Ở khối trường sư phạm, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội tiếp tục tổ chức kỳ thi đánh giá năng lực. Thí sinh được lựa chọn đăng ký một số bài thi trong số các môn: Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lý. Kết quả thi được sử dụng để đăng ký xét tuyển vào các ngành đào tạo đại học chính quy theo yêu cầu của mỗi trường đại học.
Hiện kết quả kỳ thi này được gần 10 trường công nhận và sử dụng để xét tuyển như: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, Trường Đại học Sư phạm TPHCM, Trường Đại học Sư phạm (Đại học Huế), Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng), Trường Đại học Sư phạm (Đại học Thái Nguyên), Trường Đại học Vinh, Trường Đại học Quy Nhơn,…
Trong khi đó, từ năm 2022, Trường Đại học Sư phạm TPHCM bắt đầu tổ chức kỳ thi đánh giá năng lực chuyên biệt để xét tuyển đại học, bên cạnh các phương thức truyền thống. Năm nay, nhà trường tổ chức kỳ thi đánh giá năng lực chuyên biệt theo 3 đợt thi, dự kiến mở rộng 1 điểm thi tại Long An. Kỳ thi đánh giá năng lực chuyên biệt được tổ chức gồm nhiều bài thi: Toán, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Ngữ văn và Tiếng Anh.
Ngoài ra, một số trường đại học tổ chức các kỳ thi đánh giá năng lực riêng để phục vụ tuyển sinh cho đơn vị mình như: Kỳ thi TestAS của Trường Đại học Việt Đức (kỳ thi được tổ chức hằng năm với dạng thức đề thi kiểm tra năng lực TestAs do Viện Khảo thí TestDAF, Cộng hòa Liên bang Đức cung cấp); kỳ thi đánh giá năng lực do Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội tổ chức. Theo thống kê sơ bộ, có hơn 10 cơ sở giáo dục đại học sẽ tổ chức các kỳ thi riêng, kỳ thi đánh giá năng lực trong mùa tuyển sinh năm 2024.
Thí sinh tham gia đánh giá năng lực đầu vào trên máy tính năm 2023 tại Trường Đại học Ngân hàng TPHCM. Ảnh: HUB |
Việc nhiều cơ sở tổ chức các kỳ thi đánh giá năng lực làm tăng phương thức tuyển sinh cho các trường đại học, tăng cơ hội vào đại học cho thí sinh. Song quá nhiều kỳ thi đánh giá năng lực cũng khiến nhiều thí sinh bối rối.
Nguyễn Ngọc Hùng - học sinh lớp 12 ở TP Thủ Đức, TPHCM, khi tìm hiểu thông tin tuyển sinh ở một số trường đại học thuộc khối công nghệ, kinh tế cảm thấy “ngợp” vì quá nhiều phương thức xét tuyển, nhiều kỳ thi riêng. Chẳng hạn, cùng ngành Hệ thống thông tin mà Hùng quan tâm, các trường thuộc khối Đại học Quốc gia TPHCM, Trường Đại học Tài chính – Marketing… sử dụng kỳ thi đánh giá năng lực do đại học này tổ chức, trong khi Trường Đại học Ngân hàng TPHCM sử dụng kỳ thi đánh giá đầu vào trên máy tính.
“Em hiểu việc thi hay không tùy vào thí sinh, không tham gia thi đánh giá năng lực có thể dùng phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT. Tuy nhiên, học sinh luôn có tâm lý sợ trượt, muốn tham gia càng nhiều phương thức để cơ hội đậu càng cao. Mà thi nhiều sẽ mất thời gian, công sức, nhất là trong giai đoạn đang chạy nước rút để thi tốt nghiệp”, Hùng chia sẻ.
PGS.TS Bùi Hoài Thắng - Trưởng phòng Đào tạo, Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TPHCM) cho rằng, ở hầu hết ngành bậc đại học, chỉ cần người học đủ năng lực, mong muốn học, hoàn toàn có thể hoàn thành được chương trình.
Với những ngành chuyên sâu, đặc thù (chẳng hạn như Y khoa) mới cần những kỳ thi đặc thù, kỳ thi riêng để kiểm tra đầu vào. Việc này cũng nhằm giảm thiểu rủi ro cho thí sinh, tránh lãng phí do việc đầu tư đào tạo không đúng người (bởi những ngành này thường có chi phí đào tạo, học phí lớn).
Do đó, theo PGS Bùi Hoài Thắng, nên vận dụng các trung tâm khảo thí lớn, có năng lực và kinh nghiệm thực tiễn tổ chức các kỳ thi đánh giá năng lực để các trường đại học sử dụng chung kết quả, tránh tình trạng mỗi nơi tổ chức một kỳ thi.
“Nếu chỉ để trả lời cho câu hỏi: Người học có năng lực học đại học hay không, những kỳ thi đánh giá năng lực ở các trung tâm lớn đã có thể đáp ứng. Nếu để trả lời: Người học có những năng lực đặc trưng hay không, cũng chỉ một số ít ngành đặc thù cần yếu tố này”, ông Thắng nói và nhìn nhận, các trường cũng có thể kết hợp nhiều tiêu chí để chọn lựa thí sinh phù hợp cho ngành, lĩnh vực; không nhất thiết phải tổ chức thêm kỳ thi đánh giá năng lực.
ThS Phạm Thái Sơn - Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông, Trường Đại học Công Thương TPHCM cùng quan điểm trên khi cho rằng, các trường đại học không nên chạy đua tổ chức các kỳ thi riêng, kỳ thi đánh giá năng lực. Theo đó, có thể sử dụng kết quả kỳ thi đánh giá năng lực của các đơn vị có uy tín, như kỳ thi đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia TPHCM. Với các lĩnh vực đặc thù, đơn vị cùng nhóm có thể liên kết để tổ chức kỳ thi chung, tránh dàn trải, gây rắc rối và tốn kém cho thí sinh.
Trong giai đoạn 2016 - 2019, Trường Đại học Luật TPHCM triển khai đề án tuyển sinh riêng với việc xét tuyển kết hợp kiểm tra năng lực. Trường xét tuyển dựa theo 3 tiêu chí: Điểm học bạ; điểm kỳ thi THPT quốc gia; điểm kiểm tra năng lực. Tuy nhiên, từ năm 2020, nhà trường thay đổi hoàn toàn phương thức tuyển sinh, trong đó quyết định không tổ chức kỳ thi kiểm tra đánh giá năng lực.
Theo lý giải của nhà trường, quy trình tuyển sinh của kỳ thi kiểm tra năng lực gồm nhiều công đoạn, quá phức tạp với thí sinh. Trong khi đó, các trường đại học khác sử dụng đa dạng phương án tuyển sinh nên nhà trường tính toán, cân nhắc theo phương án đơn giản nhất. Nhiều năm trước, một số trường đại học tại TPHCM cũng công bố việc tổ chức kỳ thi đánh giá năng lực riêng để xét tuyển đại học; song vì nhiều lý do, các kỳ thi này chưa được triển khai.