học (viện nghiên cứu/bộ môn…) do quá tuổi, hoặc đòi hỏi phải có trình độ trung cấp chính trị như cán bộ bình thường… Thủ tục, hồ sơ xin cấp Giấy phép lao động cho chuyên gia, tình nguyện viên quốc tế gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, việc thu hút nhà khoa học nổi tiếng, nhiều kinh nghiệm sau khi nghỉ hưu ở nước ngoài về tham gia giảng dạy, nghiên cứu có lợi cho trường đại học trên nhiều phương diện.
Một yếu tố nữa, theo PGS.TS Nguyễn Ngọc Vũ, cần tính đến khi hoàn thiện chính sách về tự chủ đại học, đó là tính chất sở hữu. Đây sẽ là yếu tố quyết định bản chất, phương thức quản trị đại học. Đối với các trường dân lập/tư thục/có yếu tố đầu tư nước ngoài thì tài sản thuộc về cổ đông, người góp vốn, nhà đầu tư. Quyền quản lý, quyết định hoàn toàn thuộc về các chủ sở hữu nên quyền hạn của Hội đồng quản trị, Hội đồng trường rất lớn.
Nhà nước chỉ phải kiểm soát, quản lý về chất lượng, đặc biệt đối với ngành đặc thù, quan trọng như sư phạm, giáo dục sức khoẻ. Trường ngoài công lập phải hoạt động phù hợp với mục tiêu, chiến lược phát triển của hệ thống và đúng quy định pháp luật.
Nhưng với các trường công lập dù được giao tự chủ chi thường xuyên và đầu tư thì đất đai, tài sản, con người của Nhà nước nên không thể “thoát ly” hoàn toàn vai trò quản lý của bộ chủ quản, cơ quan thanh/kiểm toán Nhà nước để giao phó toàn bộ cho hội đồng trường. Vì vậy, xóa bỏ hoàn toàn vai trò bộ chủ quản là vấn đề lớn, cần nghiên cứu thấu đáo, có thí điểm, tổng kết, đánh giá. Để tạo điều kiện nên theo hướng phân quyền nhiều hơn từ bộ chủ quản, giảm dần theo sự lớn mạnh, tự chủ và hiệu quả của hội đồng trường.
GS.TS Nguyễn Quý Thanh - Hiệu trưởng Trường ĐH Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhận xét: “Hiện hội đồng trường không được ủy thác quyền lực của cơ quan quản lý Nhà nước liên quan. Chỉ sử dụng một số quyền lực của Đảng ủy, ban giám hiệu, từ đó ra quyết định về những vấn đề của nhà trường sẽ dẫn đến một số tranh chấp nhất định”.
Cùng quan điểm này, PGS.TS Nguyễn Ngọc Vũ đặt câu hỏi: “Ở Việt Nam, các tổ chức và trường đại học đều đặt dưới sự lãnh đạo của tổ chức Đảng. Đảng ủy thực hiện chức năng lãnh đạo và giám sát với đầy đủ bộ máy được tổ chức chặt chẽ theo các quy định của Đảng. Vì vậy, việc hội đồng trường có chức năng lãnh đạo và giám sát thì có trùng lặp, cần thiết không?”.
PGS.TS Nguyễn Ngọc Vũ - Giám đốc ĐH Đà Nẵng nhìn nhận: “Cần tạo hành lang pháp lý để khơi thông nguồn lực ngoài ngân sách Nhà nước cho giáo dục đại học. Nhà nước với vai trò “bà đỡ” khuyến khích, tạo điều kiện đẩy mạnh hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp để doanh nghiệp tham gia vào quá trình đào tạo, hỗ trợ nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo là hết sức quan trọng.
Vì vậy, Chính phủ cần bổ sung, hoàn thiện, ban hành các chính sách như thuế, đất đai… khuyến khích doanh nghiệp chú trọng tiết kiệm dành nguồn đầu tư mà “điểm đến” là hỗ trợ, đóng góp cho trường đại học. Các bộ, ngành cần quan tâm tháo gỡ những “điểm nghẽn” về cơ chế, chính sách để khuyến khích các trường đại học mở rộng hợp tác quốc tế, tranh thủ thêm nguồn lực phát triển, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học và hội nhập quốc tế”.
