Gửi bình luận
Tù nhân tại trại tập trung Mauthausen. Ảnh: IWM EA
Tù nhân bị ốm hoặc "vô giá trị" với Đức Quốc xã ở Mauthausen không có cơ hội sống sót lâu. Năm 1941, Đức Quốc xã xây dựng một phòng khí độc và các thiết bị khác ở trại Mauthausen để thực hiện các vụ giết người có hệ thống với số lượng lớn tù nhân ốm yếu, "vô giá trị".
Đức Quốc xã phân biệt các tù nhân bằng các màu và chữ viết tắt. Có tù nhân là tội phạm, người chống đối xã hội, đối thủ chính trị, người di cư, người Do Thái...
Dấu hiệu nhận biết được in trên trang phục của các tù nhân. Đây cũng là thứ quyết định cơ hội sống sót của họ. Người bị đánh đấu là người Do Thái có cơ hội sống sót thấp nhất. Bằng cách phân loại tù nhân, Đức Quốc xã khuyến khích sự cạnh tranh giữa các nhóm tù nhân.
Tính mạng của tù nhân trong trại Mauthausen thường xuyên bị đe dọa, cái chết hiện diện khắp nơi. Thiếu dinh dưỡng cộng với điều kiện lao động vất vả khiến các tù nhân gần như kiệt sức. Các phòng giam chật chội và tình trạng vệ sinh kém là nguồn cơn của bệnh truyền nhiễm.
Quân Đức muốn ngăn tình trạng bệnh tật lây lan trong trại nhưng lại không muốn tốn kém về y tế. Chỉ một số tù nhân có đặc quyền được chăm sóc y tế đầy đủ. Số còn lại chủ yếu nhận được sự chăm sóc từ chính các tù nhân có kinh nghiệm hoặc từng là bác sĩ.
Phần lớn tù nhân bị bệnh nặng đều được giữ trong cái gọi là khu vực đặc biệt, sau này được gọi là kho y tế. Họ không thể làm việc nên không nhận được bất kỳ sự chăm sóc y tế nào. Không những vậy, các tù nhân này còn trở thành "chuột bạch" thí nghiệm cho Đức Quốc xã, bị tiêm thuốc độc hoặc bị bỏ rơi đến chết. Thậm chí, một số tù nhân còn bị giảm khẩu phần ăn, xịt nước rồi cho nằm ngoài trời lạnh đến chết.
Mùa xuân năm 1941, Đức Quốc xã bắt đầu chương trình Aktion 14f13, một chiến dịch giết người nhằm vào các tù nhân ốm yếu trong các trại tập trung. Các tù nhân được chuyển tới lâu đài Hartheim, bị giết bằng khí độc CO rồi đem đi hỏa táng. Đáng nói, Aktion 14f13 diễn ra dù Hitler vừa cho dừng Aktion T4 - chương trình "cưỡng tử" nhằm vào người khuyết tật. Khoảng 5.000 tù nhân từ 2 trại tập trung Mauthausen và Gusen, cùng với 3.000 tù nhân khác từ trại Dachau đã bị giết hại tại Hartheim như một phần của chương trình Aktion 14f13.
Vượt ngục
Một khu xử tử ở trại tập trung Mauthausen và một tù nhân bị cắt cụt chân nhưng vẫn sống sót tới khi trại được giải phóng. Ảnh: Mauthausen
Mùa xuân năm 1945, khoảng 2.000 - 5.000 tù nhân bị đưa đến trại tập trung Mauthausen với cái mác tù nhân "K". Đây chủ yếu là các sĩ quan của Liên Xô, những người cố gắng bỏ trốn ở các trại tập trung khác, hoặc các tù binh chính trị. Đức Quốc xã chuyển họ tới đây để xử tử.
Trước tháng 2/1945, 350 tù nhân "K" đã bị xử tử. Phần lớn bị bỏ mặc cho đến chết ở Khu 20, nơi được xây dựng cách biệt với phần còn lại của trại tập trung Mauthausen với hàng rào dây thép gai và một bức tường đá. Các tù nhân ở đây phải ngủ trên sàn lạnh, được cho ít thức ăn nên không có nhiều cơ hội sống sót.
Bị dồn tới bước đường cùng, 500 tù nhân "K" quyết định vượt ngục vào ngày 2/2/1945. Với đá cuội, bình chữa cháy, xà phòng và than đá, họ tấn công các tháp canh. Nhóm tù nhân này còn dùng chăn để vượt qua hàng rào thép gai tích điện.
Một số người sớm gục ngã vì không còn đủ sức lực. Những người khác bị lính canh bắn chết. Hơn 400 người trốn được ra khỏi Khu 20.
Những tù nhân "K" ốm yếu không bỏ trốn bị sát hại ngay đêm đó. Trong khi đó, lính canh mở một cuộc truy lùng quy mô lớn. Gần như toàn bộ trong số hơn 400 người bị bắt lại và giết ngay lập tức.
Khi quân Đồng Minh tiếp cận Mauthausen vào tháng 4/1945, quân Đức Quốc xã tiêu hủy bằng chứng về tội ác tại trại tập trung này. Cuối Thế chiến II, Mauthausen trở thành điểm đến cho các cuộc sơ tán khỏi các trại tập trung gần chiến tuyến.
Ngày 3/5/1945, thành viên cuối cùng của Đức Quốc xã trốn khỏi 2 trại Mauthausen và Gusen. Hai ngày sau, quân Mỹ đã giải phóng 40.000 tù nhân khỏi 2 trại này.
Theo trang Mauthausen Memorial, có tổng cộng 190.000 tù nhân ở trại tập trung Mauthausen và các trại nhỏ của nó. Ít nhất, 90.000 người trong số này đã chết.
