Gửi bình luận
Đài quan sát Vera C. Rubin vừa công bố hình ảnh đầu tiên, trong đó bao gồm một khung cảnh "choáng ngợp" với 10 triệu thiên hà trong và xung quanh Cụm thiên hà Virgo. Dưới đây là sáu hình ảnh ngoạn mục ẩn giấu trong bức ảnh lớn đến mức khó tin này.
Vào thứ Hai (23 tháng 6), đài quan sát Vera C. Rubin được mong đợi từ lâu đã công bố những hình ảnh đầu tiên, khiến cả thế giới mê mẩn với một trong những bức ảnh không gian chi tiết nhất từng được chụp.
Sử dụng chiếc máy ảnh kỹ thuật số lớn nhất thế giới, đài quan sát Rubin sẽ dành 10 năm tới để quan sát toàn bộ bầu trời đêm. Và trong lần ra mắt ấn tượng của kính thiên văn này, nhóm nghiên cứu đã công bố một bức ảnh tuyệt đẹp ghi lại hơn 10 triệu thiên hà trong và xung quanh cụm thiên hà Virgo - một cụm thiên hà lớn nằm cách Trái Đất khoảng 55 triệu năm ánh sáng, thuộc chòm sao Virgo.
Toàn bộ bức ảnh có độ phân giải 3.200 megapixel, lớn và chi tiết đến mức vượt quá khả năng tiếp nhận bằng mắt thường, theo lời của các nhà khoa học tại buổi họp báo ngày thứ Hai. May mắn thay, nhóm dự án Rubin đã cung cấp một phiên bản có thể phóng to và tìm kiếm trên website của họ.
Để bắt đầu khám phá bức ảnh khổng lồ này, bạn có thể tham gia chuyến tham quan trực tuyến miễn phí mang tên “kho báu vũ trụ của Rubin.” Chúng tôi đã thử, và dưới đây là những cảnh tượng ngoạn mục nhất. Hãy thử xem bạn có thể phát hiện những viên ngọc vũ trụ nào ẩn hiện trong hình ảnh mang tính đột phá này của Rubin.
Thiên hà xoắn “thiết kế vĩ đại”
(Image credit: NSF–DOE Vera C. Rubin Observatory)
Giống như một chiếc gương vũ trụ khổng lồ, thiên hà xoắn kiểu “thiết kế vĩ đại” Messier 61 (M61) cho các nhà thiên văn cái nhìn về thiên hà Milky Way của chúng ta từ bên ngoài. Với cấu trúc mặt trước hướng về phía Trái Đất - nghĩa là chúng ta có thể nhìn thấy “khuôn mặt” rộng lớn của nó thay vì chỉ thấy rìa phẳng, M61 phô bày các nhánh xoắn ốc rõ nét và một lõi thiên hà sáng chứa lỗ đen siêu nặng. Dù nằm cách Trái Đất khoảng 55 triệu năm ánh sáng, M61 đã được các nhà thiên văn học nghiên cứu hàng trăm năm; theo NASA, thiên hà này lần đầu được phát hiện vào năm 1779 và hiện có thể quan sát bằng kính thiên văn tại nhà. Bạn có thể tìm thấy nó ở phía dưới trung tâm bức ảnh của Rubin về Cụm Virgo, ngay bên dưới một thiên hà xoắn nhỏ hơn và có màu xanh hơn.
Va chạm của ba thiên hà
(Image credit: NSF–DOE Vera C. Rubin Observatory)
Ba thiên hà xoắn đã tiến lại gần nhau hơn mức an toàn ở góc trên bên phải của bức ảnh mới từ Rubin. Dù một số nhánh xoắn ốc vẫn còn có thể nhận thấy, ba thiên hà này đang bị kéo dài ra trong một cuộc giằng co hấp dẫn, chậm rãi sáp nhập thành một cấu trúc khổng lồ. Những cầu vật chất kéo dài giữa các thiên hà bị biến dạng khi chúng từ từ hợp nhất. Những vụ va chạm như vậy khá phổ biến; các nhà khoa học cho rằng thiên hà Milky Way của chúng ta đã từng hợp nhất ít nhất 12 lần trong suốt 12 tỷ năm qua.
Một ngôi sao sáng, gần Trái Đất
(Image credit: NSF–DOE Vera C. Rubin Observatory)
Phần lớn các vật thể trong cụm Virgo nằm xa phía ngoài biên giới thiên hà của chúng ta, nhưng kính thiên văn Rubin cũng đã ghi lại một vài ngôi sao gần hơn trong tầm quan sát. Có thể nhận biết những ngôi sao này nhờ các “tia nhiễu xạ” hình cánh quạt và ánh sáng đỏ nhạt; chúng nằm trong thiên hà Milky Way, gần Trái Đất hơn hàng triệu lần so với cụm Virgo. Những tia nhiễu xạ sắc nét và hào quang quanh sao là hiệu ứng của ánh sáng tán xạ bên trong hệ quang học của kính thiên văn, giúp phân biệt giữa các ngôi sao gần và thiên hà xa.
Một cụm thiên hà khổng lồ
(Image credit: NSF–DOE Vera C. Rubin Observatory)
Các cụm thiên hà là những cấu trúc lớn nhất trong vũ trụ được gắn kết với nhau bằng lực hấp dẫn. Cụm Virgo - chủ thể chính của bức ảnh đầu tiên từ Rubin - chứa khoảng 2.000 thiên hà có quỹ đạo tương đối gần nhau.
Nhưng nếu bạn quan sát kỹ phía xa của hình ảnh, Rubin cho thấy cụm thiên hà trông như thế nào khi nhìn từ bên ngoài. Mỗi đốm sáng mờ, màu cam trong phần này của hình ảnh là một thiên hà chứa hàng tỷ ngôi sao, nằm cách Trái Đất hàng tỷ năm ánh sáng. Những dải khí và bụi mờ nối giữa các thiên hà xa xôi đó. Dù mắt thường không thể phân biệt được, thiên hà của chúng ta cũng thuộc một cụm tương tự gọi là Siêu cụm Virgo (Virgo Supercluster), bao gồm cả Cụm Địa phương (Local Group - nhóm thiên hà có chứa Milky Way) và cụm Virgo.
Cặp thiên hà với "khoảng cách an toàn"
(Image credit: NSF–DOE Vera C. Rubin Observatory)
Hai thiên hà xoắn, giống nhau về hình thái, dường như có sự “tôn trọng không gian cá nhân” rõ ràng; không có dấu hiệu nào cho thấy đang xảy ra va chạm giữa chúng - khác biệt hoàn toàn với những vụ va chạm hỗn loạn ở các phần khác của cụm Virgo. Nguyên nhân là một ảo ảnh thị giác nhỏ. Dù chúng xuất hiện cạnh nhau, thực tế thì một thiên hà nằm sâu hơn trong không gian so với thiên hà còn lại. Theo nhóm Rubin, thiên hà bên phải (NGC 4411) cách Trái Đất khoảng 50 triệu năm ánh sáng, trong khi thiên hà bên trái (NGC 4411b) lại cách xa hơn 70 triệu năm ánh sáng. Với khoảng cách đáng kể giữa chúng - và cả hai đều hướng mặt về Trái Đất - chúng ta được chiêm ngưỡng vẻ đẹp hoàn chỉnh của cả hai.
Một chiếc “bánh kếp vũ trụ”
(Image credit: NSF–DOE Vera C. Rubin Observatory)
Rải rác trong bức ảnh là những tia sáng dài nằm trong những quầng sáng hình cầu. Nếu phóng đủ lớn, bạn sẽ thấy nhiều trong số này là các thiên hà xoắn - nhưng bị nghiêng sang một bên, với mặt phẳng hướng ra phía khác. Không giống như các thiên hà hướng mặt về Trái Đất, chúng ta quan sát những vật thể này như các đĩa phẳng giống chiếc bánh kếp, bao phủ bởi bụi phát sáng. Ngay cả khi nhìn kỹ vào thiên hà này (NGC 4343), bạn cũng sẽ không thấy được các nhánh xoắn của nó. Nhưng bạn có thể thấy một nhân thiên hà hoạt động ở trung tâm - nơi một lỗ đen siêu nặng đang nuốt vật chất vào với vận tốc gần với vận tốc ánh sáng.
R.T
Theo Livescience
