Gửi bình luận
Đầu tư giáo dục vùng biên không chỉ là nâng cao dân trí, mà còn là “đầu tư cho tương lai” của đất nước.
Với các trường nội trú liên cấp, học sinh được học tập liên tục, phát triển kỹ năng sống và được nuôi dưỡng bản sắc văn hóa dân tộc - những nền tảng then chốt để bảo vệ biên cương vững chắc.
Bộ Chính trị đã thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông dân tộc nội trú liên cấp tiểu học và THCS tại 248 xã biên giới đất liền. Đây là quyết sách có ý nghĩa chiến lược, không chỉ tạo điều kiện nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực tại chỗ, mà còn góp phần củng cố an ninh - quốc phòng và thắt chặt tình đoàn kết ở khu vực biên cương của Tổ quốc.
Các xã biên giới đất liền phần lớn là nơi sinh sống của đồng bào dân tộc thiểu số, điều kiện khó khăn, giao thông cách trở. Ở những địa phương này thường chịu tác động mạnh của thời tiết khắc nghiệt, khoảng cách xa trường, thiếu giáo viên và trang thiết bị. Không ít em bỏ học sớm để phụ giúp gia đình hoặc vì không đủ điều kiện theo học lên cấp cao hơn.
Vì thế, khi các trường phổ thông dân tộc nội trú liên cấp được xây dựng ngay tại địa phương, học sinh sẽ có môi trường học tập liên tục từ tiểu học đến THCS, được bảo đảm chỗ ở, ăn uống và sinh hoạt trong điều kiện an toàn, nền nếp. Tôi cho rằng, mô hình nội trú không chỉ giải quyết bài toán đi lại, mà còn tạo điều kiện cho các em tiếp cận chương trình giáo dục toàn diện, rèn luyện kỹ năng sống, tiếp thu tri thức mới. Qua đó mở rộng cơ hội học lên THPT, cao đẳng, đại học.
Về lâu dài, chính sách này sẽ góp phần hình thành đội ngũ trí thức trẻ ngay tại vùng biên, giúp địa phương chủ động nguồn nhân lực có trình độ, hiểu biết văn hóa - xã hội, am hiểu phong tục tập quán và đặc thù của cộng đồng, những yếu tố then chốt để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững, giảm chênh lệch vùng miền.
Ngoài ý nghĩa giáo dục, theo tôi các trường nội trú còn là “cầu nối” gắn kết giữa cộng đồng các dân tộc, góp phần giữ gìn và lan tỏa bản sắc văn hóa, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Môi trường học tập tập trung cũng giúp việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, giáo dục quốc phòng - an ninh, bồi dưỡng tình yêu quê hương, đất nước và tăng cường ý thức bảo vệ biên cương hiệu quả hơn.
Ở góc độ an ninh - quốc phòng, việc chăm lo giáo dục cho con em đồng bào vùng biên là “đầu tư cho tương lai” với ý nghĩa chiến lược. Khi thế hệ trẻ được học tập, có tri thức, kỹ năng, họ sẽ trở thành những công dân có trách nhiệm, gắn bó với quê hương, góp phần xây dựng “phên giậu” vững chắc của Tổ quốc. Đồng thời, trường học nội trú ở vùng biên còn là điểm tựa tinh thần, tạo sự yên tâm cho người dân bám đất, bám bản, ổn định cuộc sống.
Tôi kỳ vọng chủ trương của Bộ Chính trị sẽ tạo chuyển biến mạnh mẽ ở những vùng khó khăn nhất của đất nước. Song để chính sách đi vào cuộc sống, cần đồng bộ các giải pháp: Bảo đảm chất lượng đội ngũ giáo viên; đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị; chú trọng nội dung giáo dục phù hợp với đặc thù vùng miền; đồng thời huy động sự tham gia của toàn xã hội, nhất là các lực lượng vũ trang và chính quyền địa phương trong việc hỗ trợ, quản lý, vận hành mô hình trường nội trú.
Có thể nói, đầu tư cho giáo dục vùng biên không chỉ là thực hiện công bằng xã hội, mà còn củng cố “thế trận lòng dân”, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững, hội nhập và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Là nhà giáo trưởng thành từ cộng đồng dân tộc thiểu số, tôi thấu hiểu sâu sắc ước mơ thầm lặng và cả nỗi niềm trăn trở của học sinh, phụ huynh ở những vùng còn nhiều khó khăn. Các em không chỉ thiếu thốn về vật chất, mà còn chịu nhiều thiệt thòi về cơ hội phát triển tinh thần, nuôi dưỡng tâm hồn.
Điểm sáng giá nhất và cũng là linh hồn của chủ trương không nằm ở quy mô đầu tư, mà ở việc kiến tạo nên những “tổ ấm” thực sự cho học sinh. “Tổ ấm” ở đây mang một ý nghĩa toàn diện. Đó không chỉ là nơi có đủ cơm ăn, áo mặc, có mái nhà che mưa che nắng mà còn là môi trường an toàn về thể chất, an yên về tinh thần, nơi mỗi đứa trẻ đều cảm nhận được sự quan tâm, chăm sóc và tôn trọng.
Dưới mái trường nội trú, các em sẽ được chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng một cách khoa học - điều mà nhiều gia đình chưa có điều kiện thực hiện. Gánh nặng về chặng đường đến trường đầy bất trắc sẽ được trút bỏ, thay vào đó là sự thảnh thơi để chuyên tâm vào việc học.
Hơn thế nữa, mô hình nội trú tạo ra “thời gian vàng” cho sự phát triển toàn diện. Các em có thời gian và không gian để tham gia các hoạt động thể thao, văn nghệ, đọc sách, sinh hoạt câu lạc bộ. Đây chính là môi trường lý tưởng để rèn luyện kỹ năng sống, giao tiếp, làm việc nhóm và nuôi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp như lòng nhân ái, sự sẻ chia, tinh thần tự lập.
Thầy, cô giáo không chỉ đơn thuần dạy chữ, mà còn trở thành cha, mẹ thứ hai, những người bạn đồng hành, lắng nghe và định hướng cho các em. Mục tiêu của chúng ta là xây dựng nên những “trường học hạnh phúc” - nơi mỗi ngày đến trường của các em là một ngày vui.
Bên cạnh đó, những ngôi trường này còn mang trong mình một sứ mệnh đặc biệt cao cả: Trở thành trung tâm bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa độc đáo của mỗi dân tộc. Trong bối cảnh hội nhập, việc giữ gìn văn hóa cội nguồn cho thế hệ trẻ là nhiệm vụ cấp thiết. Trường học chính là nơi lý tưởng nhất để thực hiện điều đó.
Chúng ta có thể lồng ghép các làn điệu dân ca, câu chuyện cổ tích, lịch sử địa phương vào chương trình giảng dạy; thành lập các câu lạc bộ, chế tác nhạc cụ dân tộc, mời nghệ nhân trong làng đến truyền dạy. Việc tổ chức các lễ hội truyền thống ngay trong khuôn viên trường sẽ giúp các em hiểu, yêu và tự hào về văn hóa dân tộc mình. Một đứa trẻ hiểu về cội nguồn sẽ có nền tảng tinh thần vững chắc, đủ tự tin để vươn ra thế giới mà không đánh mất bản sắc của riêng mình.
Để những “tổ ấm” này thực sự bền vững và lan tỏa giá trị, theo tôi, cần có giải pháp thực thi mang tính chiều sâu. Trước hết, phải xây dựng được đội ngũ nhà giáo giỏi về chuyên môn, giàu lòng yêu trẻ, am hiểu tâm lý và văn hóa địa phương. Cần có chương trình đào tạo, bồi dưỡng đặc thù cho đội ngũ này.
Chương trình giáo dục cần được thiết kế “mở”, linh hoạt, cho phép tích hợp hài hòa giữa kiến thức phổ thông quốc gia và giá trị văn hóa bản địa. Cần thắt chặt sợi dây liên kết ấm áp tình người giữa ba bên: Nhà trường - Gia đình - Cộng đồng, trong đó có vai trò quan trọng của già làng, trưởng bản và lực lượng bộ đội biên phòng, để cùng nhau tạo ra vòng tay lớn, che chở và nâng bước các em bay cao, bay xa.
Đầu tư cho giáo dục vùng biên là chủ trương lớn, thể hiện tầm nhìn và bản chất nhân văn của Đảng, Nhà nước. Dù vậy, cần thẳng thắn nhìn vào những thách thức cố hữu mà giáo dục nơi đây đối mặt.
Thực trạng giáo dục vùng biên còn nhiều bất cập nghiêm trọng. Nhiều điểm trường trong tình trạng tạm bợ, xuống cấp, không đủ sức chống chọi với thời tiết khắc nghiệt. Học sinh phải vượt hàng chục cây số đường rừng núi hiểm trở, đến lớp trong mệt mỏi, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tiếp thu bài giảng.
Tình trạng thiếu thốn trang thiết bị dạy học trở thành rào cản lớn khi triển khai Chương trình GDPT 2018, đào sâu thêm khoảng cách về chất lượng so với vùng thuận lợi. Đáng lo ngại, đội ngũ giáo viên vừa thiếu về số lượng, vừa đối mặt với vô vàn áp lực trong công việc và đời sống. Tất cả những rào cản này đang bào mòn nỗ lực của thầy và trò, tác động tiêu cực đến tỷ lệ chuyên cần và chất lượng giáo dục, gia tăng nguy cơ tái nghèo.
Trong bối cảnh đó, chủ trương của Bộ Chính trị về việc đầu tư xây dựng 248 trường phổ thông dân tộc nội trú liên cấp là quyết sách mang tính bước ngoặt chiến lược và giải pháp tổng thể, thể hiện sự thay đổi về tư duy, chuyển từ giải quyết vấn đề đơn lẻ sang kiến tạo mô hình phát triển toàn diện, phù hợp đặc thù vùng biên. Việc học sinh được học tập, ăn ở, sinh hoạt tập trung tại trường sẽ giải quyết triệt để nỗi lo về đường sá. Quan trọng hơn, nó tạo ra môi trường giáo dục lý tưởng, nơi các nguồn lực được tập trung để phát huy hiệu quả cao nhất.
Tác động của chủ trương mang tính đa chiều và có ý nghĩa sâu rộng. Về an sinh xã hội và kinh tế, đây là chính sách đầu tư vào vốn con người hiệu quả nhất. Khi gánh nặng đưa đón con cái được san sẻ, các bậc phụ huynh, đặc biệt phụ nữ, sẽ được giải phóng sức lao động, có thêm điều kiện tham gia sản xuất, phát triển kinh tế hộ gia đình.
Về dài hạn, chủ trương này chính là “ươm mầm” cho nguồn nhân lực chất lượng cao tại chỗ. Những học sinh được đào tạo bài bản hôm nay sẽ trở thành thế hệ kỹ sư, bác sĩ, giáo viên, và trở thành nguồn cán bộ cốt cán của địa phương trong tương lai. Họ là những người am hiểu sâu sắc văn hóa, điều kiện quê hương, động lực cốt lõi để thay đổi bộ mặt kinh tế - xã hội, thực hiện thành công các chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững.
Về an ninh quốc phòng, đầu tư cho giáo dục vùng biên chính là đầu tư cho sự ổn định và vững chắc của phên giậu Tổ quốc. Một cộng đồng có dân trí cao, đời sống ấm no sẽ có niềm tin vững chắc vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.
Để một chủ trương đúng đắn phát huy tối đa hiệu quả, quá trình triển khai cần quyết liệt, đồng bộ. Cần có sự quy hoạch tổng thể, gắn xây dựng trường học với phát triển hạ tầng giao thông, điện, nước và Internet.
Quan trọng nhất phải có cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội để thu hút, giữ chân và phát triển đội ngũ giáo viên, xem họ như những “chiến sĩ” trên mặt trận văn hóa nơi biên cương. Đồng thời, cần đẩy mạnh xã hội hóa, huy động sự vào cuộc của toàn xã hội, đặc biệt các doanh nghiệp, để cùng Nhà nước chăm lo cho sự nghiệp trồng người cao cả.
Nâng cao dân trí giúp người dân tăng sức đề kháng trước các hoạt động phá hoại và luận điệu xuyên tạc của thế lực thù địch. Đời sống ổn định giúp người dân an cư, bám trụ nơi biên cương. Một đường biên giới ổn định phải được xây dựng trên nền tảng của những ngôi làng ấm no, những người dân có tri thức. - Ông Ông Đỗ Huy Khánh.
