Theo đại biểu đoàn Đồng Tháp, dù chọn câu trả lời nào thì rõ ràng đang có vấn đề lãng phí nguồn nhân lực ở khu vực sử dụng ngân sách Nhà nước. Có thể khẳng định, chủ trương tinh giản là đúng nhưng dường như kết quả thu lại là: Chúng ta đang giảm mà chưa bảo đảm được độ tinh. Vì đối tượng tinh giản chủ yếu tập trung ở những người nghỉ hưu đúng tuổi, chuyển công tác. Chúng ta chưa tinh giản được những người cần đưa ra khỏi bộ máy, đó là bộ phận “sáng cắp ô đi, tối cắp ô về”, có vị trí nhưng khó bố trí việc làm.
“Thực tế, càng tinh giản biên chế thì áp lực công việc đối với những người làm được việc càng lớn. Công việc chủ yếu đang tập trung vào những người làm được việc. Trong khi bộ phận này, có thể họ ít cơ hội để thăng tiến. Ngạch, bậc lương vẫn theo thâm niên, bằng cấp chứ không theo vị trí việc làm và mức độ cống hiến. Đó chính là nguyên nhân khiến cho lực lượng cán bộ, công chức rời khu vực công sang khu vực tư để tìm một môi trường làm việc tốt hơn, có cơ hội thăng tiến nhanh hơn và chế độ lương bổng cao hơn” – bà Hoa nhìn nhận.
Đại biểu đoàn Đồng Tháp nhấn mạnh, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, tinh giản biên chế để khắc phục tồn tại bộ máy hành chính cồng kềnh, hoạt động chưa thực sự hiệu quả là chủ trương đúng. Chỉ tiêu tinh giản ít nhất 5% biên chế cán bộ, công chức và ít nhất 10% viên chức hưởng lương từ ngân sách Nhà nước trong 5 năm tới cần phải được làm khẩn trương. Song vấn đề đặt ra là, làm thế nào cho khoa học.
Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn – Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, nhiều đại biểu chất vấn Bộ trưởng Bộ Nội vụ về việc tinh giản biên chế viên chức, trong đó có viên chức ngành Giáo dục. Bà Vương Thị Hương – Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Giang nêu thực trạng: Hiện việc thực hiện tinh giản ít nhất 10% biên chế viên chức hưởng lương từ ngân sách chưa tính tới yếu tố vùng miền và chủ yếu tập trung vào lĩnh vực giáo dục, y tế.
Do tỷ lệ biên chế 2 ngành này chiếm trên 90% tổng biên chế viên chức của các địa phương. Trong khi các tỉnh miền núi, biên giới, với đặc thù về vị trí địa lý, địa hình, điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn nên việc đẩy mạnh cơ chế tự chủ cũng như thực hiện xã hội hóa 2 lĩnh vực này rất khó thực hiện, dẫn đến ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi người dân và sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Ngoài ra, việc cào bằng chỉ tiêu giảm 10% biên chế dẫn đến nhiều hạn chế, bất cập. Có ý kiến cho rằng, cần thống nhất phân bổ tỷ lệ tinh giản biên chế viên chức giai đoạn 2022 - 2026 theo hướng chia theo từng khu vực vùng, miền và không cào bằng. Đối với các tỉnh miền núi biên giới tỷ lệ tinh giản từ 3 - 5%.
Cô trò Trường Tiểu học Vĩnh Tuy (Hai Bà Trưng, Hà Nội). |
Theo ông Tao Văn Giót – Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lai Châu, báo cáo của Bộ trưởng Bộ Nội vụ chỉ ra rằng còn tình trạng tinh giản biên chế cơ học, cào bằng giữa các địa phương, đơn vị, lĩnh vực. Điều này dẫn đến thiếu cục bộ một số lĩnh vực, địa phương. Từ thực trạng trên, ông Giót đề nghị Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết đâu là nguyên nhân chính, giải pháp giải quyết vấn đề này. Trong thời gian tới, giải quyết thế nào và bao giờ thì giải quyết. Đây cũng là nội dung mà bà Vương Thị Hương chất vấn Bộ trưởng.
Trao đổi về thực trạng trên, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh, phải có hệ thống thể chế để cải cách lại tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế. Đồng thời, quan tâm, rà soát hệ thống thể chế để chúng ta đổi mới công tác tuyển dụng, sử dụng, quản lý, đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, bố trí cán bộ, công chức, viên chức. Qua đó, bảo đảm công khai, công bằng, dân chủ, chất lượng, hiệu quả hơn nữa. Đồng thời, sớm xây dựng chính sách thu hút, trọng dụng người tài, có chuyên gia trong các ngành, lĩnh vực của cơ quan Nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó có lĩnh vực giáo dục.
Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, giai đoạn vừa qua chúng ta ghi nhận nỗ lực của cả hệ thống chính trị, bởi chưa bao giờ chúng ta làm việc sắp xếp tổ chức, bộ máy và giảm biên chế được như vậy. Chúng ta giảm được 10,01% biên chế công chức. Giảm được 11,67% biên chế viên chức hưởng lương từ ngân sách Nhà nước. Từ đó, góp phần quan trọng vào việc tinh gọn đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, giảm được số người hưởng lương từ ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Nội vụ thẳng thắn nhìn nhận, giai đoạn vừa qua đúng là có tình trạng cào bằng và một mặt nào đó vẫn giảm theo hướng cơ học.
Ông Lưu Bá Mạc – Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lạng Sơn đề xuất, cần xem xét, điều chỉnh lộ trình, phương án cắt giảm 10% biên chế sự nghiệp hưởng lương từ ngân sách Nhà nước giai đoạn 2021 - 2030 một cách phù hợp, linh hoạt và hiệu quả hơn. Trong đó, cần gắn với tình hình thực tiễn của mỗi địa phương trong từng năm và bảo đảm mục tiêu đủ số lượng người làm việc và đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Nhất là đối với biên chế sự nghiệp giáo dục và đào tạo, gắn với định mức, số lượng giáo viên mỗi cấp học.