Để làm phần thi này tốt, thí sinh cần đọc và hiểu kỹ các văn bản trong sách giáo khoa và nắm chắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm khi ôn tập. Khi làm bài chính thức cần đọc kỹ ngữ liệu trong đề bài để tránh lạc đề, lệch ý.
“Nhất thiết cần lập dàn ý sơ lược, phác thảo ý chính và triển khai hợp lý các nội dung sau đó đảm bảo không thiếu hoặc thừa các nội dung và nghệ thuật. Thí sinh thận trọng trình bày hiểu biết và ý kiến nhận xét của mình về vấn đề trong ngữ liệu”, thầy Toàn lưu ý các thí sinh.
Để làm bài nghị luận văn học được điểm cao, thí sinh cần xác định được yêu cầu chính của đề bài, từ đó mới triển khai, phân tích các ý sát với yêu cầu đề, rõ ràng, mạch lạc, súc tích.
Đối với Phần mở bài: Giới thiệu về tác giả, chủ đề tác phẩm, vị trí và nội dung đoạn trích và yêu vấn đề nghị luận của đề bài là cách viết ngắn gọn nêu trực tiếp vấn đề.
Thầy Toàn gợi mở các thí sinh: Nếu mở bài gián tiếp, thí sinh có thể xuất phát từ một đặc trưng của văn học có liên quan đến yêu cầu của đề bài sau đó dẫn dắt vào tác phẩm và đoạn trích. Với cách mở bài này phần giới thiệu tác giả, tác phẩm có thể đưa vào đoạn chuyển tiếp giữa mở bài và thân bài.
Chia sẻ của thầy Toàn sẽ giúp thí sinh đạt kết quả cao ở kỳ thi tốt nghiệp THPT tới đây |
Đối với Phần thân bài: Phần thân bài giải quyết hai yêu cầu của đề, (yêu cầu thứ nhất, nêu cảm nhận/phân tích là nội dung chính, yêu cầu hai, từ đó nhận xét mở rộng để phân hóa điểm giỏi).
Để làm được yêu cầu cơ bản, thí sinh cần nắm chắc kiến thức về tác giả, tác phẩm, hiểu được phong cách nghệ thuật của nhà văn nhà thơ, lấy đó làm cơ sở để soi chiếu vào đoạn trích; phân tích, đánh giá các chi tiết nghệ thuật (với đoạn trích văn xuôi) và các hình ảnh, từ ngữ, biện pháp tu từ (với đoạn trích thơ). Phân tích đoạn trích nhất thiết phải đi từ nội dung đến hình thức nghệ thuật sau đó đánh giá chung về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích.
Thí sinh có thể mở rộng bằng cách liên tưởng, so sánh với các tác phẩm, đoạn trích, chi tiết cùng đề tài để làm nổi bật nét riêng, độc đáo của tác phẩm được và làm cho bài văn thêm phong phú sinh động; nhưng nên tránh việc so sánh mở rộng tùy tiện, tùy hứng khiến cho mạch văn bị ngắt quãng, cảm xúc bài văn bị pha loãng.
Với yêu cầu mở rộng, thầy Toàn cho rằng, thí sinh cần vận dụng kiến thức về lí luận văn học kết hợp với cảm nhận của cá nhân để đưa ra những nhận xét vừa đảm bảo tính chính xác, phù hợp với quy luật phản ánh của văn học, vừa mang tính cá thể và sáng tạo, tránh nhận xét một cách chung chung sáo mòn.
Và cuối cùng là Phần kết luận của bài văn nên có hai ý, ý thứ nhất, đánh giá chung về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích; ý thứ hai mở rộng theo hướng nêu lên ý nghĩa sâu sắc của tác phẩm đặt ra trong cuộc sống ở thời điểm tác phẩm ra đời cũng như trong cuộc sống hôm nay. Đặc biệt là những vấn đề thiết thực và gần gũi với tuổi trẻ.