Gửi bình luận
Khói bốc lên từ cuộc không kích của Israel vào khu phức hợp ở Thành phố Gaza ngày 11/5/2021. Ảnh: AFP
Điều đặc biệt quan trọng là hội nghị Jeddah đã hoan nghênh quyết định của Hội đồng Liên đoàn Ả Rập khôi phục chiếc ghế của Damascus tại AL và cho rằng việc Syria trở lại AL sẽ góp phần vãn hồi ổn định, duy trì sự toàn vẹn lãnh thổ và nối lại vai trò tự nhiên của Syria trong khu vực và thế giới là vì lợi ích chung và quan hệ anh em đoàn kết tất cả các dân tộc Ả Rập.
Hội nghị cam kết hợp tác với chính phủ của Tổng thống B. Al-Assad nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng ở Syria thông qua đối thoại, đồng thời giúp Syria giải quyết các vấn đề nhân đạo, hồi hương người tị nạn và tái thiết đất nước.
Ngoài ra, hội nghị Jeddah đã thảo luận các cuộc xung đột khác ở Sudan,Yemen, Libya, Somalia, khủng hoảng chính phủ ở Liban và khẳng định sẽ cùng nhau hợp tác để tìm ra giải pháp cho các vấn đề này.
Tuyên bố giá cao các cố gắng của của Ả-rập Saudi trong quá trình hòa giải giữa các nước Ả Rập, vượt qua mọi trở ngại trong suốt một năm qua để tổ chức thành công hội nghị thượng đỉnh Ả Rập lần thứ 32 tại Jeddah. Đặc biệt, với sự chủ trì của Quốc vương Salman bin Abdulaziz và Thái tử Mohammed bin Salman, một loạt sáng kiến nhằm thúc đẩy hành động chung của Ả Rập trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội và môi trường đã được thông qua.
Mặc dù Hội nghị thượng đỉnh Jeddah đã thỏa thuận đưa Syria trở lại AL, một số nước vẫn bảo lưu. Để tiến tới bình thường hóa quan hệ hoàn toàn, hội nghị đã đề ra nguyên tắc "từng bước", có nghĩa là Syria phải giải quyết ba vấn đề nổi cộm trước khi bình thường hóa với tất cả các nước Ả Rập.
Thứ nhất, Damascus phải giảm dần ảnh hưởng của Iran ở Syria. Trong những tuần qua, người ta nhận thấy nhiều cờ của Iran và lực lượng dân quân Shiite đã giảm rất nhiều tại các thành phố Syria. Các nhà quan sát cho đây được hiểu ngầm là một sự đáp ứng tích cực của Syria.
Vấn đề thứ hai gây rắc rối cho Jordan và các nước vùng Vịnh là buôn lậu ma túy được sản xuất và xuất khẩu từ Syria, đặc biệt là thuốc "Captagon". Hiện nay, Syria là nước sản xuất và trung chuyển ma túy lớn nhất tại Trung Đông và đây là vấn đề nhức nhối trong quan hệ giữa các nước Ả Rập với Syria. Không phải ngẫu nhiên, ngày sau khi kết thúc hội nghị ngoại trưởng các nước Ả Rập đầu tháng 5/2023 đồng ý đưa Syria trở lại AL và trước hội nghị thưởng đỉnh Jeddah, Jordan đã cho máy bay ném bom phá hủy nhà máy sản xuất "Captagon" ở As-Suwayda trên biên giới Syria, nơi Amman coi là trung tâm buôn lậu ma túy lớn nhất khu vực.
Hầu hết các viên thuốc Captagon giả được sản xuất tại Syria và Lebanon. Ảnh: Reuters/Nikolay Doychinov
Vấn đề thứ ba là Jordan, Lebanon và Thổ Nhĩ Kỳ đang phải cưu mang hàng triệu người tị nạn Syria kể từ năm 2011. Theo Liên Hợp Quốc, Syria vẫn đang phải đối phó với cuộc khủng hoảng di cư lớn nhất thế giới, với hơn 13 triệu người buộc phải chạy trốn ra nước ngoài hoặc phiêu bạt bên trong Syria. Những người này, đặc biệt là những người đã tham gia chống chính phủ sống tại các vùng do lực lượng đối lập kiểm soát, rất lo lắng về hệ quả khi trở về. Các nước Ả Rập yêu cầu chính quyền Syria phải tiếp nhận trở lại phần lớn những người tị nạn này và đảm bảo ổn định cuộc sống cho họ.
Ngoại trưởng Syria Faisal Mekdad đã hứa sẽ cố gắng giải quyết ổn thỏa vấn đề này trong thời gian sớm nhất.
Phong trào "Mùa xuân Ả Rập" đã gây ra nhiều bất ổn về chính trị, kinh tế, an ninh và thậm chí cả văn hóa cho các nước Ả Rập. Hậu quả nghiêm trọng nhất là sự trỗi dậy của các tổ chức khủng bố, sự sụp đổ của nhà nước dẫn đến các cuộc nội chiến ở nhiều nơi, làn sóng người tị nạn khổng lồ và sự can thiệp của nước ngoài vào công việc nội bộ của các nước Ả Rập. Các nước Ả Rập muốn tìm cách để thoát khỏi các di sản tiêu cực này.
Nổi bật nhất là quyết định đưa Syria trở lại AL sau 12 năm lạnh nhạt. Quyết định này không đơn thuần là nhằm khôi phục tình đoàn kết Ả Rập, mà còn có ý nghĩa lớn hơn là nhằm giải quyết các hậu quả của "Mùa xuân Ả Rập", đặc biệt là cuộc chiến chống khủng bố, người tị nạn và buôn bán ma túy. Chính vì lẽ đó các nước Ả Rập đã đạt được đồng thuận nhanh chóng về việc chấm dứt cô lập Syria. Điều này thể hiện mong muốn của các nước Ả Rập chấm dứt tình trạng chia rẽ do sự khác biệt quan điểm về "Mùa xuân Ả Rập".
Về phần mình, việc Syria trở lại AL cũng phù hợp với lợi ích của các nước Ả Rập trong tiến trình rũ bỏ các tàn dư của "Mùa Xuân Ả Rập". Phát biểu tại hội nghi thượng đỉnh Jeddah, Tổng thống B. Al-Assad khẳng định bản sắc Ả Rập của Syria và chống lại sự can thiệp của bên ngoài.
Việc đưa Syria trở lại Liên đoàn Ả Rập là dấu mốc quan trọng trên con đường khôi phục tình đoàn kết Ả Rập. Tuy nhiên, đây mới chỉ là bước đầu. Trong bối cảnh tình hình khu vực và thế giới đầy biến động, phía trước còn rất nhiều vấn đề hết sức phức tạp và thách thức mới đòi hỏi các nước Ả Rập phải chung tay giải quyết.
