Bộ GD-ĐT vừa có văn bản cảnh báo thủ đoạn tội phạm lợi dụng không gian mạng để dụ dỗ, lôi kéo học sinh, sinh viên.
Bộ GD-ĐT cho hay, theo thông tin từ Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an, gần đây, ở một số tỉnh, thành phố như Hà Nội, Quảng Ninh, TPHCM liên tiếp xảy ra tình trạng các đối tượng giả danh lực lượng công an, viện kiểm sát, toà án. Đối tượng gọi điện đe dọa, thao túng tâm lý học sinh, sinh viên, nói họ liên quan đến vụ án đang điều tra, rồi yêu cầu gia đình chuyển tiền chuộc với chiêu trò gọi là “bắt cóc online”.
Trong đó, có vụ việc đối tượng dụ dỗ, hướng dẫn trẻ di chuyển từ Hà Nội vào TPHCM để đến các địa phương giáp biên sang Campuchia “du lịch”, với các bước cụ thể như sau:
- Bước 1: Giả danh lực lượng Công an, Viện kiểm sát hoặc Tòa án, các đối tượng sử dụng số điện thoại lạ gọi trực tiếp cho nạn nhân (thường là trẻ em, học sinh, sinh viên). Đối tượng đưa ra những cáo buộc bịa đặt như liên quan đến ma túy, đường dây rửa tiền, đang bị truy nã hoặc có lệnh bắt giữ… nhằm khiến nạn nhân hoảng loạn, mất bình tĩnh.
- Bước 2: Các đối tượng thao túng tâm lý, yêu cầu nạn nhân giữ bí mật, ép buộc hoặc hướng dẫn nạn nhân rời khỏi nơi ở và thuê địa điểm (nhà nghỉ, khách sạn) để ở một mình. Sau đó chúng hướng dẫn nạn nhân cắt đứt liên lạc với người thân và chỉ liên lạc với các đối tượng (thay sim điện thoại, để điện thoại chế độ máy bay và liên lạc với đối tượng qua video call từ các ứng dụng khác). Có trường hợp còn uy hiếp nạn nhân cung cấp những hình ảnh, clip nhạy cảm.
Bước 3: Các đối tượng có thể gọi điện, nhắn tin trực tiếp cho gia đình, thông báo rằng nạn nhân bị bắt cóc; đe dọa chặt ngón tay, phát tán hình ảnh hoặc clip nhạy cảm của nạn nhân lên mạng. Chúng cũng có thể ép nạn nhân tự liên hệ với gia đình để nói rằng mình bị bắt cóc, nhằm yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản của nạn nhân hoặc nhóm đối tượng. Sau khi nhận được tiền, chúng lập tức cắt đứt liên lạc, để nạn nhân tiếp tục hoảng loạn và gia đình mất tài sản lớn.
Từ thực trạng trên, Bộ GD-ĐT yêu cầu các Sở GD-ĐT, cơ sở giáo dục đại học, trường CĐ sư phạm, cơ sở giáo dục nghề nghiệp phối hợp với lực lượng công an địa phương tăng cường tuyên truyền, phổ biến cho giáo viên, học sinh, sinh viên và gia đình các em về phương thức, thủ đoạn lừa đảo nêu trên.
Các đơn vị cần tổ chức trao đổi, chia sẻ chuyên đề về xu hướng, nguy cơ trong không gian mạng; trang bị kỹ năng sử dụng mạng an toàn, nhận diện và xử lý tình huống khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo. Nội dung bao gồm các phương thức chiếm đoạt tài sản, xâm hại tình dục qua điện thoại, internet, mạng xã hội như: cho vay nhanh qua ứng dụng, sàn giao dịch tiền ảo, bán hàng đa cấp, trò chơi trực tuyến, lô đề, cờ bạc, cá độ bóng đá, lừa đảo đầu tư - tình cảm - trúng thưởng, chiếm đoạt tài khoản mạng xã hội...
Bộ cũng nhấn mạnh việc nâng cao nhận thức, kỹ năng phòng ngừa và trách nhiệm phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cơ quan chức năng trong quản lý, giáo dục học sinh, sinh viên. Cần lồng ghép hoạt động tuyên truyền vào chương trình giáo dục, thông qua tin bài, phóng sự, băng rôn, tờ rơi, hoặc các kênh trực tuyến của nhà trường như Zalo, Facebook để tiếp cận học sinh, sinh viên và gia đình.
Ngoài ra, Bộ yêu cầu các đơn vị tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và các cơ quan liên quan tại địa phương nhằm quản lý, nắm bắt tình hình, kịp thời phòng ngừa và ngăn chặn nguy cơ học sinh, sinh viên bị lừa đảo. Cần thường xuyên trao đổi thông tin với phụ huynh để cập nhật trường hợp vắng mặt không rõ lý do, nghi bị tội phạm lợi dụng không gian mạng để uy hiếp, dụ dỗ, chiếm đoạt tài sản hoặc xâm hại tình dục.
Các đơn vị cũng cần phối hợp với lực lượng công an lập danh sách học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, biểu hiện cá biệt, học tập sa sút, trốn học, hoặc tham gia các hoạt động xã hội phức tạp, có nguy cơ bị lôi kéo vào hành vi phạm tội. Từ đó triển khai các biện pháp phòng ngừa cụ thể.
Tại mỗi cơ sở giáo dục, cần công khai số điện thoại của Cảnh sát khu vực, Trưởng Công an phường/xã và đường dây nóng của Trực ban hình sự để kịp thời liên hệ, nhận hỗ trợ và xử lý khi xảy ra vụ việc.
Bộ GD-ĐT yêu cầu các đơn vị nghiêm túc triển khai việc này.