Thúc đẩy giáo dục bảo tồn đại dương tại Việt Nam

Theo Báo cáo Môi trường năm 2024 của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP), mỗi năm thế giới thải ra khoảng 400 triệu tấn rác thải nhựa. Ước tính hiện có từ 75 đến 199 triệu tấn nhựa đang tồn tại trong các đại dương.

Nguồn ô nhiễm chủ yếu bắt nguồn từ hệ thống sông ngòi và hồ, vận chuyển rác thải nhựa từ sâu trong đất liền ra biển. Đại dương cũng đang phải chịu những áp lực từ nhiều nguồn ô nhiễm khác như nước thải công nghiệp, hoá chất độc hại và khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên.

Những nguồn ô nhiễm này đang gây ra những tác động nghiêm trọng đến đa dạng sinh học biển, đồng thời đe dọa trực tiếp đến an ninh lương thực, sinh kế của cộng đồng ven biển và sức khỏe con người.

Trong bối cảnh đó, giáo dục về bảo tồn đại dương đóng vai trò thiết yếu, đặc biệt tại các cộng đồng ven biển – nơi chịu tác động trực tiếp từ suy thoái môi trường biển. Việc nâng cao hiểu biết và hành động của thế hệ trẻ sẽ góp phần xây dựng mối quan hệ bền vững và tôn trọng giữa con người với đại dương.

Chiến dịch là một phần trong khuôn khổ dự án khu vực của UNESCO mang tên “Bảo tồn Đại dương của chúng ta: Xây dựng mối quan hệ lành mạnh với đại dương thông qua Giáo dục vì Sự phát triển Bền vững tại Việt Nam”, với sự tài trợ của Fast Retailing Co., Ltd., công ty mẹ của UNIQLO.

Dự án được triển khai tại Thái Lan, Indonesia và Việt Nam từ năm 2024-2025, nhằm tăng cường hiểu biết về đại dương cho trẻ em và thanh thiếu niên, góp phần đào tạo thế hệ lãnh đạo tương lai vì sự phát triển bền vững.

Tại Việt Nam, UNESCO phối hợp với VNIES, Ban quản lý Khu Dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm – Hội An (tỉnh Quảng Nam) và Khu Dự trữ sinh quyển Rừng ngập mặn Cần Giờ (TP Hồ Chí Minh) để triển khai thí điểm các tài liệu giáo dục về đại dương được phát triển trong khuôn khổ dự án tại các trường học địa phương.

Hoạt động hợp tác này cũng bao gồm tập huấn cho giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục, tổ chức các chương trình truyền thông và học tập trải nghiệm nhằm nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành động bảo vệ môi trường biển trong cộng đồng.

Nhằm hưởng ứng ngày Đại dương Thế giới 8/6, chiến dịch “Đại dương xanh – Tương lai xanh” được thiết kế nhằm nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành động tích cực trong học sinh, thanh thiếu niên và cộng đồng về bảo vệ môi trường biển.

Chiến dịch đồng thời khuyến khích các sáng kiến sáng tạo của giới trẻ thông qua các hoạt động nghệ thuật và truyền thông, tạo ra không gian đối thoại cởi mở và lan tỏa mạnh mẽ thông điệp bảo vệ đại dương trên các nền tảng số.

Giáo dục vì sự phát triển bền vững cần được lồng ghép một cách thiết thực vào các hoạt động giáo dục ngay từ cấp học sớm, nhằm khơi dậy nhận thức và hình thành thói quen hành động có trách nhiệm ở học sinh.

Xuất phát từ định hướng này, các hoạt động trọng tâm của chiến dịch sẽ được triển khai bao gồm: Cuộc thi vẽ tranh “Vẽ tương lai biển - Viết tương lai em” dành cho học sinh tiểu học và trung học cơ sở; chuỗi nội dung giáo dục đại dương được thiết kế sinh động thông qua các video và minigame tương tác; và các buổi talkshow trực tuyến với sự tham gia của các chuyên gia trong lĩnh vực môi trường và giáo dục.