Thứ hai, hiện nay để phát huy quyền tự chủ đại học, Luật Giáo dục Đại học quy định tại Điều 67 như sau: “Cơ sở giáo dục đại học công lập được sử dụng tài sản công vào việc kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết theo quy định của pháp luật nhằm mục đích phát triển giáo dục đại học, theo nguyên tắc bảo toàn và phát triển, phù hợp với môi trường giáo dục”.
Quy định này thực ra không chỉ áp dụng đối với cơ sở GDĐH công lập mà áp dụng chung đối với các đơn vị sự nghiệp công lập theo các Điều 55, 56, 57 và 58 của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công. Theo đó, đất và tài sản gắn liền với đất nếu chưa sử dụng hết công suất thì được sử dụng vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết. Đây là những quy định rất quan trọng để phát huy quyền tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập nhằm mục đích nâng cao chất lượng hoạt động của mình.
Tuy nhiên, việc thực hiện quy định này hiện còn rất khó khăn do chưa được làm rõ trong pháp luật về đất đai. Hiện, các quy định trong Dự thảo về quyền và nghĩa vụ của các tổ chức trong nước sử dụng đất mới chỉ đề cập đến quyền của các đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư (Điều 43) và đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm (Điều 44).
Quyền của các đơn vị sự nghiệp công lập nói chung chưa được đề cập đến, vì vậy cần xem xét làm rõ quyền của các đơn vị sự nghiệp công lập trong việc sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, nếu chưa sử dụng hết công suất, thì được sử dụng vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết.
Cần có quy định về quyền và nghĩa vụ của cơ sở ngoài công lập được nhà nước giao đất. Ảnh minh họa. |
Ở nước ta, để khắc phục mâu thuẫn cơ bản giữa một bên là yêu cầu ngày càng cao về số lượng và chất lượng trong lĩnh vực dịch vụ công với một bên là sự hạn hẹp của ngân sách nhà nước, Đảng và Nhà nước đã có chủ trương đẩy mạnh xã hội hóa trong lĩnh vực dịch vụ công.
Văn bản pháp lý đầu tiên là Nghị quyết 90-CP ngày ngày 21 tháng 8 năm 1997 về phương hướng và chủ trương xã hội hóa các hoạt động giáo dục, y tế, văn hóa, trong đó chính sách đất đai đã được đề cập đến trong phạm vi chính sách khuyến khích xã hội hóa. Từ đó đến nay suốt hơn 35 năm đổi mới, chính sách xã hội hóa không ngừng được điều chỉnh, bổ sung, cập nhật để hình thành hệ thống các cơ sở ngoài công lập ngày càng góp phần tích cực vào việc cung ứng các dịch vụ giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường có chất lượng đến người dân.
Chính sách khuyến khích xã hội hóa đã được thực tiễn xác nhận và vị trí, vai trò của các cơ sở ngoài công lập đã được khẳng định. Vì vậy, trong Dự thảo cần xem xét bổ sung ba nội dung sau.
Thứ nhất là trong liệt kê danh sách các người sử dụng đất cần bổ sung các cơ sở ngoài công lập hoạt động không vì lợi nhuận (không thể đánh đồng các cơ sở này với các tổ chức kinh tế).
Thứ hai, cần luật hóa các chính sách về đất đai đã được áp dụng cho các cơ sở này suốt thời gian qua, mà cụ thể là chính sách sau đây: Nhà nước có nhiệm vụ giao đất, cho thuê đất đã hoàn thành giải phóng mặt bằng đối với cơ sở thực hiện xã hội hóa phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; có chính sách hỗ trợ kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng đối với các dự án đầu tư trong lĩnh vực xã hội hóa đã tự thực hiện công tác đền bù, giải phóng mặt bằng (Khoản 3 Điều 4, NĐ 69 ngày 30 tháng 05 năm 2008 về chính sách khuyến khích XHH đối với các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, dạy nghề, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường).
Thứ ba, cần có quy định về quyền và nghĩa vụ của cơ sở ngoài công lập được nhà nước giao đất.