Đề cập cách thức rút BHXH 1 lần, chị Phạm Thị Thủy Tiên, CN Công ty FAPV (KCX Tân Thuận, quận 7, TP HCM), cho biết chị chọn phương án 1 - giữ nguyên quy định hiện hành.
Theo chị Tiên, đa số NLĐ khi nghỉ việc thường chọn rút BHXH 1 lần để có số vốn làm ăn hoặc giải quyết khó khăn đột xuất. "Ai cũng muốn hưởng lương hưu nhưng hoàn cảnh khiến chúng tôi không có lựa chọn nào khác ngoài việc rút BHXH 1 lần" - chị bày tỏ.
Ông Huỳnh Tấn Tài, Chủ tịch Công đoàn Công ty Hong Ik Vina (KCX Tân Thuận, quận 7), cũng chọn phương án 1. Theo ông, bất cứ NLĐ nào cũng mong muốn làm đến tuổi nghỉ và được nhận lương hưu để cuộc sống đỡ khó khăn, vất vả. Tuy nhiên, đây chỉ là mong ước bởi thực tế khác xa. Khi NLĐ bị mất việc làm, phải nghỉ việc ở tuổi 40-50 thì họ chỉ rút BHXH 1 lần để giải quyết khó khăn trước mắt như nợ nần, chữa bệnh, làm kế sinh nhai…
"Họ lấy gì để tiếp tục đóng BHXH khi đang không có việc làm? Nếu chỉ được rút 50% thì số tiền rất thấp, họ không giải quyết được gì. Thêm vào đó, nếu đủ 20 năm đóng BHXH thì NLĐ nào đợi được đến tuổi 60 để nhận được lương hưu?" - ông Tài băn khoăn.
Bà Bùi Thị Kim Thu, Trưởng Phòng Nhân sự Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Thiên Long Long Thành (Đồng Nai) - doanh nghiệp đang sử dụng khoảng 1.000 lao động, cho biết trước đây, số NLĐ nghỉ việc với mục đích hưởng BHXH 1 lần ít. Từ khi có thông tin về việc giảm số năm đóng BHXH để hưởng lương hưu xuống còn 15 năm, NLĐ rủ nhau nghỉ việc để hưởng BHXH 1 lần tăng cao. Dù công ty đã tuyên truyền song từ tháng 2-2023 đến nay, khoảng 50-60 người đã xin nghỉ và dự kiến tình trạng này sẽ tiếp tục tăng.
Theo bà Thu, NLĐ đa phần khó khăn, khó thể làm việc đến tuổi nghỉ hưu vì nhiều lý do. Họ tính toán sau khi nghỉ việc sẽ xin làm thời vụ, hưởng bảo hiểm thất nghiệp và sau 1 năm sẽ hưởng BHXH 1 lần để có vốn tạo kế sinh nhai. Do vậy, số đông sẽ đồng tình với phương án 1 và lý do hưởng BHXH của NLĐ là chính đáng.
Bà Thu nhìn nhận: "Bản thân NLĐ cũng biết tự cân nhắc làm thế nào là tốt cho cuộc sống của họ. Thế nên, hãy để họ được lựa chọn sử dụng khoản đóng BHXH sao cho phù hợp với hoàn cảnh của mình".
Làm rõ mục đích giữ lại 50%
Đề cập 2 phương án rút BHXH 1 lần mà Bộ LĐ-TB-XH đề xuất, thạc sĩ Nguyễn Thị Hồng, giảng viên Khoa Luật - Trường Đại học Mở TP HCM, cho rằng đa số NLĐ sẽ chọn phương án 1 là giữ nguyên quy định hiện hành. Nguyên nhân là do đời sống NLĐ còn nhiều khó khăn, tuổi nghề ngắn, trong khi tuổi nghỉ hưu tăng cao, thời gian chờ hưởng lương hưu kéo dài.
Với phương án 2, theo bà Hồng, cơ quan soạn thảo nên nêu rõ mục đích việc giữ lại 50%. Hướng sử dụng phần quỹ giữ lại như thế nào? Quyền lợi hưởng của NLĐ ra sao, nhất là người có thời gian tham gia ngắn mà không có điều kiện tham gia BHXH tiếp?
Thêm vào đó, cần phân loại đối tượng NLĐ tương ứng với mức hưởng theo thời gian đã đóng, nhóm ngành nghề hoặc trường hợp đặc biệt. Chẳng hạn, ngoài đối tượng bị ung thư, bệnh hiểm nghèo, suy giảm sức lao động trên 81%, đi nước ngoài định cư, nếu NLĐ có hoàn cảnh thật sự khó khăn (có xác nhận của địa phương) thì sẽ được giải quyết hưởng 100% BHXH 1 lần.